Co to jest ekoturystyka, na czym polega?

Wbrew pozorom ekoturystyka nie jest dzieckiem współczesnych, kryzysowych czasów. Pierwsze wzmianki o tym, że podróżowanie powinno być bardziej zrównoważone i ekologiczne pojawiły się już na początku lat siedemdziesiątych. Było to pokłosiem rodzącego się w drugiej połowie lat sześćdziesiątych ruchu pacyfistycznego.

Wzrost świadomości wobec naszych obowiązków wobec Ziemi był wówczas niemal wyłączną domeną Stanów Zjednoczonych i Kanady. Przez całe dekady takie podejście wiązano zresztą bezpośrednio z nieco ekscentrycznym, wręcz hippisowskim stylem życia.

Druga fala popularności ekoturystyki przypadła na lata dziewięćdziesiąte, jednak nadal była ona zdecydowanie niszowa w stosunku do turystyki – nomen omen – masowej. Jej echa zaczęły jednak docierać do Polski. Obecnie coraz więcej osób decyduje się na sięganie po produkty przyjazne środowisku oraz podróżowanie w taki sposób, aby nie dokładać swojej cegiełki do zagłady planety.

Przykłady ekoturystyki można wymieniać w nieskończoność. W praktyce każda forma wypoczynku na łonie natury bez korzystania z pojazdów mechanicznych i komercyjnych wariantów kultury lokalnej może być nazwana ekoturystyką.

Warto zaznaczyć, że mówiąc o komercyjnej kulturze, nie mamy tu na myśli zwiedzania muzeów, czy próbowania lokalnej kuchni. Ekoturysta prędzej przejdzie piechotą szlak w Tatrach, niż wjedzie dorożką na Morskie Oko.

Z ekoturystyką kłóci się latanie samolotem. W ostatnich latach coraz częściej powtarza się, że przemieszczanie się metodą lotniczą pozostawia ślad węglowy i tym samym szkodzi środowisku. Ekoturystyka zakłada raczej zwiedzanie miejsc, które mamy na wyciągnięcie ręki, do których możemy dotrzeć, wykorzystując rower, czy pociąg.

Warto zaznaczyć, że ekoturystyka często mylona jest z agroturystyką. W przeciwieństwie do tej drugiej nie jest ona jednak skoncentrowana wyłącznie na spędzaniu czasu na wsi.

Nie od dzisiaj mówi się o tym, że działania proekologiczne w turystyce są bardzo przyszłościowe. Coraz więcej osób decyduje się na spędzanie wolnego czasu w ekologicznych gospodarstwach rolnych i na łonie natury. Do turystyki proekologicznej można zaliczyć:

- wędrówki wysokogórskie
- trekking
- wycieczki rowerowe
- kajakarstwo
- spływy tratwami

W ostatnich latach ekoturystyka w Polsce zdecydowanie rozkwita. W naszym kraju znajduje się wiele obszarów, które przyciągają turystów spragnionych kontaktu z naturą i chcących szanować zasoby naturalne i autochtoniczne kultury.

Miejscem, które bardzo często przyciąga ekoturystów, są Tatry. Nie mówimy to jednak o Krupówkach, czy szlaku nad Morskie Oko, czyli miejscach najbardziej obleganych i pełnych niezbyt etycznych rozrywek. Chcąc dbać o przyrodę, warto zdecydować się na trekking po tatrzańskich dolinach i mniej uczęszczanych szlakach.

W naszym kraju można także swobodnie uprawiać wszelkiego rodzaju wycieczki rowerowe. Coraz popularniejsze są także wycieczki edukacyjne, które pozwalają poznać lokalną kulturę, spróbować lokalnych dać i dowiedzieć się czegoś o konkretnym obszarze bezpośrednio od jego mieszkańców.

Co istotne, do ekoturystyki zalicza się także wszelkiego rodzaju wyjazdy badawcze oraz społeczne prace wykonywane w terenie. Na Bagnach Biebrzańskich często organizowane są wycieczki ornitologiczne, które polegają na przebywaniu w naturze i obserwowaniu ptaków w ich naturalnym środowisku.

Oczywiście ekoturystyka nie jest wyłącznie Polską domeną. Na całym świecie można brać udział w zorganizowanych wycieczkach, które pozwalają bezpośrednio obcować z przyrodą i zwiedzać piękne miejsca bez zostawania po sobie nadmiernego śladu węglowego i niszczenia środowiska.

W Stanach Zjednoczonych, między innymi w Arizonie coraz częściej organizowane są długie wycieczki konne. W Kalifornii i sąsiednim Meksyku można obserwować wieloryby, a w Etiopii coraz częściej organizowane są wycieczki w celu obserwacji ptaków. W krajach afrykańskich nie spada zainteresowanie safari.

Z jednej strony przemysł turystyczny coraz częściej dostosowuje się do nowych potrzeb klientów. Proponowane aktywności są w teorii przyjazne środowisko. Przyglądając się wymienionym wyżej zorganizowanym atrakcjom, warto być jednak czujnym, ponieważ równolegle do prawdziwej ekoturystyki rozwija się tak zwany green washing, czyli wywoływanie przez firmy i korporacje wrażenia, że ich usługi są ekologiczne i organizowane zgodnie z zasadami dbania o środowisko. W praktyce jednak wygląda to bardzo różnie.

Mądra ekoturystyka nie tylko chroni planetę, ale także rozwija nas samych i pozwala poszerzać horyzonty, a także poznawać nowe kultury bez płaszczyka komercjalizacji.