Himalaizm – czym jest? Charakterystyka alpinizmu w Himalajach

Mówiąc wprost, himalaizm to eksplorowanie najwyższych partii gór w Himalajach i Karakorum oraz górach Wysokiej Azji takich jak Pamir, Hindukusz czy Tienszan. Przyjmuje się, że powinny one mieć wysokość 7000 metrów nad poziomem morza. Dla zwykłego turysty, który w góry wybiera się raz do roku, pokonanie takich szczytów byłoby wręcz niemożliwe.

Zdobywanie siedmio- i ośmiotysięczników sięga początków XX wieku. Wtedy to po raz pierwszy angielski himalaista, Tom Longstaff, zdobył szczyt Trisul. Mawia się, że apetyt rośnie w miarę jedzenia, podobnie jest również ze wspinaczką. Wśród miłośników górskich wyzwań rósł apetyt na zdobywanie wierzchołków niezdobytych do tej pory ośmiotysięczników. W połowie XX wieku pierwszą zdobytą górą z tego grona była Annapurna. Do końca wieku ludzka stopa sięgała także pozostałych szczytów wszystkich czternastu najwyższych gór, w tym także wielkiego Mount Everest.

Choć przodującym narodem w himalaizmie byli Austriacy, również polscy himalaiści mogli pochwalić się niemałymi sukcesami. Złota Era Polskiego Himalaizmu, czyli czas, w którym Polacy dokonywali wielkich himalaistycznych osiągnięć, wpisała się złotymi zgłoskami w historię zdobywania gór wysokich.

Dla osób, które nie są profesjonalistami w dziedzinie wspinaczki górskiej, często te dwa terminy wydają się tożsame. Czy słusznie? Warto zacząć na początek od zdefiniowania alpinizmu. W węższym znaczeniu będzie to po prostu wspinaczka w Alpach. Jednak w szerszym rozumieniu jest to rodzaj wspinaczki, do której wspinacz potrzebuje specjalistycznego sprzętu i odpowiedniego przygotowania. Obejmuje między innymi wspinaczkę sportową, wysokogórską, alpinizm jaskiniowy i narciarstwo wysokogórskie.

Z tego wynika, że himalaizm jest jednym z rodzajów alpinizmu. Jednak nie każdy alpinizm będzie himalaizmem, warto o tym pamiętać.

Góry górom nierówne. Można traktować to nie tylko w przenośni, ale także dosłownie. Zdobywanie niższych gór tak naprawdę nie ma wiele wspólnego ze wspinaniem się na wysokie wierzchołki. Jak zostać himalaistą? Co trzeba wziąć pod uwagę? Jakie trudności sprawia wspinaczka wysokogórska?

– Aklimatyzacja – na wysokości około 8 tysięcy metrów nad poziomem morza temperatura sięga około -50 stopni Celsjusza. Powietrze jest bardzo rozrzedzone, co utrudnia oddychanie i dotlenienie organizmu, a ciśnienie atmosferyczne jest bardzo niskie. By funkcjonować w takich warunkach, ludzki organizm musi się stopniowo do nich przyzwyczajać. Mimo wszystko zachowanie trzeźwości umysłu i umiejętna ocena sytuacji jest często bardzo trudna przy tak niesprzyjających i niecodziennych okolicznościach. Dlatego też himalaizm często można porównać do balansowania między życiem a śmiercią.

– Choroby wysokościowe – są nimi na przykład obrzęk płuc lub mózgu. Himalaiści narażeni są również na silne podmuchy wiatru, co tylko wzmaga odczucie niskiej temperatury. Częstą dolegliwością jest także tak zwana śnieżna ślepota, którą powoduje promieniowanie ultrafioletowe. 

– Obciążenie fizyczne i psychiczne – podejście do ataku szczytowego czasami może wymagać kilku tygodniu wspinaczki w trudnych warunkach. Wówczas himalaista zmuszony jest spać w ścianie góry oraz nieść ze sobą dużą ilość ekwipunku wspinaczkowego i prowiantu. To wszystko w połączeniu z adaptowaniem się organizmu do zastanych warunków jest niesamowicie wyczerpujące. By dostać się na upragniony wierzchołek trzeba również mieć mocną psychikę. Przełamywanie własnych barier, walka z niepokojem i zwątpieniem wymaga dużej dozy motywacji i samozaparcia.

W dzisiejszych czasach himalaizm został w dużej mierze skomercjalizowany i często trudno odróżnić himalaistę od turysty wysokogórskiego. Wiele agencji przystosowało góry do tego, by móc na nie wprowadzać swoich klientów bez większych kłopotów. Spowodowało to, że himalaiści sportowi musieli przenieść się na niższe partie, które nadal dają im możliwość samodzielnego wytyczania szlaków i wykonywania podejść.

Himalaizm niemal zawsze wiąże się ze wspinaczką lodową, gdyż w partiach wysokich gór śnieg utrzymuje się niemal bez przerwy. Jednak zimowe podejścia są o wiele trudniejsze i niebywale wyczerpujące. O tej porze roku alpiniści muszą mierzyć się z mrożącym wiatrem i utrudniającym poruszanie się lodem.

Wspinaczka w takich warunkach jest jednym z największych wyzwań. Podjęli je jako pierwsi himalaiści z Polski i przez długi czas wiedli prym w tej dyscyplinie wspinaczkowej. To właśnie polska wyprawa jako pierwsza zdobyła zimą Mount Everest. Dzięki swojemu zacięciu i odwadze polscy alpiniści zyskali miano „Lodowych wojowników”, a polski himalaizm zimowy przeszedł do historii. 

Himalaizm to rodzaj wspinaczki, który wymaga od alpinisty wielu przygotowań i odporności zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Oferuje jednak niezapomniane przeżycia, których próżno szukać w innych sportach.