mężczyzna wykonujący asanę na macie do jogi w terenie

Historia jogi – tysiące lat nauki osiągania równowagi duchowej i fizycznej

Droga do osiągnięcia równowagi duchowej dzięki aktywności fizycznej – historia jogi dla początkujących i chcących wiedzieć więcej o kulturze Indii

Choć wszyscy podziwiamy efektowne asany, dla nikogo nie jest tajemnicą, że joga to coś więcej niż techniki, ćwiczenia i pozycje, dzięki którym jest powszechnie znana. Wiele osób sądziło, że to tylko kolejna wersja ćwiczeń fizycznych, która przybyła z Dalekiego Wschodu i wzbudziła chwilowe zainteresowanie swoją oryginalnością. Tymczasem joga udowadnia swoją skuteczność i przydatność w rozwiązywaniu różnych problemów od tysiącleci. Choć może to zabrzmieć niewiarygodnie, początki jogi w Indiach sięgają czasów prawie 3000 lat przed naszą erą. Nic więc dziwnego, że praktyka rozwijająca się tak długo, przyciągnęła do siebie około 300 milionów ćwiczących jogę na całym świecie. Być może jej historia sprawi, że powiększysz tę liczbę i zapiszesz się na zajęcia jogi?

Czym jest joga?

Słowo joga pochodzi od sanskryckiego słowa yuj, które oznacza łączenie lub jednoczenie. Ten związek nie polega jednak na tym, że łączysz głowę z kolanami, kiedy schylasz się, by dotknąć dłońmi palców u nóg. Chodzi o łączenie i jednoczenie Twojego umysłu z ciałem. Praktykując klasyczną jogę, integrujesz się z otoczeniem, naturą i całym światem. Twoja indywidualna świadomość łączy się ze świadomością uniwersalną.

Hinduski bóg Shiva jest uważany za pierwszego jogina. Uważa się, że rozpowszechnił swoją wiedzę i naukę wśród siedmiu uczonych mężów znanych jako Saptarishi. Oni z kolei rozpowszechniają w siedmiu różnych kierunkach wiedzę o tym, że ludzie mogą ewoluować poza swoje fizyczne ograniczenia. Aby dowiedzieć się więcej na ten temat, trzeba zrozumieć, jak doszło do rozpoczęcia praktykowania jogi. Historia jogi może pomóc w wyjaśnieniu tej kwestii.

mężczyzna w stroju sportowym trenujący jogę nad wodą

Początki jogi – okres przedwedyjski i wedyjski od 2700 p.n.e.

Istnieją spore trudności z dokładnym określeniem daty powstania jogi. Najwcześniejsza wzmianka o słowie „joga” znajduje się w starożytnym tekście indyjskim, Rygwedzie, którego powstanie datuje się około 1500 roku pne. W Atharwawedzie (datowanej na 1200-1000 pne) jest wzmianka o znaczeniu kontroli oddechu. Trudno jest określić dokładne daty, ponieważ na początku Wedy były przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie – to na nich opierały się pierwotne religie hinduskie, z których wyodrębnił się hinduizm. Pisemne zapiski pojawiły się znacznie później.

Jednak nawet wcześniej, w cywilizacji zamieszkującej subkontynent indyjski w dolinie Indusu - Saraswati (datowanej na 2700 p.n.e.), znaleziono kilka pieczęci i skamieniałości, z figurkami postaci w pozycjach jogi sadhana. Sugeruje to, że joga była znana i praktykowana nawet w tych wczesnych stadiach cywilizacji.

W hierarchii wiedzy wedyjskiej występują:

– Cztery Wedy — Rygweda, Samweda, Jadżurweda i Atharwaweda.

– Cztery upawedy lub pod-wedy - ajurweda, arthaweda, dhanurweda i gandharwaweda.

– Sześć upang lub składników – Shiksha, Kalpa, Vyakarana, Nirukta, Chandas i Jyotisha.

– Sześć podkomponentów – Nyaya, Vaiseshika, Sankhya, Mimansa, Vedanta i Yoga.

mężczyzna w bluzie ćwiczący jogę na macie

Historia jogi – okres przedklasyczny do ok. 500 r. p.n.e.

Upaniszady narodziły się w tej epoce. Wyjaśniają znaczenie ukryte w Wedach, omawiając działanie umysłu i ducha poprzez osobiste nauki. Opowiadają się za medytacją i recytacją mantr w kierunku ostatecznego celu, jakim jest osiągnięcie oświecenia. Wśród wszystkich 108 Upaniszad jest 20 Upaniszad jogi. Mówią one o różnych technikach jogi, takich jak pranayama (ćwiczenia oddechowe) i pratyahara (wycofywanie zmysłów) oraz ćwiczenia oddechowe, dźwięk i medytacja.

Okres klasyczny – od 500 r. p.n.e. do 800 r. n.e. – różne rodzaje jogi

Nauki Mahaviry i Buddy oraz pojawienie się buddyzmu stworzyły wczesne podstawy sadhany jogi. Podczas gdy Mahavira mówił o osiągnięciu zbawienia i wolności poprzez medytację,  Budda mówił o określonych pozycjach i medytacji, dzięki którym można osiągnąć oświecenie.

Bhagawadgita również powstała w tym okresie. Ten tekst jest dialogiem między Kryszną (powszechna świadomość) a księciem Ardżuną (ludzka świadomość). Kryszna wyjaśnia pojęcia Dharmy:

Karma joga – ścieżka działania lub aktywności

– Bhakti joga
– ścieżka oddania

Jnana joga – ścieżka dociekań

Raja joga – ścieżka introspekcji

– Hatha joga
– ścieżka równoważenia warstwy fizycznej, mentalnej i pranicznej w ciele

W Bhagawadgicie Kryszna mówi, że równowaga umysłu jest oznaką jogi. Joga to umiejętność pozostawania w centrum uwagi w niesprzyjających sytuacjach. Tym, co przywraca nas do naszej pierwotnej, radosnej i harmonijnej natury jest joga.

Niektóre wersety Mahabharaty datowane na lata 300 - 200 p.n.e. również wspominają o terminach opisanych przez mędrca Patanjalego, takich jak vichara (subtelna refleksja) i viveka (rozróżnianie). Niektóre z celów jogi są opisane jako oddzielenie jaźni od materii, postrzeganie wszędzie Brahmana, wejście w stan Brahmana i zjednoczenie indywidualnego atmana z uniwersalnym Brahmanem.

Maharishi Patańdżali, uważany za ojca i pierwszego nauczyciela jogi, który usystematyzował praktyki jogi w II wieku p.n.e. Patańdżalemu zawdzięczamy Jogasutry, na które składa się z 195 sutr. Przyczynił się w ten sposób do rozwoju jogi i rozpowszechnienia wiedzy, jaką ma ona do zaoferowania. Ta dyscyplina była nazywana radża jogą. Sformułował jogę Astanga, na którą składały się: yamy, niyamy, asany, pranayama, pratyahara, dharana, dhyan i samadhi.

Elementy Jogasutr Patańdżalego zostały wykorzystane jako część ruchów palców w tańcach nata. Zostały one później włączone do sztuk walki. W tym czasie powstały również komentarze do Jogasutr autorstwa Wedy Wjasy. Wyjaśnił on związek między szkołą filozoficzną jogi a filozofią sankhji, jednym z sześciu systemów filozofii indyjskiej. Joga klasyczna mocno podkreślała znaczenie umysłu.

Okres postklasyczny – popularyzacja hatha joga

W tej epoce wielu mędrców i filozofów, takich jak Adi Shankaracharya, przyczyniło się do rozwoju i kontynuacji radżajogi i jnana jogi, przyjmując i rozwijając nauki i techniki jogi. Dzięki jego naukom i rytuałom jogicznym takim jak Jnana Yoga można osiągnąć nirwanę lub wyzwolenie. Ponadto medytacja była również uważana za niezbędną do oczyszczenia umysłu.

Tulsidasa i Purandaradasa również przyczynili się do nauki o jodze. W tym okresie spopularyzowała się najpopularniejsza obecnie forma jogi – hatha joga. Większość asan, które dzisiaj praktykujemy, jest częścią hatha jogi.

mężczyzna ćwiczący jogę na macie w terenie

Okres nowożytny – joga współczesna

Swami Vivekananda był w dużej mierze odpowiedzialny za rozprzestrzenianie się jogi w społeczeństwach zachodnich. Duży nacisk kładł na dobre samopoczucie fizyczne. Raja joga była dalej rozwijana przez BKS Iyengara (Iyengar yoga), K Pattabhi Jois, Paramhansa Yogananda i Vivekananda. Joga rozprzestrzeniła się na Zachód w połowie XIX wieku. W tym czasie kwitła wedanta, bhakti, hatha joga i vinyasa joga.

Jedną z pierwszych osób aktywnie popularyzujących tradycję jogi i związany z nią styl życia w Polsce był Wincenty Lutosławski. Był gorącym zwolennikiem higienicznego i moralnego życia, z którego należy usunąć wszelkie słabości, nałogi i inne czynniki, które mogą prowadzić do złych myśli i działań. Napisana przez niego i opublikowana w 1909 roku książka „Rozwój potęgi woli przez psychofizyczne ćwiczenia według dawnych aryjskich tradycji oraz własnych swoich doświadczeń podaje do użytku rodaków” uznawana jest za najstarszy podręcznik jogi w Polsce.

Wielu współtwórców różnych dyscyplin jogi przeprowadziło ją przez szereg zmian, zanim nastał XXI wiek. Pomimo tych wszystkich przekształceń, esencją jogi pozostaje jedność ciała i umysłu z duchem i otaczającym światem.

Zmiany, jakie zaszły odkąd powstała joga

W dawnych czasach ludzie prowadzili życie nierozerwalnie związane z naturą. Był to dla nich naturalny stan, w obrębie którego ewoluowali. Istniało zrozumienie symbiotycznej relacji między ciałem a umysłem i tylko ich silne połączenie umożliwia przejście przez wszystkie zakręty życiowe. Kontrola oddechu i ciała są niezbędne, aby to osiągnąć.

Idea wykorzystania jogi do leczenia chorób, poprawy sprawności fizycznej i uwalniania od stresu jest nowoczesnym i bardzo powierzchownym podejściem. Przez wiele wieków joga nie była traktowana jako środek do usuwania chorób. Silny nacisk na higienę i czystość był w niej obecny już w starożytności. Nie dotyczyło to jednak tylko szczotkowania, mycia i ogólnych porannych ablucji. Obejmowało to utrzymywanie jasnego umysłu, a co za tym idzie, także czystego procesu myślowego. W ten sposób można było uzyskać dobre samopoczucie.

Joga polega na pomaganiu człowiekowi w dojściu do pełnego rozkwitu. Umożliwia rozwinąć  potencjał każdej osoby. Aby to osiągnąć, należy zająć się wszystkimi aspektami – aktywnością fizyczną, umysłową, duchową, intelektualną i emocjonalną. Samo leczenie ciała byłoby objawowym podejściem, które ostatecznie doprowadzi do innych problemów, zamiast do uzdrowienia.

Yoga to znacznie więcej niż asany, pozycje i dyscypliny

Dzisiaj nasza wiedza o jodze jest w dużej mierze ograniczona do asan jogi, która kojarzy nam się głównie z elastycznością i sprawnością fizyczną. Dawniej ludzie siedzieli na podłodze w asanach jogi na co dzień. Dzisiaj potrzeba długiego treningu, aby przejść do dość prostych pozycji jogi. Właściwa postawa i stan medytacji były sposobem na życie, którego pozbawiła nas współczesność. Dlatego elementy jogi są dziś tak popularne.

Asany są niewątpliwie bardzo istotnym krokiem w procesie ogólnego oświecenia. Jednak nie są one wszystkim, co ma do zaoferowania joga. Są niezbędną częścią procesu przygotowawczego, który ma umożliwić ciału wejście w stan medytacji i utrzymanie wyższych poziomów energii.

Joga pomoże Ci uświadomić sobie, że jesteś jednością z otaczającym cię wszechświatem, że Twoje istnienie nie jest oddzielone od otaczającego cię świata. Gdy osiągniesz ten stan świadomości, zostaniesz wyzwolony od cierpień i uzyskasz pełną kontrolę nad swoim ciałem, umysłem, duchem, a nawet swoim przeznaczeniem. Ta ścieżka do samorealizacji i samoświadomości jest prawdziwym celem jogi.

Jeśli jesteś fanem jogi i szukasz akcesoriów do uprawiania tej dyscypliny, sprawdź ofertę sklepu Decathlon. W asortymencie znajdują się maty, odzież do jogi, dodatkowe rekwizyty takie jak klocki, wałki, koce oraz wiele innych ciekawych produktów.

Przeczytaj także:

kobiety medytujące na matach do jogi

Medytacja - jak zacząć medytować? Poradnik dla początkujących

Zastanawiasz się, jak medytować, by uzyskać efekty dla umysłu i ciała?? Możesz zacząć od techniki mindfulness. Czym jest medytacja? Wyjaśniamy.

kobieta wykonująca asanę na macie do jogi  z pomocą instruktorki

Podstawy jogi dla początkujących - jak zacząć ćwiczyć

W czym może Ci pomóc praktyka jogi – podstawowe pozycje jogi dla początkujących. Czym jest joga i jak zacząć ćwiczyć

kobieta wykonująca asanę na macie do jogi

10 podstawowych pozycji jogi - asany dla początkujących

Podstawowych pozycji jogi jest 10. Prawidłowe wykonywanie ćwiczeń wzmacnia ciało i umysł. Czym jest joga i jak rozpocząć przygodę z jogą?

kobieta wykonująca asanę na macie do jogi

Joga w domu - od jakich ćwiczeń zacząć praktykę?

Warto dowiedzieć się, od jakich ćwiczeń zacząć swoją przygodę z jogą w domu. Regularne praktykowanie ma bowiem świetny wpływ na umysł i ciało.