Kombinacja norweska – co warto wiedzieć o tym sporcie?

Historia tej dyscypliny sięga XIX wieku i wywodzi się z Norwegii. To w tym państwie w 1879 roku za sprawą Christiania Skiklub, który zdecydował się na zorganizowanie pierwszych zawodów. Wówczas rywalizacja polegała na oddaniu jednego skoku na nartach oraz biegu na 4 kilometry. Co istotne, w tamtym czasie nie mierzono długości skoku, a jedynie oceniano jego styl w skali od 1 do 5. Szybko okazało się, że nowy sport zimowy przyjął się również w innych krajach skandynawskich, a także alpejskich.

Z biegiem lat reguły ulegały zmianom, czyniąc dyscyplinę coraz bardziej rozpoznawalną. Gdy w Chamonix odbyły się pierwsze zimowe Igrzyska Olimpijskie, kombinacja norweska znalazła się wśród innych sportów. Wówczas zawodnicy oddawali jeden skok na skoczni, a następnie ścigali się na trasie mierzącej 18 kilometrów. Zwycięzcą, a także zdobywcą pierwszego złotego medalu okazał się Thorleif Haug, zawodnik reprezentujący Norwegię.

Do organizacji pierwszego Pucharu Świata w kombinacji norweskiej trzeba było czekać aż do 1983 roku, gdy zdecydowała się na niego Międzynarodowa Federacja Narciarska (FIS). W sezonie 1983/1984 na najwyższym stopniu podium stanął Norweg Tom Sandberg.

Na przełomie lat mogliśmy obserwować zmagania w sześciu konkurencjach, które wchodziły w skład kombinacji norweskiej. Prezentują się one następująco:

Aktualnie jest to podstawowa konkurencja, która pojawia się zarówno w Pucharze Świata, jak i mistrzostwach świata oraz na Igrzyskach Olimpijskich. Jej nazwa wywodzi się od zawodnika, który opracował jej zasady – Gundera Gundersona. Pierwotnie w jej ramach oddawało się dwa skoki, a później biegło na 15 kilometrów. Z czasem jednak uznano, że taka forma nie jest wystarczająco atrakcyjna i od 2008 roku połączono ją ze sprintem. Najpierw zawodnicy oddają jeden skok na dużej skoczni, a później biorą udział w biegu na 10 kilometrów. Co ważne, podczas skoków liczy się nie tylko styl, ale również odległość (każdy pokonany metr na dużej skoczni to 1,5 punktu do klasyfikacji generalnej).

Ta konkurencja po raz pierwszy została rozegrana w ramach Pucharu Świata w kombinacji norweskiej w sezonie 1996/1997. Uczestnicy oddawali jeden skok na skoczni, a później brali udział w biegu na 7,5 km na nartach. Jak pisaliśmy powyżej, dziś sprint i Gundersen są połączone w jedną konkurencję – zawodnicy oddają jeden skok i biegną 10 km.

Od sezonu 2010/2011 kibice mogą śledzić rozgrywki w dwuosobowym sprincie drużynowym. Rywalizacja odbywa się sztafetowo i po raz pierwszy zmagania w tej konkurencji mogliśmy śledzić podczas Pucharu Kontynentalnego w Kuopio. W ramach zmagań każdy z uczestników oddaje jeden skok, a później ściga się na trasie o długości 7,5 km.

Tę konkurencję włączono do kalendarza Pucharu Świata w sezonie 2011/2012. Po raz pierwszy zawody w niej odbyły się podczas konkursu LGP 2011 w Oberwiesenthal. Jest to ciekawa odmiana kombinacji norweskiej, ponieważ nie uwzględnia not sędziowskich oraz przelicznika wiatru i belki podczas oddawania skoków. Wszystko sprowadza się jedynie do tego, na jakiej odległości wyląduje zawodnik oraz czy lot udało mu się zakończyć telemarkiem i bez upadku. Im krótszy skok, tym więcej karnych rund uczestnik rywalizacji będzie musiał pokonać podczas biegu. Do tego brak telemarku to jedna dodatkowa runda, a upadek to kolejne trzy. Każda runda to 150 metrów.

Kompakt to duża nowość w świecie kombinacji norweskiej. Po raz pierwszy został przetestowany podczas LGP 2023 w Villach. Zasady są dość podobne do Gundersena, jednak różnica czasowa na starcie biegu jest stała i zależna tylko od zajmowanej przez zawodnika pozycji po konkursie skoków. Co również istotne, dla konkurencji kompakt prowadzona jest dodatkowa, oddzielna klasyfikacja generalna. Zwycięzca otrzymuje w ramach nagrody Małą Kryształową Kulę.

Choć w przypadku narciarstwa Polacy mają się czym pochwalić, to jednak kombinacja norweska nie jest naszą dyscypliną. Warto wyróżnić Stanisława Ustupskiego, któremu udało się wywalczyć drugi stopień podium w pojedynczym konkursie Pucharu Świata. Do tego w 1956 roku Franciszek Groń sięgnął po brąz podczas Igrzysk Olimpijskich, a na Mistrzostwach Świata w Falun z 1974 roku również brązowy krążek zdobył Stefan Hula. To właśnie ci mężczyźni są najbardziej utytułowanymi zawodnikami z naszego kraju.

Warto wspomnieć o Mistrzostwach Świata Juniorów, na których zdobyliśmy trzy srebrne medale (Jan Legierski w 1971 i 1972 oraz Stanisław Kawulok w 1973) oraz dwa brązowe (Andrzej Staszel w 1972 oraz Andrzej Zarycki w 1976).

Jak widać, z biegiem lat kombinacja norweska przeszła sporo przemian. Być może to właśnie dzięki nim ten sport aż po dziś dzień cieszy się zainteresowaniem kibiców.