Pozycje piłkarskie – jakie są i co warto o nich wiedzieć?

Poza bramkarzem, aż 10 zawodników w zależności od koncepcji trenera może zajmować na boisku różne pozycje. Wiele w tym aspekcie zależy także od formacji i strategii, którą zdecyduje się przyjąć. Coraz częściej w piłce pojawia się jednak koncepcja futbolu totalnego, w którym wszyscy jednocześnie atakują i jednocześnie bronią. Niemniej możemy wyróżnić cztery następujące pozycje: 

1. bramkarz, 
2. obrońca,
3. pomocnik,
4. napastnik.

W ramach nich można wydzielić kolejne, w zależności od zadań, które przychodzi im wykonywać czy lokalizacji względem osi boiska, w której najczęściej operują. 

Obrońcy w piłce nożnej mają za zadanie zapobiegać atakom przeciwników. Muszą współpracować z bramkarzem i zrobić wszystko, aby ten miał jak najmniej pracy. Ich zadania obejmują blokowanie strzałów, przechwytywanie piłki oraz przerywanie akcji rywali poprzez faule lub starcia fizyczne.

Obrońcy muszą posiadać doskonałe umiejętności taktyczne, aby umieć czytać grę przeciwników i przewidywać ich ruchy, oraz dobrze współpracować z innymi zawodnikami. Obrońcy są również często zaangażowani w akcje ofensywne, zwłaszcza podczas stałych fragmentów gry, gdzie mogą wykorzystać swoją siłę w grze powietrznej albo dodatkowo oskrzydlać akcje pod bramką rywali. W zależności od preferowanego ustawienia wyróżnić możemy przede wszystkim środkowych i bocznych obrońców.

– Środkowi obrońcy

W piłce nożnej wciąż najpopularniejszym schematem jest gra z czwórką defensorów. Wówczas dwóch, najczęściej najbardziej rosłych pozostaje na samym tyle, zabezpieczając defensywę, podczas gdy boczni ruszają do ataku. Ich zadania to wybijanie piłki po dośrodkowaniach czy blokowanie strzałów z dystansu własnym ciałem. W przypadku gry z trzema obrońcami najczęściej wszyscy operują w okolicach osi boiska (a na bokach pomagają wahadłowi), w zestawieniu z pięcioma – jeden jest liderem, ale ma do pomocy kolejnych dwóch graczy, znajdujących się bardzo blisko niego.

– Boczni obrońcy

Grający na bokach obrony we współczesnej piłce muszą cechować się nie tylko dobrą grą w obronie, która obejmuje blokowanie dośrodkowań czy uniemożliwienie wejścia w pole karne z boku, ale także podłączanie się do ataków pozycyjnych i kontrataków, celem rozciągnięcia pola gry i formacji obronnej rywali, a także dośrodkowań z wysokości linii bocznej boiska.

Pomocnicy w piłce nożnej pełnią wszechstronną rolę na boisku, łącząc funkcje zarówno obronne, jak i ofensywne. Ich zadaniem jest kontrolowanie środka pola oraz wspieranie zarówno linii obronnej, jak i ataku. Pomocnicy są odpowiedzialni za rozprowadzanie piłki, organizowanie gry drużyny, oraz tworzenie okazji strzeleckich dla napastników. W defensywie ich zadaniem jest przerywanie akcji przeciwników, odzyskiwanie piłki oraz utrzymywanie stabilności w środkowej strefie boiska.

Pomocnicy są często nazywani sercem drużyny, ponieważ to oni kontrolują tempo gry i decydują o przebiegu spotkania. Ich determinacja, wytrwałość i umiejętności techniczne stanowią fundament sukcesu każdego ustawienia. Podział funkcji zależy natomiast od roli, którą przypisze pomocnikowi trener.

– Defensywny pomocnik

Defensywni pomocnicy operują powyżej linii obrony. Pomagają w grze defensywnej, przeszkadzając rywalom już od linii środkowej boiska, blokują strzały, starają się jednak robić to bez faulu, mają bowiem świadomość, że jeszcze obrońcy mogą pomóc w powstrzymaniu groźnej akcji rywali. W przypadku akcji ofensywnych najczęściej przejmują piłkę od obrońców i ich zadaniem jest przesunięcie ciężaru akcji na połowę rywali, gdzie za kreację odpowiedzialni są już jednak bardziej ofensywni zawodnicy.

– Ofensywny pomocnik

Tacy jak na przykład ofensywni pomocnicy. Podobnie jak defensywni operują w osi boiska, mając jednak zdecydowanie mniej zadań obronnych. Muszą jednak wykazywać się w momencie ataku poprzez płynne przemieszczanie się po boisku, zagrywanie precyzyjnych piłek do napastników oraz wykonywanie skutecznych dryblingów, aby przełamać linię obrony przeciwnika. Ofensywny pomocnik powinien mieć umiejętność strzału na bramkę z różnych pozycji, zarówno z dystansu, jak i z bliska, aby być groźnym dla bramkarza przeciwnika. To również ofensywni pomocnicy często wykonują stałe fragmenty gry, jak rzuty wolne czy rożne.

– Skrzydłowi

Skrzydłowi, jak sama nazwa wskazuje, zajmują miejsce „na skrzydłach”, czyli po boku boiska, co umożliwia im szerokie przemieszczanie się przy linii bocznej. Ich zadaniem jest rozciąganie gry oraz wykorzystywanie całej szerokości placu gry, co pomaga w kreowaniu przestrzeni dla innych zawodników oraz utrudnia zadanie obronie przeciwnika. W tym aspekcie gry powinni być wspierani przez bocznych obrońców, z którymi muszą ściśle współpracować. Skrzydłowi powinni posiadać umiejętność precyzyjnego podania i wrzutek z bocznych obszarów boiska. Ich zadaniem jest dostarczanie piłki do napastników lub innych graczy w polu karnym (na wprost bramki), aby stworzyć pewne sytuacje strzeleckie. Pomimo roli głównie ofensywnej, skrzydłowi również powinni – ze względu na swoją szybkość – angażować się w obronę, zwłaszcza w przypadku kontrataków przeciwnika.