Psi zaprzęg – co warto wiedzieć? Jak zacząć?

Psi zaprzęg to poruszanie się po śniegu na saniach, które są ciągnięte przez psy. Może być ich nawet kilkanaście. Wszystko zależy od wielkości oraz ciężaru pojazdu, a także nierówności terenu i długości trasy. Dawniej psy zaprzęgowe były wykorzystywane do transportu ludzi i wyposażenia na Syberii, Alasce, Arktyce oraz Antarktyce, gdzie panują ciężkie warunki pogodowe. Z uwagi na dużą odporność czworonogów i możliwość ich odpowiedniego wytrenowania, dobrze sprawdzały się zimą. 

Taka forma transportu przerodziła się w sport. Już ponad 100 lat temu miały miejsce pierwsze wyścigi psich zaprzęgów na Alasce, w Nome. W Europie znaczenie tej dyscypliny zaczęło rosnąć w drugiej połowie XX wieku, szczególnie na północy, w krajach skandynawskich.

Choć polskie zimy charakterem odbiegają od tych w Arktyce czy na Syberii, w naszym kraju z powodzeniem można jeździć psimi zaprzęgami. W Polsce sport ten dotarł pod koniec XX wieku. Pierwsze zawody odbyły się w Szczypiornie w 1991 roku. Dobrymi terenami do jazdy są takie regiony jak Bieszczady, Beskidy oraz Mazury.

W zaprzęgach odnajdą się wytrzymałe, sile i odporne na mrozy psy, które dodatkowo lubią ruch i bieganie. Najlepsze rasy to przede wszystkim syberian i alaskan husky, alaskan malamute, psy grenlandzkie, a także samoyedy i akita nu. Wszystkie te czworonogi mają podobną budowę ciała, obfite futro i małe uszy. To pozwala na ograniczenie utraty ciepła. 

W zaprzęgu każdy pies zajmuje swoje odpowiednie miejsce, z którym wiążą się pewne obowiązki. Z przodu ustawiany jest lider, czyli pies jednocześnie aktywny i spokojny. Powinien być też inteligentny i uważny, aby mógł w porę rozpoznać wszelkie niebezpieczeństwa na trasie i prowadzić swoich towarzyszy. Za liderem biegnie swing, uczący się od lidera i mogący go w przyszłości zastąpić. Pozostałe psy to zazwyczaj początkujące i dość młode osobniki. Na końcu jest wheel, czyli pies na pozycji, która wymaga od czworonoga najwięcej siły, gdyż to on bierze na siebie ciężar sań. Wszyscy psi zawodnicy w zaprzęgu to kennell.

Ostatnim członkiem drużyny jest maszer, czyli człowiek, który przewodzi. Na nim spoczywa odpowiedzialność powożenia, a także dbania o komfort i bezpieczeństwo czworonogów. Wykorzystuje on specjalne komendy, na które wyszkolone psy powinny odpowiednio reagować. 

Do zaprzęgów używa się 3- lub 4-kołowych wózków, a psy podpina się do specjalnych lin zaprzęgowych. W klasie scooter wykorzystywane są hulajnogi z dużymi kołami i smycz z amortyzatorem. Z kolei do bikejoringu potrzebujesz roweru górskiego. Dodatkowo przydatna będzie antena rowerowa, która zapobiegnie wkręceniu się smyczy w przednie koło. Do wszystkich dyscyplin możesz użyć specjalnych szelek zaprzęgowych sled. Jeśli dopiero chcesz zacząć lub Twój psiak niezbyt chętnie ciągnie, możesz spróbować nieco krótszych, typu guard.

A jak zrobić wózek do psiego zaprzęgu? Potrzebujesz solidnej, ale lekkiej ramy wykonanej z aluminium lub stali, oraz kół o średnicy 20-26 cali, jak w rowerach górskich. Można użyć trzech lub czterech kół – trzy zapewniają zwrotność, a cztery stabilność. Układ kierowniczy wykonaj z wykorzystaniem rowerowej kierownicy, a do kontrolowania prędkości sprawdzą się hamulce tarczowe. Wózek powinien mieć zaczep do liny mocowany z przodu, który wytrzyma siłę ciągnięcia psów. Konstrukcja wymaga również miejsca na podest lub siedzenie.

Aby zacząć trenować psy do psich zaprzęgów, należy stopniowo wprowadzać je do pracy w zespole, ucząc podstawowych komend, wzmacniając ich kondycję fizyczną poprzez bieganie na smyczy lub w uprzęży, a następnie stopniowo przyzwyczajać je do ciągnięcia lekkiego ładunku, jednocześnie dbając o ich zdrowie i motywację. Ważne, aby treningi były regularne, ale niezbyt intensywne na początku, aby psy mogły rozwijać swoje umiejętności w naturalnym tempie, a także, by budować zaufanie.

Otoczenie natury, możliwość przebywania z psami i szybkie przemieszczanie się to niewątpliwe zalety aktywności, jaką są psie zaprzęgi. Sport ten lub zwykła przejażdżka to niesamowite przeżycie, którego z pewnością długo nie da się zapomnieć. Jeśli chcesz zacząć trenować swoich czworonożnych przyjaciół, pamiętaj, aby zadbać nie tylko o ich kondycję, uprawiając sport z psem, ale też siłę. Warto aby nie zapominać o odpowiednim odpoczynku i zdrowym żywieniu.