Futbol amerykański a rugby – jakie są między nimi różnice? 

Obie dyscypliny należą do gier zespołowych, które rozwijały się w podobnym czasie, ale ostatecznie przybrały nieco inny kształt. Wspólną cechą tych dwóch aktywności są przede wszystkim rodzaje podstawowych zagrań czy bliski kontakt z rywalem. W praktyce istnieje natomiast szereg elementów, które sprawiają, że gdyby zawodnicy na chwilę zamienili się między sobą dyscyplinami – ciężko byłoby im się odnaleźć na boisku. Trzeba zaznaczyć, że każda drużyna ma zbliżoną motywację i plan działania, czyli zdobyć jak największą liczbę punktów i zwyciężyć. Aby jednak w pełni entuzjastycznie podchodzić do tych sportów, warto zapoznać się z pewnymi odchyleniami, które pomiędzy nimi występują.

Lista różnic między futbolem amerykańskim a rugby jest dość długa, ale część z nich to dość kosmetyczne modyfikacje. Warto zatem poznać przynajmniej te, które w największym stopniu wpływają na obraz gry i mogą decydować o tym, w której z nich dany zawodnik bardziej się odnajdzie. W tym przypadku, można wskazać na odchylenie w kwestii:

– Szarżowania na przeciwnika – w futbolu amerykańskim prawie nie ma ograniczeń. Można zatrzymać każdego zawodnika, a przeciętna szarża jest silniejsza niż w rugby, gdzie zatrzymać można tylko tego gracza, który aktualnie niesie piłkę.

– Celu taktycznego – w futbolu amerykańskim dąży się do utrudnienia zawodnikowi drużyny przeciwnej doniesienia piłki na pole punktowe. W rugby rozgrywka ma bardziej techniczny charakter, jest spontaniczna i dynamiczna.

– Konieczności blokowania zawodników i osłaniania tego, który niesie piłkę – w futbolu wypracowano w tym celu grę formacjami podobnymi do tych z piłki nożnej. W rugby również stosuje się podobne strategie, jednak zawodnicy muszą być zasadniczo bardziej elastyczni, ponieważ przydziały te nie są sztywne.

Warto pamiętać, że duży wpływ na zasady gry ma również ilość zawodników. Standardowo w rugby na boisku może znajdować się w każdej drużynie po 15 zawodników, choć zdarza się, że może ich być 10 lub 7 w jednym zespole. Natomiast w futbolu amerykańskim liczba ta jest ściśle określona i zamyka się w 11 osobach na stronę. Ponadto w futbolu amerykańskim dopuszczalne jest wykonanie podania do przodu, w rugby grać można tylko do tyłu.

Podstawowa różnica pomiędzy tymi dwoma dyscyplinami dotyczy jednak sposobu zliczania punktów. W rugby co do zasady przyznaje się je za przyłożenie lub za przekopanie piłki przez bramkę. W futbolu amerykańskim natomiast istnieje kilka sposobów na zdobycie punktu:

– podstawowy wariant to przyłożenie za 6 punktów, które jednak w tej grze oznacza jedynie wniesienie piłki na pole punktowe przeciwnika;

– po przyłożeniu gracze ataku przystępują do podwyższenia, z linii 2 lub 3 jardów mogą albo próbować przekopać piłkę górą, do bramki (1 punkt) lub rozegrać ją dołem do kolejnego przyłożenia (2 punkty);

– kop na bramkę za 3 punkty, który może być wykonany albo z piłki przytrzymanej przez innego gracza, albo z upuszczonej i odbitej od ziemi;

– zagranie bezpieczne, dające 2 punkty drużynie, która zatrzyma atakującego w jego polu punktowym i wymusi upuszczenie przez niego piłki poza obręb pola punktowego.

Warto też odnotować ciekawą tendencję: wartości punktów zdobywanych za konkretne zagrania bardzo mocno się zmieniały w czasie. Touchdown warty dziś 6 punktów, na początku historii futbolu (1883) był wart tylko 2 punkty, natomiast kop na bramkę stopniowo tracił wartość z 5 do 3 punktów.

Obie formacje zarówno w futbolu amerykańskim, jak i rugby rozgrywają mecz na boiskach, które na pierwszy rzut oka wyglądają podobnie. Mają jednak zupełnie inne wymiary. Boisko futbolowe wynosi 120 jardów x 160 stóp (czyli około 110 metrów × 49 metrów), co ważne – bramka zlokalizowana jest tuż za polem punktowym. Natomiast boiska do rugby osiągają wymiary 100 metrów × 70 metrów, a bramka znajduje się przed polem punktowym – jest to pierwsza i podstawowa różnica między tymi sportami.

Istotną różnicą jest również strój zawodników. W futbolu amerykańskim konieczne jest ubranie specjalnych ochraniaczy na ramiona tak zwanych padów oraz spodenek, które mają za zadanie chronić kolana, biodra, kość ogonową i uda. Ponadto ważny jest kask na głowę oraz rękawice chroniące palce – jest to zestaw obowiązkowy. Natomiast zawodnicy rugby grają ubrani w krótkie spodenki i koszulkę polo, a dodatkowe elementy mogą być zakładane w zależności od preferencji zawodnika. Jednym z częściej wybieranych zabezpieczeń okazują się ochraniacze na zęby.

Pewnym paradoksem jest fakt, że rugby, a nie futbol amerykański, uznawane jest za sport bardziej brutalny. To przez brak obowiązkowego sprzętu ochronnego. Choć bezpośredni kontakt zawodników kontrolują sędziowie i istnieją sposoby ataku niedopuszczalne w przepisach, to jednak nawet przyjęcie na siebie poprawnej technicznie szarży jest po prostu bolesne. W futbolu, choć takie akcje są potężniejsze i częstsze, ich impet może być złagodzony przez sprzęt ochronny.

Kolejna sprawa to taktyka. W futbolu amerykańskim dzięki wyspecjalizowanym formacjom można rozwijać taktykę gry na bardzo szczegółowym poziomie. Według niektórych źródeł wyróżnia się po około 150 zagrywek ofensywnych i defensywnych. W rugby choć stosuje się formacje młyna czy klina, to później wymaga to zdecydowanego odejścia od schematów. 

Rozgrywki w rugby mogą też być trudniejsze, ponieważ, w przeciwieństwie do futbolu amerykańskiego, liczba zmian jest ograniczona. Ponadto zawodnik, który raz zszedł z boiska, nie może na nie wejść (chyba że po kontuzji lub wyczerpaniu ławki rezerwowej).

Gra w futbol amerykański i rugby mają ze sobą wiele wspólnego – wywodzą się ze jednego rdzenia. Ewoluowały jednak niezależnie przez ponad 100 lat i w tym czasie w przypadku każdej z nich wykształcił się inny obraz gry. Pozostały w nich kontaktowość, podstawowy sposób zdobywania punktów czy choćby bazowe zagrania. W praktyce jednak są pewne różnice, które sprawiają, że zawodnicy rugby niekoniecznie odnajdą się na boisku do futbolu i na odwrót.