Sambo bojowe – co warto wiedzieć o combat sambo?

Sambo to sport walki, który może być nieznany nawet sympatykom tego rodzaju dyscyplin. Warto więc wytłumaczyć, z czym właściwie mamy do czynienia. Sambo jest rosyjską sztuką walki, która łączy w sobie elementy zapasów, judo oraz innych stylów walki wręcz. Sama nazwa „sambo” pochodzi od rosyjskiego wyrażenia „samozashchita bez oruzhiya”, które można przetłumaczyć jako „samoobrona bez broni”.

Historia tej sztuki walki rozpoczyna się w latach 20. XX wieku w Związku Radzieckim. W tamtym czasie trwały prace nad stworzeniem autorskiego efektywnego systemu walki wręcz dla Armii Czerwonej. Głównymi odpowiedzialnymi za projekt byli: Wasilij Oszczepkow (ekspert od judo) oraz Władimir Spridonow (ekspert od zapasów i ju-jitsu). Ich celem było połączenie stylu walk z terenów ZSRR ze stylami pochodzącymi z krajów azjatyckich.

Zwieńczeniem pracy Spridonowa było wydanie w 1927 roku instruktażu pod tytułem „Samoobrona bez broni”. Stał się on oficjalnym poradnikiem walki wręcz dla Armii Czerwonej, a także służb specjalnych i milicji. Starania dwóch wymienionych wyżej naukowców, a także Anatolija Charłpampiewa doprowadziły do uznania sambo za narodowy sport walki ZSRR. Miało to miejsce w 1938 roku.

Po II wojnie światowej nastąpił szybki rozwój sambo jako sportu. W 1966 roku został on uznany przez Międzynarodową Federację Zapaśniczą. Rok później w Rydze odbyły się pierwsze międzynarodowe zawody. Dalszy rozwój nastąpił już szybko. W 1972 roku odbyły się pierwsze Mistrzostwa Europy, a w 1973 pierwsze Mistrzostwa Świata. W 1984 roku powstała Federation Internationale Amateur de Sambo (FIAS), czyli oficjalna organizacja zarządzająca tym sportem.

Jest to najbardziej popularna odmiana sambo. Jest ono połączeniem zapasów oraz ju-jitsu. Podobnie jak wymienione style opiera się głównie na walce w stójce, a także parterze. W jego przypadku dozwolone są wszelkiego rodzaju rzuty, dźwignie oraz trzymania. Zabronione jest jednak duszenie, o czym muszą pamiętać uczestniczący w walce zawodnicy.

Wraz z rozwojem dyscypliny na świecie zaczęły powstawać nowe odmiany. Jako przykład może posłużyć Freestyle Sambo, czyli amerykańska wersja sambo sportowego. Największą różnicą pomiędzy nią a stylem rosyjskim jest możliwość stosowania większej liczby chwytów. Przede wszystkim możliwe jest duszenie. Zasady tej odmiany zostały spisane w 2004 roku przez American Sambo Association.

Nieco inną charakterystyką odznacza się sambo bojowe. Jak może wskazywać sama nazwa, ten styl używany jest w celach samoobrony oraz militarnych. Z tego powodu skupia się on na walce z uzbrojonym przeciwnikiem. W swoim repertuarze ma między innymi chwyty i uderzenia mające na celu obezwładnić przeciwnika. Nie zapomina także o technikach walki z bronią (bagnetem, nożem lub pałką).

Co ciekawe, combat sambo (bo tak też jest nazywana odmiana bojowa) występuje również wersji sportowej. Przypomina ono nieco zawody MMA. Podczas tego rodzaju walki dozwolone są wszystkie rodzaje chwytów w parterze lub stójce (łącznie z duszeniami). Reguły nie zabraniają także uderzeń w stójce (kolanami lub łokciami). Jest to bardzo wszechstronna sztuka walki, co sprawia, że wywodzący się z niej zawodnicy odnoszą często sukcesy w MMA.

To dosyć specyficzna odmiana tej sztuki walki. Nie posiada ona precyzyjnej definicji. Ogólnie można powiedzieć, że jest to zbiorcze określenie różnych wersji sambo, które wyewoluowały od sambo bojowego. Sambo militarne cały czas się zmienia, co jest spowodowane zmieniającymi się wymaganiami współczesnego pola walki. W przeciwieństwie do sambo bojowego nie posiada odmiany sportowej.

Tego rodzaju sambo jest przede wszystkim wykorzystywane przez rosyjskie jednostki specjalne. Głównie przez Specnaz, siły szybkiego reagowania policji (w tym jednostki antyterrorystyczne) oraz formacje Federalnej Służby Bezpieczeństwa. Ograniczenie sambo militarnego dla celów wojskowych jest spowodowane korzystaniem z technik, które mogą spowodować kalectwo lub śmierć.

Zarówno w judo, jak i w sambo różnego rodzaju rzuty stanowią podstawową technikę. Celem takiego chwytu jest powalenie przeciwnika na plecy lub bok, mając nad tym procesem pełną kontrolę. Można wymienić kilka różnorodnych rodzajów rzutów, które są wykorzystywane w sambo:

1. Rzut biodrowy. Ten chwyt wykorzystywany jest również w judo. Polega on na tym, że zawodnik wykorzystuje biodro jako punkt podparcia, aby unieść i przewrócić przeciwnika.

2. Rzut przez bark. W tym przypadku sportowiec chwyta przeciwnika za rękę lub ramię, a następnie przechodzi pod jego barkiem. Impet, z jakim to robi, jest wykorzystywany do przerzucenia go przez własne ramię.

3. Rzut przez zastawienie nogą. W celu wykonania tego rodzaju chwytu zawodnik musi najpierw podciąć przeciwnika nogą. Jednocześnie ciągnie on go w przeciwnym kierunku, co ostatecznie powoduje utratę równowagi i upadek.

4. Rzut przez plecy. To jedna z najbardziej widowiskowych technik zarówno w sambo, jak i w judo. Przewrót polega na przetoczeniu rywala przez własne plecy. Wykonuje się ją z pełnym obrotem ciała, uderzając przeciwnikiem o matę.

Innym rodzajem technik stosowanym w sambo są dźwignie. Chwyty tego typu koncentrują się na wywieraniu bolesnego nacisku na stawy przeciwnika. W rezultacie ma to doprowadzić go do poddania się. W tym przypadku również można wyodrębnić kilka mniej lub bardziej skomplikowanych odmian dźwigni:

1. Dźwignia na łokieć. To najbardziej klasyczna ze wszystkich dźwigni. W tym przypadku zawodnik wywiera nacisk na staw łokciowy swojego przeciwnika. Ten manewr jest zazwyczaj stosowany z pozycji bocznej lub parteru.

2. Dźwignia na kolano. Ten chwyt można również wykonać w przypadku stawu kolanowego. Aby skutecznie zastosować tę technikę, należy zablokować nogę przeciwnika i skupiać się na wywieraniu nacisku na staw w kolanie. W ten sposób można zmusić przeciwnika do poddania się.

3. Dźwignia na nadgarstek. Ostatnim rodzajem tego chwytu, który można spotkać w przypadku sambo, jest dźwignia na nadgarstek. Jak sama nazwa wskazuje, skupia się ona na stawie nadgarstkowym. Zadaniem zawodnika jest go skręcić w taki sposób, aby przejąć kontrolę nad przeciwnikiem.

Wśród technik zaczerpniętych przez sambo z judo są również trzymania. Głównym zadaniem tego typu chwytów jest kontrolowanie przeciwnika w pozycji leżącej. Ma to ograniczyć jego możliwości ruchowe, co przekłada się na wypracowanie przewagi. Jakie typy trzymania warto znać?

1. Trzymanie boczne. Nazwa tego chwytu rozwiewa właściwie wszystkie wątpliwości, na czym on polega. W tym przypadku zawodnik sambo kontroluje swojego przeciwnika, trzymając go od boku. W ten sposób przytrzymuje go przy ziemi, zdobywając punkty.

2. Trzymanie krzyżowe. Podczas wykonywania tego typu trzymania, zadaniem zawodnika jest kontrolowanie swojego rywala poprzez krzyżowanie jego rąk i blokowanie w pozycji leżącej na plecach. To bardzo skuteczny sposób na unieruchomienie przeciwnika.

3. Trzymanie w półgardzie. Można powiedzieć, że ten chwyt jest techniką przejściową. Oznacza to, że stanowi on wstęp do wdrożenia kolejnych technik. W jego ramach zawodnik kontroluje przeciwnika poprzez zablokowanie jego jednej nogi. Pozwala to ustabilizować pozycję i kontynuować walkę, mając w niej przewagę.

Ze względu na swoje pochodzenie sambo cieszy się największą popularnością w krajach byłego Związku Radzieckiego. Jest to jednak sport, który stopniowo zyskuje coraz większą popularność na świecie, w tym w Polsce. W naszym kraju istnieje Polski Związek Sambo, który jednoczy nielicznych miłośników tej sztuki walki. Warto spróbować jej uprawiania jako alternatywa dla popularniejszych sportów, ćwicząc sprawność, szybkość oraz wytrzymałość.