Czym jest skanowanie ciała?

Skanowanie ciała to technika, która polega na systematycznym zwracaniu uwagi na różne części ciała – od czubka głowy, aż po palce u stóp. Proces ten można porównać do skanu całego organizmu w celu dostrzeżenia odczuwanych napięć, dyskomfortu czy też zlokalizowania źródeł stresu. Może być wykonywana samodzielnie lub pod okiem specjalisty, na przykład podczas sesji medytacyjnych, zajęć jogi czy terapii mindfulness.

Jak przebiega skanowanie ciała? Uczestnik, prowadzony przez instruktora lub samodzielnie, kieruje swoją uwagę na kolejne części ciała – przechodząc powoli od palców stóp, przez nogi, tułów, ręce, aż po głowę. Celem jest zauważenie odczuć płynących z ciała bez oceniania ich jako „dobrych” czy „złych”. Jest to moment uważnego kontaktu z własną cielesnością, co pozwala zredukować napięcia i zwiększyć świadomość emocjonalną.

Niestety, ale w codziennym życiu często ignorujemy bądź całkowicie nie zauważamy sygnałów płynących z ciała. Mowa tutaj o napięciach, cierpieniu fizycznym i psychicznym, czy chronicznym zmęczeniu. Skanowanie ciała pomaga zauważyć te niepokojące sygnały, co umożliwia lepsze zrozumienie swoich potrzeb. Ćwiczenie wspiera kontakt z ciałem, który może być zaburzony przez stres, szybki tryb życia lub rutynę. 

Odpowiednio przeprowadzona medytacja skanowania ciała, która jest znaną od lat techniką relaksacji, pomaga zidentyfikować obszary napięć oraz uczy, jak rozluźniać je za pomocą świadomego oddechu i uważności. Dzięki temu można zmniejszyć wpływ codziennego stresu na organizm, co przekłada się na lepsze samopoczucie, a nawet redukcję stanu zapalnego.

To jeszcze nie wszystko: uważne obserwowanie swojego ciała często pozwala dostrzec emocje, które są w nim zapisane. W przypadku ciała może to być napięcie w szczękach wynikające z gniewu lub ucisk lub ciężar w klatce piersiowej związany ze smutkiem czy żałobą po stracie bliskiej osoby. Rozpoznanie takiej postawy pomaga ją zaakceptować, a także lepiej radzić sobie z bólem chronicznym pleców, nóg czy brzucha.

Skanowanie ciała znajduje zastosowanie w wielu obszarach zdrowia psychicznego i fizycznego. Kto powinien zainteresować się tą metodą? Wszyscy, a zwłaszcza osoby żyjące w permanentnym stresie. Dlaczego? Bowiem skanowanie ciała pomaga się odprężyć, a to istotne w dzisiejszych czasach znanych z błyskawicznego tempa życia.

Regularne skanowanie ciała może pomóc zminimalizować:

– zaburzenia lękowe – do których należy ucisk w klatce piersiowej czy przyspieszone tętno;
– zaburzenia snu – problemy z zasypianiem często wynikają z nadmiernego napięcia ciała i umysłu. Regularne skanowanie ciała przed snem może wyciszyć umysł i pomóc w osiągnięciu stanu głębokiego relaksu;
– przewlekły ból – uczestnicy terapii, uczą się przyjmować do świadomości doznania bólowe bez nadawania im negatywnych emocji, co często zmniejsza ich intensywność;
– powstawanie negatywnych myśli – uważny skan ciała sprzyja budowaniu pozytywnej relacji z własnym ciałem i rozprasza złe myśli, co jest ważne dla osób borykających się z napadami melancholii.

Ponadto, badanie organizmu przez skanowanie zachęca do przyjmowania siebie takim, jakim się jest – ze wszelkimi odczuciami, które pojawiają się w ciele. To praktyka akceptacji, która uczy cierpliwości i życzliwości wobec siebie. 

Jednym z najczęstszych błędów podczas skanowania ciała jest nadmierne staranie się. Zamiast rozluźnienia wpadamy w pętle samokrytyki, zaczynamy oceniać swoje ciało, a to prowadzi do frustracji. Badanie organizmu przez skanowanie powinno przebiegać w miłej, przyjaznej atmosferze i w trakcie tych praktyk należy być dla siebie wyrozumiałym. 

Skanowanie ciała jest uważane za bezpieczną metodę, zarówno w kontekście medycznym, jak i relaksacyjnym, a badania pokazują, że powyższe praktyki pozwalają kontrolować również mind wandering znany pod pojęciem wędrującego umysłu. To zjawisko psychologiczne, które polega na odrywaniu się myśli od aktualnej sytuacji lub zadania, na którym powinna być skoncentrowana uwaga. Podczas mind wandering umysł wędruje, czyli zaczyna zajmować się myślami niezwiązanymi z bieżącymi działaniami na przykład wspomnieniami, marzeniami, planowaniem przyszłości lub rozważaniem różnych hipotetycznych scenariuszy. Ma to kilka zalet – przede wszystkim rozbudza kreatywność.