Skoki narciarskie – zasady, punktacja, co warto wiedzieć

Włączając po raz pierwszy transmisję z zawodów, kibic może być nieco zdezorientowany – przeliczniki za wiatr, oceny sędziowskie, punkty przyznawane i odejmowane za każdy metr poniżej punktu konstrukcyjnego, noty kwalifikacyjne – to mnóstwo nowej wiedzy do przyswojenia. Na szczęście zasady skoków narciarskich są bardzo powtarzalne, więc po obejrzeniu kilku transmisji telewizyjnych, nic już nie stanowi problemu. A co warto wiedzieć na początek?

1. Skocznia. Każdy obiekt ma tak zwany punkt K, czyli punkt konstrukcyjny. Początkowo zawodnicy trenują na skoczniach małych (K = 20-44 metrów), później doskonalą technikę na obiektach średnich (45-75 m). Zawodowców spotkać można na skoczniach normalnych (75-99 m) i najczęściej na dużych (100-169, zazwyczaj 125 m). Najbardziej widowiskowe są loty narciarskie na „mamutach” z punktem K powyżej 170 metrów.

2. Każdy zawodnik siada najpierw na belce startowej (pomarańczowe światło), po otrzymaniu sygnału od sędziego i trenera (zielone światło) ma określony czas na rozpoczęcie najazdu po rozbiegu. Jeśli warunki wietrzne nie sprzyjają, skoczek musi opuścić belkę (czerwone światło). Pierwsza faza lotu zakłada pokonanie buli, czyli grzbietu skoczni tuż za progiem. Następnie zawodnik szybuje nad zeskokiem, gdzie potem ląduje. Na zeskoku są trzy istotne linie: wcześniej wspomniany punkt K, rozmiar skoczni (HS) oraz linia bezpieczeństwa – do jej przekroczenia skoczek nie może upaść, aby nie stracić punktów za styl. Wyhamowanie następuje w strefie dojazdowej.

3. Każdy uczestnik zawodów w skokach narciarskich musi dysponować specjalistycznym sprzętem spełniającym aktualne wymogi regulaminowe. W jego skład wchodzą narty skokowe wraz z wiązaniami, buty, kask, gogle, rękawice i oczywiście odpowiednio uszyty kombinezon. Za nieprawidłowości (pomiary są dokonywane przed i po skoku) grozi dyskwalifikacja.

4. Zasady obejmują także wymiary nart do skoków. Długość nart dla skoczka narciarskiego nie może przekraczać 145% jego wzrostu. W przypadku, gdy masa ciała zawodnika nie osiąga minimalnego wskaźnika BMI wynoszącego 20,5, musi on korzystać z krótszych nart. Szerokość nart powinna wynosić 11,5 cm w górnej części oraz 10,5 cm w okolicach wiązań, a ich minimalna waga to 10 g na każdy centymetr długości.

5. Skoki narciarskie odbywają się w dwóch formułach: indywidualnej lub drużynowej. Zawody indywidualne poprzedzane są treningami oraz istotniejszymi kwalifikacjami – w ich trakcie wyłania się 50 najlepszych zawodników. Top 10 zawodników Pucharu Świata ma zagwarantowane miejsca i nie musi się kwalifikować. Pierwsza seria konkursowa wyłania 30 najlepszych, którzy wystąpią w drugiej serii (i zdobędą punkty pucharowe, liczone przez cały sezon). „Drużynówki” to reprezentacje poszczególnych państw. Trener wybiera czterech zawodników, każdy z nich oddaje dwa skoki, po jednym na każdą serię – z tym zastrzeżeniem, że w drugiej serii występuje jedynie osiem drużyn. Punkty za skoki wszystkich zawodników są sumowane – wygrywa zespół z najwyższą notą końcową.

Dysponując wiedzą z czterech powyższych punktów, a także informacjami o punktacji podanymi poniżej, można śmiało zostać kibicem skoków narciarskich. Zasady przyswaja się bardzo łatwo w trakcie wydarzenia – warto mieć też obok siebie kogoś, kto już wie co nieco na ten temat.

Punktowanie skoków narciarskich to bodaj najtrudniejsza do zrozumienia część tej dyscypliny olimpijskiej. Na końcową notę składa się kilka czynników, a część z nich zależy od wyliczeń komputerowych.

– Punkty za odległość. Jak się liczy odległość w skokach narciarskich? Standardowo za osiągnięcie punktu konstrukcyjnego na skoczni do lotów narciarskich przyznaje się 120 punktów, a na obiektach dużych – 60. Za każde pół metra więcej, określona wartość punktowa jest dodawana, a pół metra mniej – odejmowana. To, ile punktów będzie zaliczonych na plus bądź minus zależy od umiejscowienia punktu K.

– Punkty od sędziów. Ile punktów dostaje się w skokach narciarskich w ramach not od sędziów? Jest pięciu sędziów oceniających skoki (z różnych krajów). Każdy ocenia skok w różnych fazach, sumarycznie każdy zawodnik otrzymuje od 0 do 20 punktów. Dwie noty – najwyższą i najniższą – odrzuca się, a trzy pozostałe dolicza do punktów za odległość. Punkty od sędziów obejmują między innymi takie kwestie jak wybicie z progu, następnie płynne przejście do fazy lotu, symetryczna i stabilna pozycja w trakcie lotu, lądowanie w odpowiednim momencie.

– Punkty za wiatr. Komputer w trakcie zawodów w skokach narciarskich mierzy siłę i kierunek wiatru w kilku miejscach na skoczni. Następnie uśrednione parametry decydują o rekompensacie (przy kiepskich warunkach) lub odjęciu punktów, gdy wiatr był korzystny.

– Punkty za belkę. Jeśli w trakcie zawodów sędziowie zdecydują się podnieść lub obniżyć belkę startową – dzieje się tak zazwyczaj przy zmianach parametrów wietrznych – zawodnikowi są dodawane bądź odejmowane punkty.

Co ciekawe, po raz pierwszy „punkty za wiatr” zostały wprowadzone w sezonie 2009/2010 i od tamtego czasu są stale obecne we wszystkich zawodach Pucharu Świata.

Wielu młodych miłośników sportów zimowych zastanawia się, jak zostać skoczkiem narciarskim? Aby trenować skoki narciarskie, zazwyczaj trzeba zacząć interesować się tym sportem już od dziecka. To oznacza, że dużą rolę odgrywa zaangażowanie rodziców. Zimą warto wybrać się na stok. Jeśli dziecko wykazuje zainteresowanie jazdą na nartach oraz samymi skokami, to można pomyśleć o zapisaniu go na pierwszy trening. O tym, gdzie trenować skoki w Polsce wspominamy w dalszej części tekstu.

Należy jednak pamiętać, że pomimo bardzo dużego zainteresowania tym sportem, zaangażowanie w tę dziedzinę nie zawsze oznacza wysokie kontrakty. Sporo młodych zawodników rezygnuje, ponieważ ich pasja nie przekłada się na możliwości zarobkowe. W tej dyscyplinie, zarabiają jedynie najlepsi, a i tak ich uposażenia na przykład w porównaniu z piłkarzami są stosunkowo niewielkie.

W kraju nad Wisłą jest w sumie 38 różnych obiektów, z czego dwa prestiżowe (Zakopane i Wisła). Wśród zawodników dużą popularność ma kompleks w Szczyrku, na który składają się skocznie K-40, K-70 i K-95. Oprócz tego warto odwiedzić Goleszów, Lubawkę, Chochołów, Zagórz, Karpacz, Iwonicz-Zdrój oraz Bielsko-Białą. Co ciekawe, dwie skocznie (K-15 i K-5) znajdują się też w samym sercu Polski… w Łodzi!

Zainteresowanie skokami narciarskimi w Polsce rośnie wraz z dyspozycją naszych zawodników. Życzmy im, oby również nadchodzący sezon sprzyjał naszym lotnikom!

To najważniejszy cykl (na najwyższym poziomie rozgrywkowym) wśród wszystkich zawodów. W jego trakcie odbywa się kilkadziesiąt zawodów na całym świecie. Ostatnio inauguracja Pucharu Świata odbywa się w Polsce, w Wiśle. Jedne z najciekawszych widowisk to też styczniowe zawody w Zakopanem, chwalone za świetną organizację i niezwykłą atmosferę wśród kibiców.

Dwie skoczne w Austrii (Innsbruck i Bischofshofen) oraz dwie w Niemczech (Oberstdorf i Garmisch-Partenkirchen) goszczą zawodników od 1953 roku. To prestiżowy turniej, wyróżniający się „systemem KO”, gdzie zawodnicy rywalizują w parach.

Również latem można poczuć magię skoków narciarskich. Rozgrywane są na igelicie, czyli specjalnie przygotowanych, sztucznych zeskokach (bez śniegu). Niestety, po intensywnej zimie, wielu spośród najsłynniejszych skoczków „odpuszcza” rywalizację letnią.

Na specjalną uwagę zasługuje olimpiada, traktowana przez skoczków bardzo prestiżowo. Szansę pokazania się na niej mają wszak jedynie co 4 lata. Z kolei mistrzostwa świata, odbywają się co dwa lata. Mistrzostwo można zdobyć w drużynie oraz indywidualnie – na skoczni do lotów oraz na dużym obiekcie.