Zasady piłki nożnej – jak grać w piłkę? 

Zacznijmy od podstaw piłki nożnej. Na czym polega ta gra? Celem gry jest zdobycie jak największej liczby goli przez drużynę oraz sprawna obrona własnej bramki. Gol zaliczany jest w momencie, gdy piłka przekroczy linię bramkową całym swoim obwodem. W meczu zawsze biorą udział dwie drużyny. Piłkarze muszą strzelić gola przeciwnikom bez dotykania piłki rękoma. Mogą za to kopać piłkę nogami oraz uderzać ją głową i niektórymi częściami tułowia. Jedyną osobą, która może używać rąk w grze jest bramkarz (podczas obrony, w obrębie pola karnego). Mecz wygrywa ta drużyna, która zdobyła więcej bramek. Niekiedy w sytuacji remisu dopuszcza się przedłużenie rozgrywki, ale nie zawsze (tylko wtedy, gdy wynik musi zostać rozstrzygnięty).

Jaki jest czas trwania meczu piłki nożnej? Czas gry trwa 90 minut, czyli dwie połowy po 45 minut każda. Warto jednak zwrócić uwagę w tym miejscu na fakt, iż w młodszych kategoriach wiekowych oficjalne przepisy Polskiego Związku Piłki Nożnej określają krótszy czas trwania połowy meczu. Na przykład w kategorii junior młodszy wynosi on 40 minut, a w kategorii młodzik (dzieci w wieku 12-13 lat) to już tylko 30 minut. Pomiędzy nimi, zasady gry w piłkę nożną przewidują chwilę wytchnienia dla graczy – niewielką, bo piętnastominutową. W tym czasie schodzą oni wraz z trenerem do szatni, ustalając strategię na dalszą część spotkania. Uwaga! Sędzia ma prawo przedłużyć każdą połowę wedle uznania, najczęściej robi to tuż po konsultacji z sędzią technicznym. Zazwyczaj doliczony czas nie przekracza czterech minut i jest uzależniony od ewentualnych przerw w grze.

Ilu zawodników gra w piłkę nożną? Każda drużyna składa się z jedenastu graczy. Liczbę tę można ograniczyć, jeśli któryś z piłkarzy otrzyma czerwoną kartkę – wtedy musi on zejść z boiska, a jego drużyna gra w osłabieniu. Podobnie jest, jeśli trener wykorzystał już dostępną pulę zmian, a któryś z jego zawodników miał kontuzję wykluczającą go z gry. Na boisku każda jedenastka wystawia skład z osobami wcielającymi się w określone role:

1. Kapitan. Może zostać nim dowolny gracz – zazwyczaj najbardziej zasłużony zawodnik drużyny, mentor drużyny, nierzadko najstarszy i najbardziej doświadczony. Wyróżnia się opaską kapitańską, bierze udział w losowaniu połowy, na której ma zacząć grać jego drużyna i chociaż nie określają tego bezpośrednio zasady gry w piłkę nożną, jest też osobą biorącą aktywny udział w rozwiązywaniu wszelkich sporów boiskowych i w rozmowach z sędzią.

2. Bramkarz. Jego zadaniem jest obrona bramki, operowanie w okolicach pola karnego. Jako jedyny zawodnik może on w trakcie gry łapać piłkę rękami, piąstkować.

3. Formacja obronna (w tym stoperzy). Tuż przed bramkarzem, mniej więcej na linii pola karnego gra defensywna część zespołu. Najbardziej cofnięci w kierunku bramki zawodnicy są nazywani stoperami. Nie ma z góry określonej liczby obrońców, dobiera ich trener w zależności od taktyki – najczęściej jest to czwórka graczy, w tym dwóch stoperów.

4. Pomocnicy. Nieco wyżej, bo obu stronach boiska pracują dwaj pomocnicy. W zależności od zadań taktycznych mogą oni spełniać bardziej funkcję defensywną (obronną) lub ofensywną (wspierającą atak).

5. Rozgrywający. Zarówno pomocnicy, jak i obrońcy mogą skorzystać z roli rozgrywającego, który powinien być kreatorem gry, zabezpieczającym jednocześnie zagrania obronne, jak i rzucającym pomysł na rozpoczęcie ataku. Można go spotkać najczęściej na środku, pomiędzy oboma pomocnikami.

6. Formacja ofensywna (napastnicy). To wśród nich można spotkać najsłynniejsze nazwiska i najlepiej zarabiających na świecie piłkarzy. Zasady gry w piłkę nożną przewidują, że to właśnie napastnik ma przywilej pierwszego podania rozpoczynającego połowę lub wznawiającego grę po golu.

Rozkład piłkarzy na boisku może być dowolny (chociaż nie może być na przykład dwóch bramkarzy!) i jest zgodny z myślą taktyczną trenera. Ciekawostka? Jeśli szkoleniowiec przesadzi z przydzieleniem zadań defensywnych, to w żargonie polskich kibiców sytuację taką nazywamy… „obroną Częstochowy”.

Zasady gry w piłkę nożną zakładają, że spotkanie prowadzi arbiter z uprawnieniami sędziowskimi odpowiednimi dla konkretnego poziomu rozgrywek. Wspierają go dwaj sędziowie liniowi (asystenci), biegający wzdłuż bocznych linii boiska i pomagający mu w ustalaniu rzutu z autu, spalonego, spornych sytuacji w polu karnym, fauli i wyjścia piłki poza końcową linię boiska. Oprócz tego funkcjonuje także sędzia techniczny, jednak to do arbitra głównego zawsze należy ostateczna decyzja, na przykład czy uznać rzut karny.

Oprócz tego każdy obiekt piłkarski ma swoją pełną obsługę: ochroniarzy, administrację, ekipę porządkową. Na spotkaniach gromadzi się także wiele ekip dziennikarskich, w tym komentatorów, operatorów kamer, fotografów sportowych i tym podobne. Również piłkarze mają do dyspozycji nie tylko trenera i jego zastępców, ale i resztę sztabu szkoleniowego, w tym specjalizujących się w różnych zadaniach lekarzy i fizjoterapeutów.

Jak już zostało wspomniane, przepisy gry to bardzo obszerna i stale uzupełniana książka, ale do zrozumienia celu wystarczy wiedzieć jedynie, że „piłka jest jedna, a bramki są dwie” oraz znać kilka ważnych pojęć:

– Rzut karny. Jest dyktowany przez sędziego głównego i wykonywany sam na sam z bramkarzem z punktu wyznaczonego dokładnie 11 metrów od bramki. Jest stosunkowo rzadkim zjawiskiem – sędzia dyktuje rzut karny jedynie w przypadku bardzo istotnego przewinienia w polu karnym drużynie atakującej, na przykład brutalnego faulu, dotknięcia piłki ręką. Większość rzutów karnych zamienianych jest na gola.

– Rzut wolny. Sędzia zatrzymuje grę w momencie przewinienia – faulu. Rzut wolny to wznowienie gry przez poszkodowaną drużynę. Najczęściej sytuacja ta jest niegroźna, ale szansa na gola wzrasta wraz z bliższą odległością do bramki przeciwnika.

– Rzut rożny. To kolejny, trzeci typ zatrzymania gry. Następuje w momencie, gdy drużyna broniąca bramki wybije piłkę za końcową linię boiska. Rzut rożny wykonywany jest z jednego z dwóch narożników boiska, w zależności od strony, po której miało miejsce przekroczenie linii przez piłkę.

– Aut. Jest to wybicie, w którym piłka opuściła boisko poza boczną linię. Gra jest wznawiana przez drużynę przeciwną do tej, której zawodnik ostatni dotknął piłki. Wznowienie gry następuje wyrzutem rękami zza głowy zawodnika i jest to jedyny moment, w którym (poza bramkarzem w polu karnym) gracz może bezkarnie dotknąć piłki ręką.

– Spalony. Wokół tej sytuacji zbudowano wiele stereotypów, ze względu na pozorną trudność w jej zrozumieniu. Czym jest spalony? Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Drużyna atakuje. Szybka akcja na bramkę. Jeśli (najczęściej napastnik) w momencie podania znajduje się wyżej, niż ostatni z obrońców, sędzia odgwizduje spalony. Elementem taktycznym jest tak zwana pułapka ofsajdowa, czyli celowa gra obrońców na krawędzi ryzyka. Jeśli się „przeliczą” napastnik zyskuje czystą sytuację bramkową.

– Żółta i czerwona kartka. Każdy z zawodników startuje w meczu z „czystym kontem”. Jeśli jego gra okaże się nieprzepisowa, sędzia najczęściej upomina, a później wyciąga żółty kartonik. Dwie żółte kartki to automatycznie czerwona kartka, która nakazuje zawodnikowi opuścić plac gry, a jego drużyna musi grać w osłabieniu. W przypadku wyjątkowo brutalnych sytuacji sędzia może pokazać czerwoną kartkę od razu.

– Rzut wolny pośredni. Przyznawany za różne, ustanowione regulaminem przewinienia, między innymi za niewłaściwe zachowanie bramkarza, nieprzepisowe zachowania wewnątrz drużyny, zbyt szybkie wejście na boisko i tym podobne. Od zwykłego rzutu wolnego różni się tym, że bezpośrednio po jego wykonaniu nie może paść bramka.

Gdy wiesz już, jak grać w piłkę nożną, odnajdziesz się lepiej zarówno na boisku, jak i na trybunach czy przed telewizorem. Futbol to dyscyplina, która cieszy się ogromną popularnością. Warto więc wiedzieć, co dzieje się na murawie i kibicować razem z innymi.