Historia pływania sportowego i rekreacyjnego

Pływanie jest umiejętnością poruszania się w wodzie lub po jej powierzchni. Początkowo posiadały ją jedynie niektóre gatunki zwierząt. Obserwujący je ludzie, również postanowili zapanować nad tym niezwykłym żywiołem, naśladując ruchy pływających stworzeń. Dzięki temu również i im udało się go okiełznąć. Ludzie pływali więc praktycznie od zawsze a pierwsze udokumentowane przypadki pływaków datowane są na okres starożytności. Dowodem na nabycie tej umiejętności przez ludzi w czasach starożytnych są rysunki z terenów dawnej Asyrii, Egiptu i Libii, które powstały około czterech tysięcy lat temu. Pierwsi pływacy nabywali tę umiejętność w celach przetrwania. Pływanie dawało im okazję na zdobywanie pożywienia, którego brakowało na lądzie. Po pierwsze dlatego, że w rzekach i zbiornikach wodnych można było znaleźć dużo wartościowego pokarmu. Po drugie dlatego, że pokonanie cieków wodnych oznaczać mogło poszerzenie terytoriów łowieckich. W starożytnej Grecji pływanie było jednak nie tylko tożsame z nowym źródłem pożywienia. Stanowiło umiejętność obowiązkową dla człowieka obytego, o czym świadczy chociażby sugestia Platona odnośnie tego, jakoby władcą mógł zostać jedynie człowiek, który ją opanował. Mimo, że pływanie było mile widziane zarówno wśród wodzów jak i wśród żołnierzy, nie traktowano go jako sportu. Igrzyska olimpijskie nie posiadały takiej dyscypliny na swojej liście.

W 36 lub 35 roku p.n.e. w Japonii odbył się pierwszy na świecie oficjalny konkurs w pływaniu. Ciężko dokładnie określić tę datę, jednak wydarzenie to na pewno miało miejsce w pierwszej połowie pierwszego wieku przed naszą erą. To właśnie z kraju kwitnącej wiśni pochodzą pierwsze wzmianki opisujące pływanie jako dyscyplinę sportu. Pierwszy klub pływacki założony został natomiast wiele wieków później. Miało to miejsce w 1796 roku w szwedzkiej Uppsali. Klub o nazwie Upsala Simsällskap istnieje do dziś i cieszy się mianem najstarszego klubu pływackiego na świecie. Kilkadziesiąt lat później, w 1869 roku w Londynie w Anglii zawiązano pierwsze towarzystwo pływackie o nazwie Amatorskie Stowarzyszenie Pływania. W tym samym roku pływanie stało się dyscypliną olimpijską. Wydarzenie to odnotowano w historii pływania jako początki pływania sportowego. Do 1908 roku, w którym to odbyły się igrzyska olimpijskie w Londynie, pływano jedynie na otwartych akwenach. Dopiero od 2004 roku, na igrzyskach olimpijskich w Atenach, olimpijczycy konkurowali ze sobą na pływalni. Rok 1873 to data niezwykle ważna dla sportowego pływania. Od tego czasu organizowane są oficjalne mistrzostwa świata w pływaniu. Podobnie jak data 19 lipca 1908 roku. W tym dniu powołano bowiem do życia Fédération Internationale de Natation, w skrócie FINA, czyli Międzynarodową Federację Pływania. Federacja ta do dziś zajmuje się regulacją przepisów dotyczących tej dyscypliny sportu, organizacją zawodów o randze międzynarodowej oraz ustalaniem rodzajów konkurencji i dystansów do pokonania. Ponadto FINA odpowiada także za pływanie na otwartych wodach, pływanie synchroniczne, piłkę wodną oraz skoki do wody.

W czasie, gdy Europejczycy brali już udział w różnego rodzaju zawodach pływackich, Polska znajdowała się pod zaborami. Mimo wszystko, pod zaborem austriackim Polacy mogli starować w organizowanych na tych terenach zawodach sportowych. W 1910 roku odbyły się pierwsze zawody pływackie dla naszych rodaków. Miały one miejsce w Krakowie w czasie trwania zlotu Grunwaldzkiego. W 1922 roku powołano do życia Polski Związek Pływacki, w skrócie PZP. Rok później organizacja została członkiem FINA a w 1926 roku także Ligue Européenne de Natation, w skrócie LEN, czyli Europejskiej Federacji Pływackiej. Pierwsze oficjalne mistrzostwa Polski w pływaniu odbyły się w 1929 roku w Warszawie. W 1935 roku polska reprezentacja pływaków wystartowała w igrzyskach olimpijskich w Berlinie.

Kraul jest techniką pływania, którą dziś wybiera większość uczestników zawodów pływackich w kategorii stylu dowolnego. Jest najszybszym ze wszystkich oficjalnych stylów pływania. Na terenach Europy pojawił się on w 1844 roku, podczas zawodów o międzynarodowej randze, które odbyły się w Londynie. Podczas starcia zawodnicy z Ameryki Północnej zastosowali go, pokonując Anglików pływających wtedy stylem klasycznym. Wydarzenie to sprawiło, że styl ten został zakazany na długie lata we wszystkich oficjalnych zawodach. Dopiero w latach 1870-1890 oficjalną technikę pływania kraulem opracował Anglik John Arthur Trudgen. Nawiązywał on do techniki stosowanej w Ameryce Południowej. Historia kraula ma bowiem swoje początki w dwóch źródłach. Pierwszym jest wspomniana Ameryka Południowa, w której to znany dzisiaj styl pływacki stosowany był przez Indian. Drugim natomiast są Wyspy Salomona, gdzie miejscowa ludność korzystała z niego od setek lat. Trudgen pomylił jednak sposób pracy nóg, ponieważ przedstawił go mniej więcej tak, jak robi się to w stylu klasycznym. Jako, że powstał dzięki temu nowy, oddzielny styl pływacki, nazwano go od nazwiska twórcy, trudgenem. Koniec XIX wieku to okres popularyzacji trudgena na zawodach europejskich. Hybrydę tę dopracowali nieco później australijscy bracia Richard i Tom Cavill. Po wnikliwej obserwacji autochtonicznej ludności Wysp Salomona, wprowadzili oni zmiany w pracy nóg. W ten oto sposób, powstał kraul australijski, od lat 50. XX wieku zwany po prostu kraulem.

Styl grzbietowy wyodrębniony został w 1900 roku. Nie przypominał on jednak obecnej techniki. Prezentował się dokładnie jak styl klasyczny, tyle że pływacy odwróceni byli plecami do powierzchni wody. Rozwój kraula w Europie sprawił, że zaczęto starać się łączyć oba style. W ten sposób technika zaczęła przypominać kraula na grzbiecie. Oficjalnie nową technikę zaprezentował Harry Hebner, który na V igrzyskach olimpijskich w 1912 roku przepłynął basen kraulem na plecach. Zdeklasował on swoich przeciwników, ustalając rekord na dystansie 100 metrów. Do czasu wybuchu II Wojny Światowej nie wprowadzono do techniki żadnych znaczących zmian. Zrobiono to dopiero w 1952 roku na igrzyskach olimpijskich. Zmiany dotyczyły ruchów ramion.

Styl klasyczny, zwany żabką, jest prawdopodobnie jednym z najstarszych sportowych technik pływania na świecie. W 1871 roku na zawodach pływackich korzystano jedynie z niego. Oczywiście znacząco różni się on od współczesnej żabki. Wtedy pływano bowiem nie zanurzając głowy pod powierzchnię wody. Wraz ze wzrostem popularności kraula, popularność stylu klasycznego zaczęła spadać. Między innymi z tego powodu, w roku 1904 postanowiono wyodrębnić oddzielne kategorie dla obu stylów. Od tego czasu usilnie pracowano nad udoskonaleniem żabki jako techniki pływania. Nawiązując do kraula, postanowiono zanurzać głowę pod wodę w czasie pływania. W 1936 roku pływacy z Ameryki Północnej, którzy wcześniej zaprezentowali światu kraula, pokazali światu nowy, zmodyfikowany styl klasyczny, obecnie znany jako styl motylkowy. Dopiero niecałe 20 lat później, w roku 1953, FINA postanowiła stworzyć dla tej techniki oddzielną konkurencję.

Jak wspomnieliśmy wyżej, Międzynarodowa Federacja Pływania wyodrębniła motylka jako oddzielną technikę pływania dopiero w 1953 roku. W następnych latach, wraz z rozwojem pływania tym stylem, powstał delfin, czyli zmodyfikowana wersja motylka. Obie techniki różniły się pracą nóg. W motylku pracowały one od dołu do góry a w delfinie od góry do dołu. Zmiana ta sprawiła, że technika zyskała przyspieszenia. Jako, że skupiano się wtedy głównie na pracy nóg, zawodnicy często przepływali połowę basenu pod wodą, pracując jedynie kończynami dolnymi. Na jeden ruch ramion przypadały trzy lub cztery ruchy nóg. W latach 60. XX wieku Międzynarodowa Federacja Pływania wprowadziła zmiany, dotyczące ograniczenia ilości czasu przebywania pod wodą po starcie. Dzisiejszy styl motylkowy opiera się na dwóch ruchach nogami na jeden cykl ramion.

Pierwsze igrzyska paraolimpijskie odbyły się w 1960 roku. Wtedy to po raz pierwszy w pływaniu sportowym rywalizowali ze sobą pływacy z niepełnosprawnościami. Obecnie pływanie jest dyscypliną bardzo popularną wśród osób osób z niepełnosprawnościami, dlatego oficjalne zawody opierane są o reguły pływania FINA. Jako, że istnieje wiele stopni niepełnosprawności, zawodnicy przydzielani są do konkretnych klas startowych poprzez klasyfikację. FINA dopuszcza z tego powodu wyjątki dla konkretnych przepisów. Jednym z nich jest na przykład możliwość startowania z wielu różnych pozycji. Wszyscy zawodnicy z niepełnosprawnościami mogą więc startować z wody.

Jeśli jesteś fanem pływania i szukasz akcesoriów do uprawiania tej dyscypliny, sprawdź ofertę sklepu Decathlon. W asortymencie znajdują się stroje do pływania, sprzęt pływacki, akcesoria oraz wiele innych ciekawych produktów.