Jak zmieniać przerzutki w rowerze? Wskazówki

Zanim przejdziemy do tego, jak przerzucać przerzutki w rowerze, warto dowiedzieć się więcej o ich numeracji. Jest ona zależna od tego, w ile biegów wyposażony jest jednoślad. Oznaczane są za pomocą cyfr rzymskich lub arabskich. Najniższy bieg, równoznaczny jest z najmniejszą zębatką. Analogicznie najwyższy oznacza największą. W zależności od tego, czy jest to rower gravel, trekkingowy, czy jakikolwiek inny, numeracja przerzutek będzie się od siebie różnić.
Dzięki przerzutkom możemy szybciej i lżej jechać pod górę. Jadąc z górki z kolei rozpędzamy się do dużo większych prędkości. Są one wbudowane w piastę. Przerzutki zewnętrzne znajdziemy w pojazdach takich jak rower górski, czy rower szosowy. Działają one na zasadzie przerzucania łańcuch między poszczególnymi zębatkami.

Wielu początkujących rowerzystów zastanawia się, jak korzystać z przerzutek w rowerze. Niestety, nie ma żadnego przepisu, który by o tym informował. Generalna zasada jest taka, że należy zmienić bieg na niższy, jeśli czujesz, że wkładasz wiele wysiłku w pedałowanie. I odwrotnie, gdy tylko poczujesz, że wykonujesz „puste przebiegi” (czyli pedałujesz bez żadnego oporu), powinieneś przełączyć przerzutki na wyższy bieg.


Niższy bieg należy również wybrać podczas jazdy pod górkę. Wyższy bieg z kolei, wrzucasz w momencie, kiedy pedałując, nie doświadczasz żadnego oporu. Co do zasady przerzutki powinny sprawiać, że niezależnie od tego, po jakim terenie jedziesz, czy pokonujesz pagórki, czy akurat z nich zjeżdżasz – włożony w to wysiłek powinien być względnie równy, a jazda płynna.

Warto raz na jakiś czas zmieniać biegi i doświadczać tego, jakie mają one przełożenie na komfort jazdy. Wszystko bowiem zależy od Twoich odczuć i indywidualnych potrzeb. 

Co to jest krzyżowanie łańcucha? Taka sytuacja ma miejsce, gdy element ten pracuje na zębatkach pod za dużym kontem. Taki efekt uzyskuje się, wrzucając dużą tarczę na przodzie i z tyłu lub wybierając obie małe. Jeśli zauważysz informację na wybranym rowerze, że oferuje na przykład 21, 24 czy 27 przełożeń, pamiętaj, że nie do końca wszystkie mogą nadawać się do użytku. Nawet jeśli producent zaoferował taki osprzęt, warto pamiętać właśnie o występowaniu przekosu łańcucha. By poprawnie pracował, powinien działać w linii prostej lub zbliżonej do niej. Zmuszając go do pracy pod zbyt dużym kątem, będzie się szybciej zużywać i głośniej pracować. 

Sytuacja ta nie dotyczy napędów jednobiegowych lub tych, które mają przerzutkę planetarną, czyli schowaną w tylnej piaście. Tam łańcuch pracuje w linii prostej cały czas, a przełożeń albo się nie zmienia, albo są schowane w środku piasty. Jak wyeliminować przekos łańcucha? Wszystko zależy od liczby trybów przednich i tylnych. 

– Napęd z trzema tarczami z przodu: trzymaj się najmniejszych zębatek tylnych, jeśli masz największą tarczę na przodzie. Sprawdzi się do zjazdów z góry lub szybkiej jazdy po płaskim. Przy środkowej tarczy wybieraj środkowe zębatki. Najmniejsza z kolei wymaga trzymania się kilku największych zębatek. Używa się ich do podjeżdżania pod wzniesienia lub w grząskim terenie.

– Napęd z dwiema tarczami z przodu: jeśli z przodu masz większą tarczę, z tyłu trzymaj się dolnej połowy zębatek. Masz małą? Jak ustawić przerzutki tylne w rowerze w takim wypadku? Używaj górnej połowy zębatek, z najmniejszymi cyframi na manetce. Przyda się do umiarkowanej jazdy po płaskim lub do jazdy pod górę.

– Półbiegi: w manetkach rowerów szosowych znajdziesz funkcję, która ułatwia dobór przełożenia. Półbiegi pozwalają na trymowanie przedniego przełożenia. Polega to na tym, że manetka ma dodatkowy klik, przesuwający wózek przedniego biegu, ustawiając go tak, by łańcuch łatwo przechodził przez skrajne przełożenia, bez ocierania się. 
– Napęd z jedną tarczą z przodu: problem krzyżowania łańcucha jest tutaj znikomy. Pozostaje on na tej samej linii względem zębatki z przodu. 

Kadencja określa ilość obrotów, które wykonuje się korbami roweru na minutę. Zaleca się używanie nieco lżejszych przełożeń przy szybszym pedałowaniu, zamiast opierać się na najcięższych, które wymagają wolniejszego tempa pedałowania. Jazda na wyższych biegach wymaga większego nacisku na pedały, co może mieć niekorzystny wpływ na stawy kolanowe oraz zwiększać zużycie sprzętu, w tym łańcucha.

Większość miejskich rowerów ma manetki, które obsługuje się palcem wskazującym i kciukiem. Ta po prawej kontroluje biegi z tyłu, a po lewej z przodu. Niektóre miejskie rowery mają jednak tylko jedno koło zębate na przodzie oraz większy rozstaw zębatek z tyłu. Przez to ani przedni, ani tylny bieg nie jest potrzebny. 

Jak to działa? Popychając dźwignię kciukiem lub przyciągając palcem wskazującym, przerzucisz łańcuch z jednego biegu na drugi. Korzystając z lewej dłoni, odczujesz większe zmiany w przełożeniu, a z prawej mniejsze. W pierwszym przypadku może to być pomocne w razie nagłego dostosowania biegu do warunków jazdy. Prawa manetka sprawdzi się do szybszej jazdy. 

Jak zmieniać przełożenia w rowerze? Pamiętaj o kilku ważnych zasadach.

1. Nigdy nie zmieniaj biegów podczas postoju. Zawsze rób to w tym samym czasie, gdy pedałujesz. Zmniejsz jednak delikatnie. Takie działanie praktycznie gwarantuje, że łańcuch „spadnie”, a to spowalnia nas przynajmniej na kilka minut.

2. Zaleca się, aby nie próbować zmieniać obu dźwigni w tym samym czasie, ponieważ istnieje ryzyko spadnięcia łańcucha z zębatek, zablokowania go, a nawet zerwania.

3. Nie zmieniaj biegów, gdy naciskasz zbyt mocno na pedały;

4. Jeśli nie ścigasz się i nie martwisz się swoim tempem, unikaj zmiany kilku biegów za jednym razem;

5. Unikaj nadmiernego skrzyżowania łańcucha;

6. W miarę możliwości staraj się przewidywać zmiany biegów na podstawie tego, jakie warunki na drodze Cię czekają. Na przykład nie czekaj, aż będziesz miał kłopoty na bardzo stromym podjazdem, aby przełączyć się na łatwiejszy bieg, ponieważ będziesz miał trudności ze zmianą przełożenia ze względu na siłę, którą musisz wywierać pedały.

Teraz wiesz wszystko, co najistotniejsze w tematyce przekładni rowerowych. Sezon rowerowy za pasem, zatem wyciągaj rower z piwnicy, dokonaj konserwacji i regulacji elementów napędu i hamulców, a następnie ruszaj w trasę oraz na wydarzenia rowerowe.