Joga Kundalini - co to takiego i na czym polega?

Joga kundalini to odmiana jogi, która nie jest praktykowana wyłącznie w celu poprawy samopoczucia i sprawności fizycznej. Motywacją do ćwiczeń są bowiem mistyczne doświadczenia i transcendentalne podróże. Praktycy jogi kundalini twierdzą, że odpowiednie połączenie jej elementów składowych, prowadzi do uwolnienia wewnętrznej energii skrywanej we wnętrzu każdego człowieka.

Pierwotnie joga kundalini wywodzi się z Indii, jednak została spopularyzowana w Stanach Zjednoczonych i Zachodniej Europie przez Yogi Bhajana. Był on hinduskim nauczycielem i joginem, który opracował indywidualną metodę praktykowania jogi, pozbawioną restrykcyjnych praktyk i elementów ascezy. Yogi Bhajana dostosował przekazywane nauki do kultury i stylu życia ludzi z  Zachodu. Jego motywacją było umożliwienie dowolnej osobie wejścia na ścieżkę wschodniego mistycyzmu, nie ponosząc przy tym wyrzeczeń w postaci przestrzegania specjalnych diet i radykalnego sposobu funkcjonowania.

Twórca techniki kundalini, Yogi Bhajana w swoich naukach podkreślał, że ten rodzaj jogi dedykowany jest współczesnemu człowiekowi, który zmaga się z wyzwaniami codziennego życia. Nauczał on, że aby nie stracić łączności ze sobą, należy świadomie praktykować pięć technik pracy ze swoim ciałem, duszą i umysłem. Należą do nich:

asany (pozycje jogi), 

pranajama (pracę z oddechem), 

medytacja, 

mantry (dźwięki i śpiew),

mudry (gesty rąk). 

Podobno połączenie tych elementów stanowi swoiste narzędzie, służące do rozwijania wewnątrz siebie energii twórczej. Zdaniem hinduskich mistyków, rzekoma energia jest skumulowana w ludzkim wnętrzu – dokładnie u podstawy kręgosłupa. Określana jest mianem muladhara, czyli pierwszej czakry.

Głównym celem jogi kundalini jest spowodowanie, aby energia zaczęła wibrować i kierować się ku górze, wzdłuż linii kręgosłupa, przy którym rozmieszczonych ma być pozostałe siedem stopni czakr.

Te mistyczne ośrodki w ludzkim ciele, zdaniem fanatyków, odpowiadać mają za różnorodne funkcje psychiczne, takie jak radość, kreatywność, otwartość, intuicja czy seksualność. 

Joga kundalini w tradycyjnej wersji trwa ok. 90 minut i praktykowana jest przy specjalnej muzyce i z zamkniętymi oczami. W znacznej większości polega na wykonywaniu dynamicznych ruchów oraz pozycji (asan), w określonym czasie oraz rytmie. Do podstawowych i niezmiennych elementów praktyki jogi kundalini należą:

Mantra początkowa – każda praktyka jogi kundalini zaczyna się od wypowiedzenia adi mantry Ong Namo Guru Dev Namo. Indyjskim mantrom przypisywane jest mistyczne działanie uzdrawiające i oczyszczające. Podobno kilkukrotne wypowiadanie tej samej sylaby, z której każda w języku oryginalnym posiada określony sens znaczeniowy,  stymuluje konkretne punkty energetyczne znajdujące się na podniebieniu.

Pranayama (kontrola oddechu) – na tym etapie wykonywane są określone ćwiczenia oddechowe, czasami połączone z rozciąganiem kręgosłupa. Celem pranajamy jest prawidłowe zarządzanie oddechem, w trakcie odbywania mistycznej praktyki.

Rozgrzewka – podstawowy element każdego rodzaju jogi, w tym również kundalini. Przygotowuje on ciało do wykonywania kolejnych, bardziej wymagających pozycji.

Kryje – stałe zestawy ćwiczeń ruchowo- oddechowych, wywoływanych w ściśle określonym celu. Podobno wykonywanie powtarzalnych sekwencji ruchów, sprzyja stymulacji układu nerwowego czy hormonalnego.

Relaksacja i medytacja – praktykowana jest najczęściej w sposób dynamiczny, np. w połączeniu z konkretnymi ćwiczeniami oddechowymi, wyzwalającymi mistyczną siłę. Medytacja często zwieńczona jest śpiewem mantry końcowej.

Zastanawiając się nad rozpoczęciem praktyki jogi kundalini, na samym początku warto zapoznać się z jej filozofią i dążeniami. Nie jest to bowiem zwyczajny cykl ćwiczeń rozciągających, a niemal religijna praktyka. Decydując się na jej rozpoczęcie, należy zaopatrzyć się w zestaw podstawowych akcesoriów do jogi.

Przed pójściem na pierwsze zajęcia należy pamiętać, aby co najmniej dwie godziny wcześniej nic nie jeść.

Mistyczni przewodnicy przestrzegają także przed stosowaniem różnego typu środków odurzających, np. alkoholu lub narkotyków. Ponoć można wówczas stracić kontrolę nad wędrującą w ciele energią, wyzwalaną pod wpływem wykonywanych asan.

Osoby zmagające się z różnymi problemami zdrowotnymi, zwłaszcza tymi, które dotyczą aparatu ruchu, przed rozpoczęciem praktyki powinny skonsultować się z lekarzem specjalistą. Nadwyrężenie stawów lub kręgosłupa, w wyniku wykonywanych ćwiczeń, może bowiem przynieść negatywne rezultaty dla zdrowia i samopoczucia osoby ćwiczącej.

Yoga kundalini opiera się na wykonywaniu różnych pozycji (asan). Każda z nich, połączona z mantrą i kontrolą oddechu, ma doprowadzić ćwiczącego do otrzymania określonego rezultatu. Asany w jodze kundalini wykonywane są w określonej kolejności. Tego rodzaju ćwiczenia fizyczne, połączone są ze specjalnymi technikami oddechowymi, mają wspomagać prawidłowe dotlenienie organizmu oraz wprowadzić ciało w stan relaksacji.

Do podstawowych pozycji w jodze kundalini zaliczyć można:

Pozycja kwiatu lotosu (Padmasana)

Stosowana jest jako początkowa asana we wszystkich odmianach jogi. Pozwala ona bowiem ustawić ciało w pozycji sprzyjającej medytacji i prawidłowemu oddychaniu. Jednocześnie stymuluje ciało do utrzymania prawidłowej postawy.

Wykonanie pozycji kwiatu lotosu rozpoczyna się od siadu ze skrzyżowanymi nogami na macie. Następnie nogi należy rozłożyć i skierować ku górze, w stronę sufitu.

Wykonując tę pozycję, warto upewnić się, że stopy nie są nienaturalnie powykręcane, co mogłoby spowodować kontuzję kostki. Plecy należy utrzymać w prostej pozycji, a dłonie ułożyć swobodnie na kolanach. Wówczas można przejść do medytacji i ustanowienia odpowiedniego rytmu oddychania.

Pozycja drzewa (Vrksasana)

Asana pełniąca zarówno funkcję fizyczną, jak i medytacyjną. Pomaga w utrzymaniu koncentracji i skupienia. Uczy zrównoważenia ciężaru, stojąc w pozycji na jednej nodze. Wykonanie asany Vrksasana należy rozpocząć od wyprostowania sylwetki i rozstawienia ramion na boki. Następnie wystarczy zgiąć jedną nogę z kolanem skierowanym w bok i oprzeć stopę o przeciwległe udo. Można także spleść ręce na klatce piersiowej lub unieść je nad głowę.

Pozycja zwłok (Savasana)

Asana często stosowana do zakończenia poszczególnej sesji jogi kundalini. Utożsamiana jest z pozycją relaksacyjną, ze względu na swój regenerujący charakter. Zdaniem wielu osób nie jest ona trudna do wykonania, gdyż wystarczy położyć się na plecach, a ręce i nogi rozłożyć równomiernie na podłodze. Tego rodzaju asana wymaga jednak pełnego skupienia, ciszy i spokoju. Jej celem jest zablokowanie wszelkich psychicznych i  fizycznych bodźców oraz oderwanie się od codzienności.

Pozycja kota i krowy (Marjarasana-Balasana)

Składa się z dwóch odmiennych pozycji. Jednak w rzeczywistości utożsamiana jest jako pojedyncza asana, gdyż ćwiczenia najczęściej praktykowane są jednocześnie. Wykonanie pozycji kota i krowy polega na stanięciu na czworaka, z kolanami rozstawionymi na szerokość bioder. W momencie wdechu należy przyjąć postawę krowy – unosząc głowę oraz klatkę piersiową w kierunku sufitu i opuszczając brzuch. Natomiast w trakcie wydechu, wykonuje się pozycję kota – wyciągając plecy do góry i zbliżając brodę do klatki piersiowej.

Pozycja kobry (Bhujangasana)

Pomaga skutecznie rozciągnąć różne partie pleców, wzmacniając przy tym mięśnie ramion i łagodząc bóle krzyża. Wykonanie tej asany polega na przyjęciu pozycji leżącej brzuchu, z nogami dotykającymi maty. Ręce natomiast należy trzymać blisko boków. Następnie wystarczy zgiąć łokcie i położyć dłonie płasko na macie, tuż w pobliżu ramion. Na koniec, używając ramion do podparcia, należy unieść górną część ciała w taki sposób, aby plecy tworzyły łuk, a głowa została uniesiona w kierunku sufitu.

Głównym celem jogi kundalini jest obudzenie drzemiącej wewnątrz energii oraz zwiększenie jej przepływu w ciele. Zdaniem mistyków, ma to za zadanie, aby pozytywnie wpłynąć na poprawę jakości życia i poziomu zadowolenia. Praktyka sprowadza się do wprowadzenia ciała w stan odprężenia. Natomiast umysł zostaje uwolniony od negatywnej energii, bodźców z otoczenia i negatywnych emocji. Do pozostałych korzyści płynących z praktykowania jogi kundalini, zaliczyć można:

usprawnienie ciała,

zwiększenie elastyczności różnych partii ciała,

lepsze dotlenienie mózgu,

usprawnienie pracy krążenia krwi,

redukcja stresu,

wyzbycie się negatywnych myśli i emocji,

osiągnięcie stanu spokój i satysfakcji,

poczucie harmonii.

Warto pamiętać, że wszystkie wymienione korzyści, stanowią jedynie syntezę subiektywnych odczuć osób praktykujących jogę kundalini. Jej rzeczywisty wpływ nie został jednak potwierdzony medycznie.

Joga kundalini pomimo swojej popularności, w wielu kręgach nie cieszy się dobrą sławą. Wokół tej praktyki krąży bowiem wiele kontrowersji, które mogą zniechęcać potencjalnych interesantów.

Tuż obok listy korzyści płynących z praktyki jogi kundalini, znaleźć można także sporą ilość jej negatywnych skutków. Zagrożenia związane z jej praktykowaniem, dotyczą zarówno aspektów fizycznych, jak i psychicznych. Przede wszystkim intensywne ćwiczenia składające się na praktykę jogi kundalini, mogą skutkować poważną kontuzją.

Natomiast dużo większym problemem mogą być negatywne skutki, związane z pogorszeniem stanu psychicznego u osób praktykujących. Lekceważąc fakt, iż ta forma jogi zakłada transcendentalne podróże w głąb siebie, można uzyskać efekt odwrotny do zamierzonego. Nieświadome zgłębianie tej formy duchowości, może rzutować na złe samopoczucie, osłabienie organizmu i wewnętrzne uczucie niepokoju. Z tego względu, joga kundalini nie jest rekomendowana zwłaszcza kobietom w ciąży oraz osobom borykającym się z chorobami na tle psychicznym.

Jeśli jesteś fanem jogi i szukasz akcesoriów do uprawiania tej dyscypliny, sprawdź ofertę sklepu Decathlon. W asortymencie znajdują się odzież do jogi, akcesoria oraz wiele innych ciekawych produktów.