Przewodnik po ekspresach wspinaczkowych: poznanie budowy, rodzajów oraz zastosowania ekspresów w sportowej i górskiej wspinaczce.
Ekspres wspinaczkowy to podstawowy element wyposażenia każdego wspinacza bez względu na poziom jego zaawansowania. Dzisiaj dowiesz się, czym jest ekspres wspinaczkowy, do czego służy, jak jest zbudowany i jak wybrać odpowiedni jego rodzaj. Zapraszamy do lektury.
Ekspres wspinaczkowy to urządzenie, które umożliwia bezpieczne połączenie liny używanej do wspinaczki z punktami asekuracyjnymi takimi jak przeloty czy ringi. Jego zadaniem jest umożliwienie swobodnego przesuwania się liny bez obawy o jej wypadniecie lub naprężenie w nieodpowiednim momencie. Wpływa to znacząco na zwiększenie twojego bezpieczeństwa podczas wspinaczkowych wypraw.
Budowa tego sprzętu wspinaczkowego jest dość prosta, jednak zanim zaczniesz się wspinać z jego pomocą, powinieneś poznać znaczenie poszczególnych elementów. Ekspres zbudowany jest kilku istotnych komponentów, które wspólnie tworzą funkcjonalny i niezawodny system asekuracyjny. Oto ich krótkie charakterystyki.
Każdy model ekspresu wspinaczkowego składa się z dwóch karabinków. Jeden z nich jest prosty, często wyposażony w zamek druciany, a drugi gięty, z zakrzywionym zamkiem. Pierwszy z nich, tak zwany druciak, służy, by wpiąć się w punkt asekuracyjny na przykład przeloty, ringi czy haki. Przez drugi przewlekasz linę wspinaczkową. Różnica w kształcie obu karabinków ułatwia szybkie i intuicyjne użytkowanie, minimalizując ryzyko błędu.
Wyżej wspomniane karabinki połączone są za pomocą specjalnej taśmy. Wykonana jest ona z materiałów takich jak poliamid (nylon) czy też dyneema. Nylon jest bardziej elastyczny i dobrze absorbuje energię. Natomiast taśmy z dyneemy są lżejsze i bardziej odporne na przetarcia.
Taśma występuje w różnych długościach, od 10-centymetrowych, przeznaczonych do wspinania sportowego, aż po dłuższe, 25-centymetrowe, używane do wspinaczki tradowej. Długość taśmy wpływa na swobodę ruchu liny oraz możliwość dopasowania do odległości między punktami asekuracyjnymi. Dłuższe taśmy są przydatne w terenach nieregularnych, gdzie krótsze mogłyby powodować niepożądane tarcie liny o skałę.
Małym, ale ważnym elementem, z jakiego składa się ten szpej, jest gumka. Jej zadaniem jest utrzymywanie karabinka prostego zawsze w tej samej pozycji. Dzięki temu nie będzie się on zakręcać, przemieszczać, co nie tylko ułatwia wspinaczkę, ale także zwiększa Twoje bezpieczeństwo.
Jest to mechanizm zamykający karabinek. Do wyboru masz pełny zamek, czyli z zamknięciem zabezpieczającym przed wypadaniem liny. Najczęściej Karabinki z pełnym zamkiem stosuje się do mocowania liny wspinaczkowej. Możesz także wybrać zamek automatyczny lub manualny. Wszystko to zależy od Twoich upodobań, doświadczenia i panujących na ścianie warunków.
Wspinaczka ma wiele twarzy, dlatego też na rynku dostępnych jest wiele typów i rodzajów tych gadżetów. Wybór odpowiednich ekspresów wspinaczkowych ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa i komfortu podczas wspinaczki. Różne style wspinania wymagają różnych cech ekspresów, dlatego warto dobrze zrozumieć, jakie ekspresy będą stosowne dla danego rodzaju wspinaczki.
Zaprojektowane z myślą o wspinaczce sportowej, gdzie punkty asekuracyjne są już zamontowane na stałe. Pozwala to na użycie lżejszych i bardziej kompaktowych ekspresów, które minimalizują wagę ekwipunku i ułatwiają szybkie wpinanie liny. Są to lekkie ekspresy wyposażone w cienką oraz krótką taśmę (10-12 cm) wykonaną najczęściej z materiału dyneema. Charakteryzują się prostymi karabinkami, dzięki, którym możliwa jest szybka wpinka w punkt asekuracyjny. Stosowane są wszędzie tam, gdzie znaczenie ma lekka uprząż wspinaczkowa oraz szybkie pokonywanie tras sportowych.
Taki zestaw ekspresów wykorzystywany jest we wspinaczce tradycyjnej, gdzie sam umieszczasz punkty wpinek, co wymaga większej elastyczności i możliwości dostosowania się do zmiennych odległości między nimi. Długość ekspresów tradowych to zazwyczaj od 17 do 25 cm. Dzięki temu możliwe jest wygodniejsze prowadzenie liny bez ryzyka jej tarcia o skałę czy też jej załamania. Są to duże karabinki w porównaniu ze sportowymi, najczęściej w kształcie litery D. Wykonywane są z materiałów o podwyższonej odporności. Karabinki w ekspresach tradowych często mają specjalne konstrukcje ułatwiające manipulację nimi w rękawiczkach oraz systemy zapobiegające przypadkowemu otwarciu.
Przeznaczone do wielowyciągowej wspinaczki w górach. W takich przypadkach trzeba się liczyć z bardziej wymagającymi warunkami, takimi jak zmienne warunki atmosferyczne, dłuższe drogi wspinaczkowe i większe ryzyko upadku. Dlatego ekspresy do wspinaczki górskiej oferują wiele funkcji dodatkowych. Może to być między innymi system blokujący karabinek przed przypadkowym otwarciem czy też regulacja długości taśmy. Ekspresy górskie są zazwyczaj bardziej wytrzymałe i odporne na trudne warunki atmosferyczne, wykonane z materiałów odpornych na korozję i niskie temperatury.
Oprócz wymienionych wyżej rodzajów istnieją również ekspresy specjalistyczne takie jak do wspinaczki via ferrat, które wyróżniają się specjalnym system absorpcji energii w przypadku upadku, czy też ekspresy do wspinaczki lodowej, które są przystosowane do wpinania w lód.
Dla każdego wspinacza sprzęt wspinaczkowy jest niezbędny. Powinien on być oparty na rodzaju wspinaczki i własnych preferencjach. Pamiętaj przede wszystkim o bezpieczeństwie, więc zainwestuj w dobrej jakości sprzęt, który zapewni Ci komfort i pewność siebie potrzebną podczas pokonywania trudniejszych wspinaczek.
