Freediving – rekordy świata w nurkowaniu na wstrzymanym oddechu

Nurkowanie to sport, który posiada wiele odmian. Jedną z nich, która nieustannie zyskuje na popularności, jest freediving. Mówiąc krótko, polega on na nurkowaniu ze wstrzymanym oddechem. Podczas zanurzenia nie mamy dostępu do tlenu z żadnego źródła. Oznacza to, że zabronione jest używanie akwalungu. Co jest najważniejsze we freedivingu?

Podstawą uprawiania tej odmiany nurkowania jest umiejętność prawidłowego oddychania, dzięki której wstrzymanie oddechu jest w ogóle możliwe. Naszym zadaniem jest opanowanie takich technik, które pozwolą na wstrzymanie oddechu na możliwie jak najdłuższy czas, który jednocześnie będzie bezpieczny dla naszego zdrowia. Do freedivingu wykorzystywane są takie akcesoria jak: fajka, maska oraz płetwy.

Czy freediving to sport, który może uprawiać każdy? Nie do końca. Nie wszystkie osoby posiadają stan zdrowia, który pozwala na nurkowanie bez butli. Kluczem jest tutaj zdrowie płuc, ponieważ zanurzanie się na wstrzymanym oddechu bardzo obciąża ten organ. Ze względu na zagrożenia podczas uprawiania freedivingu, ktoś powinien nam zawsze towarzyszyć.

Sam sport, jakim jest freediving ma jednak fascynującą historię. Swoją wspaniałą kartę zapisali w nim również Polacy. Co warto wiedzieć o historii tej dyscypliny? Jaki jest rekord głębokości nurkowania bez butli?

Dowodów na podwodną aktywność człowieka należy szukać już w czasach prehistorycznych. Naukowcy odnaleźli podwodne kopce usypane z muszli małży, które datuje się na około 140 tys. lat. Wiemy również, że w czasach starożytnych było praktykowane nurkowanie na wstrzymanym oddechu w celu pozyskania owoców morza. W starożytnej Azji zaś funkcjonowały tak zwane ama – koreańskie i japońskie poławiaczki pereł.

Historia freedivingu jako współczesnej dyscypliny sportowej zaczyna się jednak na początku XX wieku. Przełomem okazało się wynalezienie okularów do nurkowania, które miało miejsce w latach 20. Oficjalnie jednak uznaje się, że sport ten narodził się w 1949 roku. Wtedy to Raimondo Bucher ustanowił pierwszy oficjalny rekord we freedivingu. Zszedł on ze wstrzymanym oddechem na głębokość 30 metrów.

Wtedy moda na nurkowanie na wstrzymanych oddechu rozpoczęła się na dobre. Kolejny rekord padł w 1961 roku. To właśnie wtedy Enzo Maiorca po raz pierwszy w historii osiągnął głębokość 50 metrów. Na złamanie kolejnej bariery musieliśmy czekać 15 lat. W 1976 roku Jacques Mayol osiągnął 100 metrów. Bariera 150 metrów została złamana w 1999 roku przez Umberto Pellizariego. Aktualny rekord świata we freedivingu należy do Herberta Nitscha i od 2007 roku wynosi 214 metrów.

Przedstawione wyżej rekordy świata dotyczą jedynie maksymalnej głębokości, na jaką udało się zejść. Przez lata freediving jako dyscyplina bardzo się jednak rozrósł i aktualnie można w jego ramach wyróżnić kilka odmiennych konkurencji. Każda z nich posiada swoje własne rekordy świata. Poniżej krótko opiszemy, na czym polega dana konkurencja oraz przedstawimy rekordzistów świata wśród mężczyzn i kobiet. Jakie są rekordy świata w nurkowaniu na bezdechu? Sprawdźmy!

Pierwszą konkurencją jest tak zwany stały balast, czyli CWT. Jest to jedna z wielu konkurencji głębokościowych, czyli takich, w których chodzi o zanurzenie się na jak największą głębokość. Na czym dokładnie polega? W jej ramach nurek zanurza się i wynurza wyłącznie o własnych siłach, wykonując równoległe ruchy nóg. Jak sama nazwa wskazuje – w tym przypadku balast jest stały.

Konkurencja ta zezwala na używanie monopłetwy lub dwóch płetw. W 2019 roku wprowadzono podkategorię nazywającą się stały balast w płetwach do freedivingu podwójnych. Jak sama nazwa wskazuje – nurek wyposażony jest tutaj w płetwy podwójne, a także zobowiązany jest do zanurzania się i wynurzania za pomocą naprzemiennych ruchów nóg.

Jak wygląda kwestia rekordów świata w tych konkurencjach? Na początek stały balast w płetwach. Wśród mężczyzn rekordzistą jest Rosjanin Aleksiej Mołczanow, który zszedł na głębokość 133 metrów. Wśród kobiet rekord świata dzierży Włoszka Alessia Zecchini. Wynosi on 123 metry głębokości.

Osobną kategorią jest stały balast w płetwach podwójnych. Tutaj wśród mężczyzn rekordzistą jest Francuz Arnaud Jerald, któremu udało się zejść na głębokość 122 metrów. Rekordzistką wśród kobiet jest Ukrainka Natalia Żarkowa (93 metry głębokości).

Drugą konkurencją głębokościową jest stały balans bez płetw, czyli w skrócie CNF. W tym przypadku zadaniem nurka jest zanurzyć się oraz wypłynąć na powierzchnię bez wspomagania się płetwami. W tym przypadku również zastosowany jest balast stały, którego nie można odrzucać. Nurek ma również prawo jednokrotnego złapania za linę – w celu zakończenia zanurzania i rozpoczęcia wynurzania.

Schodzenie w dół bez pomocy płetw jest technicznie trudniejsze, dlatego też rekordy świata są nieco płytsze. Wśród mężczyzn rekordzistą jest Nowozelandczyk William Trubridge. W 2016 roku osiągnął on głębokość 102 metrów. Kobiecy rekord należy ponownie do Włoszki Alessii Zecchini. W tym samym roku, w Dean's Blue Hole na Bahamach zeszła ona na głębokość 73 metrów.

Nieco odmienną konkurencją jest free immersion, czyli FIM. Ten rodzaj freedivingu nie przewiduje wykorzystania płetw. Nurek schodzi w dół oraz wraca na powierzchnię, podciągając się rękami na linie. Co ważne – zanurzenie może nastąpić zarówno głową w dół, jak i nogami w dół. Regulamin tego nie precyzuje, co sprawia, że zawodnik ma w tej kwestii pełną dowolność.

Rekord mężczyzn został ustanowiony w 2016 roku przez wspomnianego już wyżej Nowozelandczyka Williama Trubridge'a. Podczas zawodów na Bahamach zszedł on na głębokość 124 metrów. Rekord świata kobiet należy natomiast do Holenderki Jeanine Grasmeijer. W 2016 roku, w Kralendijk na Antylach Holenderskich zanurkowała ona na głębokość 91 metrów.

Kolejną odmianą freedivingu jest zmienny balast, który kryje się pod skrótem VWT. Jak sama nazwa konkurencji wskazuje, jest ona przeciwieństwem stałego balastu. W tym przypadku zawodnik zanurza się w wodzie wyposażony w dodatkowy balast, który zostawia go na dole. Następnie powraca na powierzchnię o własnych siłach, korzystając z płetw lub liny. Jest to dosyć niestandardowa konkurencja.

Rekord wśród mężczyzn padł w 2015 roku podczas nurkowania w Kalamacie, w Grecji. Ustanowił go miejscowy nurek Stavros Kastrinakis, schodząc na głębokość 146 metrów. Kobiecy rekord ponownie należy do Holandii, ale do innej zawodniczki. Również w 2015 roku, w egipskim Szarm el-Szejk Nanja Van Den Broek zanurkowała na głębokość 130 metrów.

Jest to ostatnia konkurencja głębokościowa, a jednocześnie najbardziej widowiskowa. Zanurzenie odbywa się z dodatkowym balastem, którym zazwyczaj jest specjalna „winda”. Sposób wynurzenia zależy już od samego zawodnika. Najczęściej używa do tego  dmuchanej kamizelki lub balonu z powietrzem. Jest to kategoria, która stanowi bezwzględny rekord w nurkowaniu swobodnym.

O rekordziście świata w głębokości zanurzenia już mieliśmy okazję wspomnieć. Jest nim Austriak Herbert Nitsch. W 2007 roku nieopodal greckiej wyspy Spetses zszedł on na głębokość 214 metrów. Do tej pory rekord ten nie został przez nikogo pobity. Wśród kobiet rekordzistką jest Amerykanka Tanya Streeter. Wynik 160 metrów głębokości dzierży ona od 2002 roku.

Przechodzimy do konkurencji basenowych, które nie polegają na głębokim zanurzeniu się, a zwykłym pływaniu na bezdechu. Pierwszą tego typu konkurencją jest pływanie dynamiczne w płetwach, czyli DYN. Zasady są tutaj bardzo proste – zadaniem zawodnika jest przepłynąć jak najdłuższy dystans pod wodą, korzystając z monopłetwy. Musi on wykonywać równoległe ruchy nóg na wzór delfina.

I właśnie w tym momencie dochodzimy do konkurencji, która została w pełni zdominowana przez Polaków. Rekordzistą świata wśród mężczyzn jest Mateusz Malina. Swój rekord ustanowił on w 2019 roku w fińskim Turku, przepływając 316 metrów. Wśród kobiet na czele również znajduje się Polka. Jest nią Magdalena Solich-Talanda, która w 2022 roku przepłynęła 277 metrów. Miało to miejsce w Zlinie, w Czechach.

Jest to dosyć świeża konkurencja, która została wyodrębniona dopiero w 2019 roku. Pływanie dynamiczne w płetwach podwójnych możemy znaleźć pod skrótem DYNB. Różnica pomiędzy nim a opisaną wyżej konkurencją kryje się w samej nazwie. Zamiast monopłetwy, używane są dwie niezależne płetwy. Podczas płynięcia zawodnik jest zobowiązany do wykonywania nogami ruchów nożycowych.

W tej konkurencji prym wiodą Chorwaci. Wśród mężczyzn rekordzistą świata jest Boris Milosić. W 2019 roku, podczas zawodów w Belgradzie zdołał on przepłynąć dystans 234 metrów. Rekordzistką wśród kobiet jest jego rodaczka – Mirela Kardasevic. Rok wcześniej w Moskwie osiągnęła ona do tej pory niepobity rezultat, wynoszący 208 metrów.

Kolejną odmianą freedivingu jest pływanie dynamiczne bez płetw. Osoby zainteresowane mogą spotkać się z nim pod skrótem DNF. Założeń tej konkurencji nie trzeba zbędnie tłumaczyć. Zawodnik ma za zadanie przepłynąć jak najdłuższy dystans pod wodą bez płetw. Jak wygląda historia rekordów świata w DNF? Ponownie są tutaj polskie akcenty!

Rekordzistą świata mężczyzn w pływaniu dynamicznym bez płetw jest wspomniany już wyżej Mateusz Malina. W 2016 roku w Turku pokonał on na basenie dystans równy 244 metry. Wśród kobiet światowy rekord również należy do Polki. Tym razem jest nią Julia Kozerska. Nasza rodaczka w 2023 roku w koreańskim Czedżu przepłynęła bez płetw 213 metrów.

Ostatnią konkurencją, którą zaliczamy do freedivingu, jest statyczne wstrzymywanie oddechu, znane jako STA. Ta odmiana nurkowania nie wymaga ani schodzenia na jak największą głębokość, ani pływania. Freediver wstrzymuje oddech pod wodą, gdzie pozostaje nieruchomo, aby zmniejszyć zużycie tlenu. Całe wyzwanie polega na pozostaniu w tym stanie jak najdłużej.

Jak wyglądają światowe rekordy w przypadku tej konkurencji? Wśród mężczyzn najlepszy wynik od 2009 roku należy do Francuza Stephane'a Mifsuda. Pod wodą wytrzymał on 11 minut i 35 sekund. W przypadku kobiet rekord świata należy do Rosjanki Natalii Mołczanowej. W 2013 roku w Belgradzie wstrzymała ona oddech na 9 minut i 2 sekundy.

Trzeba przyznać, że rekordy świata we freedivingu robią ogromne wrażenie. Pokazują one nam wszystkim, jak duże przeciążenia może znieść ludzkie ciało. Choć niewielu z nas jest się w stanie zbliżyć do tych rekordów, większość może poczuć namiastkę tego, uprawiając freediving w sposób rekreacyjny. Chcesz rozpocząć swoją przygodę z tą fascynującą odmianą nurkowania? W ofercie Decathlon znajdziesz takie akcesoria, jak między innymi płetwy oraz maski do freedivingu, które Ci to umożliwią!