Historia piłki ręcznej - jak powstała dyscyplina?

Dokładana odpowiedź na pytanie kto wymyślił piłkę ręczną i kiedy to było, nie do końca jest tak prosta, jakby mogłoby się to wydawać. Wszak odkrywanie kart historii nie zawsze jest łatwe. A do tego wiele rzeczy na temat przeszłości bazuje nie tylko na faktach, ale i na licznych przypuszczeniach. W przypadku piłki ręcznej, źródeł powstania tego sportu możemy dopatrywać się już w starożytności, gdzie ludzie szukali rozrywki podobnie, jak i my teraz.

Już w starożytnej Grecji rozgrywały się urania. Polegały one na tym, że jeden z zawodników wybijał wysoko piłkę a drugi musiał ja złapać w podskoku, zanim dotknął stopami ziemi. Starożytni grali także w trigon, gdzie trzy osoby rzucały do siebie piłkę, przerzucając ją wcześniej z ręki do ręki. Popularny był także aporrhaksis, gdzie jeden zawodnik rzucał piłkę skośnie nad ziemią a drugi łapał ją, gdy ta się odbiła – i odrzucał.

Także starożytny Rzym miał swoją grę z piłką – herpastum, w którą grali legioniści rzymscy. Gra ta jest uważana za prototyp rugby, bowiem brały w niej udział dwa zespoły, które próbowały odebrać sobie piłkę, przestrzegając określonych zasad. Czy Rzymianie posiłkowali się grami z Grecji – nie wiadomo do końca. Wiadomo jednak, że gry te mogą być „prototypem” współczesnych rozgrywek.

Najbardziej podobną grą do współczesnej piłki ręcznej jest fangabllspiel, który był praktykowany w średniowiecznych Niemczech. Podobne gry w tej epoce rozgrywali także inni mieszkańcy Europy, jak na przykład francuzi. Gry z użyciem piłki pojawiały się więc w różnych krajach, gdzie każdy grał według pewnych, przyjętych zasad.

Na początku XIX wieku istniały gry, które jeszcze bardziej przypominały współczesną piłkę ręczną. Na ówczesnych terenach Czechach i Słowacji była to hazena, którą opracowali nauczyciele wychowania fizycznego a w którą grały przed wojną głównie kobiety. Sport ten uprawiano także w Jugosławii a mistrzostwa świata w tej dyscyplinie odbyły się w Londynie. W Polsce grę tą nazywano jordanką. Hazena dopiero po wojnie zaczęła być zastępowana przez klasyczną piłkę ręczna. W bardzo podobny sport grali także w XIX wieku Duńczycy, obecni Ukraińcy, Niemcy, Urugwajczycy czy Irlandczycy.

Jednak dopiero pod koniec XIX wieku powstała piłka ręczna, którą znamy dzisiaj. Zawdzięczamy to Duńczykowi, który w 1898 spisał reguły i zasady piłki ręcznej a następnie opublikował je w 1906 roku. Był to Holger Nielsen. To właśnie jemu zawdzięczamy zasadę maksymalnego czasu, jaki można trzymać piłkę i zakaz biegania z nią po boisku.

Dowiedz się ile trwa mecz we współczesnej piłce ręcznej, a także jakie są wymiary i wyposażenie boiska w meczu szczypiornistów.

Następną osobą, która wydała kolejne zasady obowiązujące w grze w piłkę ręczną, był Max Heiser. Opublikował je w roku 1917. W jego założeniu gra ta powinna być przeznaczona głównie dla kobiet a dla mężczyzn powinien pozostać tradycyjny football. To właśnie rok 1917 przyjmuje się jako datę narodzin piłki ręcznej.

Dwa lata później, czyli w roku 1919, zasady gry kolejny raz zostały rozwinięte, tak aby sport ten stał się bardziej atrakcyjny dla mężczyzn. I tak od roku 1938 rozgrywane są mistrzostwa świata drużyn męskich, a od roku 1957 – damskich. Pierwszy natomiast, oficjalny mecz piłki ręcznej, odbył się w roku 1925 pomiędzy drużynami z Niemiec i Austrii.

Według jednej z teorii piłka ręczna w Polsce sięga roku 1918. W Szczypiornie koło Kalisza internowani byli wówczas członkowie III brygady Legionów Polskich, którzy mieli podpatrzyć zasady gry u niemieckich wartowników. Według tej historii powstał szczypiorniak, czyli polska piłka ręczna. Nie ma na to jednak żadnych dowodów. Możliwe jest także, że ktoś z naszych wojaków podpatrzył tę grę w innych krajach (podczas wojskowych wędrówek) i zaadaptował ją w Polsce.

W piłkę ręczna grali także żołnierze batalionu Pogranicznego, którzy zajęli obóz w Szczypiornie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i przyłączeniu Śląska do granic naszego kraju, piłka ręczna zaczęła rozwijać się w większych miastach: Warszawie, Poznaniu, Krakowie czy Łodzi. W 1928 roku powstał natomiast Polski Związek Gier Sportowych, który zrzeszał siatkówkę, koszykówkę i piłkę ręczną, która towarzyszy nam po dziś dzień i jest reprezentowana przez naszych zawodników podczas licznych mistrzostw.