Sztorm – co to jest?

Sztorm jest gwałtownym zjawiskiem atmosferycznym, związanym z rejonem mórz i oceanów. Charakteryzuje się silnym, porywistym, długotrwałym wiatrem i wysokimi falami. W jego trakcie wody są wzburzone. Definiuje się go na podstawie skali Beauforta obejmującej zakres od 0 do 12 stopni. Ze sztormem mamy do czynienia, w sytuacji kiedy siła wiatru osiągnie 8 stopni w tej klasyfikacji, co odpowiada prędkości od 62 do 74 km/h.

Morze wówczas staje się niebezpieczne. Występuje falowanie powierzchni wody. W jego czasie fale osiągają nawet kilka metrów wysokości. Nierzadko towarzyszą im też intensywne opady deszczu znacznie ograniczające widzialność. 

Sztorm powstaje wskutek dynamicznych procesów związanych z różnicami ciśnienia atmosferycznego. W sytuacji kiedy duże masy powietrza o różnej temperaturze oraz wilgotności zaczynają się przemieszczać, dochodzi do powstania silnych prądów powietrznych, czyli wiatru. Z tego też powodu, z tym zjawiskiem najczęściej mamy do czynienia w rejonach o znacznych kontrastach termicznych, na przykład na granicy zimnych oraz ciepłych frontów.

Podstawą mechanizmu powstawania sztormu, zawsze jest spadek ciśnienia atmosferycznego w danym regionie. Kiedy takie powietrze zaczyna się gwałtownie przemieszczać z obszaru wysokiego do niskiego, tworzy się silny wiatr. Im większa jest różnica między tymi rejonami, tym jest on mocniejszy. Odgrywa on kluczową rolę w formowaniu się tego zjawiska. Im jest bardziej intensywny, tym większe są też fale na morzu. Zazwyczaj mają one kilka metrów, lecz w ekstremalnych przypadkach mogą sięgać nawet 10 metrów. Najczęściej zaczynają się na otwartym akwenie, gdzie nic nie hamuje porywów wiatru.

Mimo że sztorm jest niebezpieczny, to jednak nie jest całkowicie nieprzewidywalny. Rozwój technologii meteorologicznych, a także systemów wczesnego ostrzegania, pozwala na prognozowanie takich zjawisk ze sporym wyprzedzeniem. Dlatego wiedząc, że one nadchodzą, nawet przebywając na lądzie, warto podjąć pewne środki ostrożności. Zalicza się do nich:

– unikanie przebywania w pobliżu wybrzeża – morze lub ocean stają się wyjątkowo niebezpieczne, a fale nierzadko zalewają plaże i nabrzeża. Silne prądy zaś mogą być zagrożeniem dla osób znajdujących się w okolicy brzegu;

– zabezpieczenie domu – jeśli nasze miejsce zamieszkania znajduje się w obszarze narażonym na skutki tego żywiołu, wówczas warto sprawdzić, czy okna i drzwi są dobrze zamknięte. Trzeba też usunąć z balkonów i ogrodów wszelkie wolnostojące przedmioty, które mogą zostać porwane przez wiatr i spowodować szkody;

– unikanie wychodzenia na zewnątrz – podczas tego gwałtownego zjawiska, zwłaszcza mieszkańcy nadbrzeżnych miejscowości, powinni starać się pozostać w schronieniu, ze względu na to, że silny wiatr może unosić pewne przedmioty, stanowiąc problem również na lądzie.

Warto też regularnie śledzić lokalne komunikaty pogodowe, a w razie konieczności przestrzegać zaleceń służb. Pamiętajmy jednak, że w celu zapobiegania niszczenia wybrzeża morskiego przez sztormowe fale czyli abrazji, budowane są specjalne umocnienia. Dlatego obecnie stosunkowo rzadko notowane są poważne szkody na lądzie.

Wyjątkowo potężne nagony sztormowe tworzą się w trakcie przechodzenia tajfunów, huraganów i cyklonów tropikalnych. Wówczas huraganowy wiatr może osiągać prędkość do 300 km/h, wyzwalając fale wysokie na kilkadziesiąt metrów. Gwałtowny przepływ mas powietrza spowodował katastrofalne skutki w:

– 1970 r. – w Zatoce Bengalskiej, wywołując śmierć blisko miliona osób;

– 1913 r. – na amerykańskich Wielkich Jeziorach, zatapiając 19 statków;

– 2008 r. – gdy przez wpływ cyklonu Nargis, fale sztormowe wdarły się w głąb rzeki Irawadi w Birmie, zabijając blisko 146 tysięcy ludzi.

Dlatego burze na otwartych morzach i oceanach są znacznie bardziej intensywne niż te w zamkniętych terenach, takich jak Bałtyk. Mimo to jednak odnotowano na nim kilka niszczycielskich zjawisk meteorologicznych. Jednym z najbardziej znanych sztormów był ten z 1967 roku, który spowodował ogromne zniszczenia nie tylko w Polsce, ale również innych krajach leżących nad tym akwenem.