Jak działa przerzutka w piaście?

Przerzutka w piaście to mechanizm, który możemy spotkać również pod nazwą piast wielobiegowych lub przerzutek planetarnych. Trzeba wiedzieć, że ten rodzaj piasty znacznie różni się od tradycyjnych przerzutek zewnętrznych. Jak dokładnie działa?

Mówiąc najprościej, moc generowana przez pedałowanie kolarza jest przenoszona za pomocą łańcucha lub paska zębatego z mechanizmu korbowego na tylną koronkę. Łączy się ona z tylną piastą za pomocą przekładni planetarnych. Wszystko to jest sterowane za pomocą manetki na kierownicy. Manipulując przerzutkami, mamy możliwość ustawienia przełożeń, które będą najlepiej dopasowane do aktualnie pokonywanego terenu.

Firmy produkujące osprzęt rowerowy oferują wiele modeli piast wielobiegowych. Do najpopularniejszych na rynku należą Shimano Alfine, Shimano Nexus oraz Rohloff.  Każdy z nich oferuje bogaty wybór przerzutek o różnej liczbie biegów. Najbardziej zaawansowaną ofertą jest Rohloff Speedhub, która posiada aż 14 przełożeń. Porównując ją do tradycyjnych przerzutek zewnętrznych, jest to odpowiednik napędu 3 × 10, co już naprawdę może robić wrażenie.

Piasty wielobiegowe to rozwiązanie chwalone przez wielu kolarzy. Jakie plusy ich używania są najczęściej przez nich podkreślane? Przyjrzyjmy się im!

- Brak wystających elementów. Cały mechanizm ukryty jest w obudowie zlokalizowanej pomiędzy szprychami tylnego koła. Sprawia to, że odchodzą nam problemy związane z zabrudzeniem przerzutki czy jej potencjalnym zerwaniem. Łańcuch cały czas pracuje w linii prostej, co ogranicza prawdopodobieństwo powstania uszkodzeń mechanicznych oraz wydłuża żywotność kasety.

- Możliwość zmiany biegu podczas postoju. Jak dobrze wiemy, w przypadku klasycznych przerzutek nie jest możliwa zmiana przełożenia, kiedy łańcuch nie jest w ruchu. Może być to problematyczne w sytuacji, kiedy przed postojem (np. na światłach) zapomnieliśmy zrzucić bieg na niższy. Takiego problemu nie ma w przypadku piast planetarnych.

- Brak potrzeby częstego serwisowania. Ogromną zaletą przerzutek w piaście jest brak konieczności częstego serwisowania. Tego rodzaju produkty są właściwie bezobsługowe. Raz na jakiś czas przyda się im obejrzenie przez mechanika, jednak nie ma potrzeby robić tego przy każdym serwisie roweru. Warto jednak wiedzieć, że niektóre modele wymagają wymiany oleju co kilka tysięcy kilometrów.

- Mniejsze prawdopodobieństwo spadnięcia łańcucha. W przypadku przerzutek w piaście łańcuch jest ulokowany dosyć ciasno pomiędzy dwiema zębatkami oraz pracuje na mniejszym zakresie ruchu. Połączenie tych dwóch elementów sprawia, że maleje prawdopodobieństwo spadnięcia łańcucha, co jest częstą awarią w przypadku tradycyjnych przerzutek.

Każdy medal ma dwie strony i nie inaczej jest w przypadku przerzutek planetarnych. To rozwiązanie posiada również swoje wady, które skłaniają niektórych rowerzystów do korzystania z tradycyjnych przerzutek. Jakie minusy posiadają przerzutki w piaście?

- Mała liczba przełożeń. Choć jak wspomnieliśmy, istnieją przerzutki planetarne, które posiadają nawet 14 przełożeń, to jednak jest to rozwiązanie drogie i bardzo często znajduje się poza zasięgiem finansowym wielu osób. Większość modeli, które możemy spotkać w sklepach to wersje posiadające od 3 do 8 przełożeń. Sprawdzą się one dosyć dobrze na płaskim terenie, jednak jeżdżąc po stromych wzniesieniach, może się to okazać zbyt mało.

- Cena. Wysokiej jakości przerzutka w piaście to niestety dosyć wymagająca finansowo inwestycja. Ceny wahają się tutaj od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych przy najbardziej zaawansowanych modelach. Z tego właśnie powodu przed zakupem warto się dobrze zastanowić, czy jest to rozwiązanie, którego naprawdę potrzebujemy w swoim jednośladzie.

- Wymiana koła lub dętki. Z powodu ulokowania przerzutki pomiędzy szprychami tylnego koła, konieczność zmiany dętki staje się nieco bardziej zaawansowaną operacją. Jest to spowodowane odpowiedzialną za zmianę przełożeń linką, która biegnie prosto do piasty. Warto jednak wiedzieć, że niektóre modele uwzględniają ten problem, umożliwiając łatwe i intuicyjne wypięcie linki.

- Utrudnione serwisowanie. Trzeba zdawać sobie sprawę, że przerzutka w piaście to dosyć skomplikowany mechanizm, do którego dodatkowo trudno się dostać. Obsługa takiej przerzutki czasem może wykraczać poza zakres umiejętności serwisanta, przez co wiele serwisów rowerowych może nie podjąć się naprawy wadliwego przełożenia.

- Duża waga. Przerzutki planetarne to dosyć ciężki mechanizm. Ich waga może dochodzić nawet do 1 kg, co znacznie wpływa na osiągi naszego roweru. Takie modele ze względu na skomplikowaną budowę mogą stawiać większe opory niż tradycyjne przerzutki.

Jak już wspomnieliśmy wyżej, przerzutki planetarne to dosyć skomplikowany mechanizm, który zamknięty jest w małej obudowie. Niestety sprawia to, iż żeby dokonać samodzielnej naprawy lub regulacji, przerzutek w piaście potrzebne są nie tylko odpowiednie narzędzia, ale przede wszystkim umiejętności. Z tego powodu większość rowerzystów decyduje się na oddanie roweru z taką przerzutką do serwisu, co jest najlepszym możliwym rozwiązaniem. Na szczęście tego rodzaju sprzęt nie ulega częstym awariom. Co jednak w sytuacji, jeżeli ulegnie?

Złożoność naprawy przerzutki zależy od konkretnego modelu. W przypadku prostych modeli rozebranie przerzutki, naprawa oraz ponowne złożenie to zadanie, które zajmie znającemu się na rzeczy mechanikowi kilkadziesiąt minut. Istnieją jednak modele przerzutek, które wymagają więcej uwagi. Producenci odradzają ich naprawę na własną rękę z powodu skomplikowania samej czynności, a także brak dostępnych narzędzi na rynku. Może się też zdarzyć, że w bardziej zaawansowanych przypadkach sam serwis odmówi podjęcia się naprawy.

Przerzutka planetarna to rozwiązanie alternatywne dla klasycznych przerzutek. Jej zastosowanie ma oczywiście swoje zalety i wady. Z jednej strony wyróżnia ją bezawaryjność, z drugiej charakteryzuje ją mała liczba biegów. Skomplikowana może okazać się także naprawa takiego sprzętu. Decyzja o zakupie powinna być oparta na przeanalizowania przeznaczenia roweru. Zasada jest prosta - piasta wielobiegowa zdecydowanie lepiej sprawdzi się przypadku rowerów miejskich niż w modelach szosowych, crossowych czy MTB. Bogaty wybór przerzutek do roweru znajdziesz w ofercie sieci sklepów Decathlon!