Mężczyzna i kobieta pływający na jachcie

Słownik żeglarski – jakie słowa warto znać?

Pływając na jachcie, warto znać najważniejsze potoczne zwroty używane przez żeglarzy, czyli słownik żeglarski. Oto nasz słownik pojęć żeglarskich!

Środowisko żeglarskie jest bardzo specyficzne – oczywiście w pozytywnym tego słowa znaczeniu. Goszcząc po raz pierwszy na pokładzie jachtu lub żaglówki, można zauważyć, że w rozmowach pomiędzy członkami załogi przewija się wiele specjalistycznych pojęć. Jest ich naprawdę mnóstwo, dlatego też postanowiliśmy stworzyć słownik pojęć żeglarskich, który pomoże Ci zapoznać się z najważniejszymi z nich.

Terminy żeglarskie dotyczące funkcji pełnionych na jachcie

Żaden statek nie byłby w stanie popłynąć bez załogi. W zależności od wielkości jednostki może ona liczyć od jednej do kilku osób. Aby wszystko na pokładzie funkcjonowało tak, jak trzeba, każdy członek załogi pełni określone funkcje. Mają one swoje nazwy. Co oznacza każda z nich i z jakimi zadaniami do wykonania się wiąże? Oto najważniejsze z nich:

kapitan – to absolutnie najważniejsza osoba na pokładzie. To właśnie ona odpowiada za dowodzenie wszystkimi innymi członkami załogi;
oficer – można go określić „prawą ręką kapitana”. Stoi on na czele wachty oraz wykonuje polecenia zlecone przed dowodzącego okrętem;
bosman – ta osoba odpowiada na pokładzie za manewrowanie żaglami i linami. Do jego zadań należy także utrzymywanie czystości na statku i przeprowadzanie prac konserwacyjnych;
kuk – tym mianem określany jest kucharz pokładowy;

Kobieta i mężczyzna rozmawiający na jachcie używający terminów żeglarskich

Słowniczek kursów i manewrów wykonywanych na jachcie

Jak można się domyślić, żeglarstwo wypracowało również mnóstwo pojęć na określenie manewrów wykonywanych podczas płynięcia. Konkretne pojęcia umożliwiają żeglarzom prawidłowe określenie sytuacji, z którą mają do czynienia oraz wydania konkretnych poleceń. Poniżej przedstawiamy kilka wybranych, najważniejszych naszym zdaniem pojęć:

fordewind – tym mianem określa się kurs statku względem wiatru, który wieje w kierunku rufy;
półwiatr – jest to określenie na wiatr boczny;
baksztag – w ten sposób określa się sytuacje, kiedy wiatr wieje z kierunku pomiędzy fordewindem a półwiatrem;
kąt martwy – pod tym kątem względem wiatru jednostka pływająca porusza się w momencie, kiedy wiatr nie wytwarza siły nośnej pozwalającej płynąć na żaglu. Innymi słowy, jest to wiatr w dziób;
bajdewind – kurs statku pod względem wiatru, który wieje z kierunku pomiędzy półwiatrem a martwym kątem;
sztormowanie – pływanie w warunkach sztormowych;
sztrandowanie – wyprowadzenie jachtu na brzeg lub mieliznę w celu ratowania go;

Mężczyzna trzymający liny żeglarskie na jachcie

Słownik terminów żeglarskich – części jachtu

Kolejną grupą słów, z którą powinna zapoznać się każda osoba zaczynająca swoją przygodę z pływaniem na żaglówkach, są części jachtu. Nawet nie mając zbyt dużego doświadczenia w tej dziedzinie, można zauważyć, że każdy element konstrukcyjny łodzi ma swoją własną nazwę. Aby uchodzić za osobę oczytaną oraz rozumieć innych, dobrze jest posiadać wiedzę na temat następujących pojęć:

maszt – to najbardziej majestatyczny element żaglówki. Ma on postać wysokiego słupa, na którym rozpina się żagle;
top – szczyt masztu;
grot – największy żagiel na statku. Ma on postać trójkąta, jest stawiany na maszcie,  z dołu przymocowany do bomu;
fok – dużych rozmiarów, trójkątny żagiel pełniący funkcję przedniego;
spinaker – żagiel, który pełni funkcję dodatkowego. Jest on wykorzystywany jedynie podczas żeglugi z wiatrem. Charakteryzuje się on dużą powierzchnią płótna oraz wyraźnym wybrzuszeniem;
bom – metalowa, pusta w środku rura, która jest przytwierdzona do masztu. Ma ona ruchomy charakter. Służy do przymocowania dolnej krawędzi grota;
szot – lina żeglarska służąca do manewrowania pomiędzy żaglami. To właśnie ona odpowiada za rozwijanie i zwijanie żagli, a także pozwala na ustawianie ich w odpowiednim kierunku. Aby spełniała swoje zadanie, musi być gruba i wytrzymała;
fał – lina, która jest wykorzystywana do podnoszenia żagli oraz innych ruchomych elementów znajdujących się na pokładzie, takich jak na przykład płetwa sterowa;
wanty – tym mianem określa się metalowe liny, które są umiejscowione symetrycznie po obu stronach statku. Pełnią one funkcję podtrzymującą maszt i mają postać olinowania stałego; 
krawat – krótka linka służąca do obwiązywania zwiniętych żagli. Z powodzeniem można ją jednak także zastosować do wiązania ze sobą lin lub unieruchamiania innych elementów osprzętu jachtu;
takielunek – pojęcie używane do określania całego olinowania jachtu;
szekla – metalowa klamra, która ma kształt litery „U”. Działa ona na zasadzie otwierania i zamykania za pomocą śruby lub sprężynowej zapadki. Jej zadaniem jest łączenie ze sobą elementów olinowania;
knaga – rodzaj okucia, które można spotkać na niewielkich rozmiarów statkach. Jego rolą jest unieruchamianie lin;
kabestan – specjalne urządzenie, które służy do wciągania lin. Na osi pionowej posiada ono bęben;
odbijacz – zewnętrzny element chroniący jednostkę pływającą przed uszkodzeniami, zwłaszcza podczas cumowania;
miecz – element mający postać cienkiej, ruchomej płyty, która jest opuszczana do wody za pomocą skrzynki mieczowej. Zadaniem tego akcesorium jest zwiększenie oporów wody oraz zachowanie stateczności jachtu;
bosak – drewniany lub metalowy drążek zakończony hakiem. Może pełnić on kilka funkcji, ale bardzo często jest wykorzystywany do odbijania od brzegu lub przybliżania się do niego. Może także posłużyć do wyjmowania z wody niewielkiej ilości przedmiotów;
pagaj – tym określeniem nazywane jest wiosło.

Słownik żeglarski – miejsca na jachcie

Swoje nazwy mają również poszczególne miejsca znajdujące się na jachcie. Dotyczą one zarówno cech jednostki pływającej wynikających bezpośrednio z jej budowy, jak i poszczególnych pomieszczeń znajdujących się na pokładzie. Planując wyruszenie w rejs, warto zapoznać się z najważniejszymi określeniami w tym aspekcie. To z całą pewnością ułatwi komunikację. Oto najważniejsze pojęcia:

dziób – przednia część kadłuba oraz całego statku;
burta – boczna, podłużna część jednostki pływającej;
rufa – tylna część kadłuba;
kokpit – otwarta część pokładu, gdzie znajduje miejsce pracy sternika;
koja – miejsce do spania, gdzie znajdują się łóżka dla uczestników rejsu;
kingston – określenie na toaletę pokładową;
kambuz – innymi słowy kuchnia znajdująca się na pokładzie;
mesa – pomieszczenie, o którym można powiedzieć, że pełni funkcję salonu; Znajduje się pod pokładem i może w nim odpoczywać każdy członek załogi;
jaskółka – określenie półki, która może znajdować się w mesie lub kajucie;
bakista – schowek, w którym można przechowywać niewielkich rozmiarów rzeczy;
zęza – najniżej położone pomieszczenie na jednostce pływającej. Znajduje się ono pomiędzy podłogą a dnem łodzi. W miejscu tym znajduje się pompa, której zadaniem jest usuwać gromadzącą się tam wodę. Ze względu na funkcję, którą pełni, warto dbać o czystość tego pomieszczenia.
forluk – właz ulokowany na dziobie statku. Prowadzi on do pomieszczeń znajdujących się pod pokładem z przodu, a także ewentualnej ewakuacji;
forpik – wodoszczelny przedział statku;
fordek – pokład dziobowy.

Wiedza na temat podstawowych pojęć stosowanych w żeglarstwie jest bardzo ważna, kiedy zamierzamy wypłynąć w rejs. Dzięki temu wiemy, o czym każdy rozmawia i możemy reagować na poszczególne komunikaty.

Przeczytaj także:

mężczyzna sterujący łodzią

Porady dla początkujących żeglarzy i miłośników żeglarstwa.

Żeglarstwo dla początkujących - najważniejsze zasady bezpieczeństwa, planowanie rejsu, wybór terminu do żeglowania jachtem. Poradnik żeglarza.

węzeł żeglarski

Żeglarstwo: podstawowe węzły żeglarskie, nauka węzłów na rejs

Jakie są podstawowe węzły żeglarskie? Których wymaga egzamin na patent żeglarza jachtowego? Sprawdź w naszym poradniku dla miłośników żeglarstwa

osoby trzymające torbę żeglarską

Co zabrać na żagle? Wskazówki, co spakować

Wybierasz się na żagle? Nie wiesz, co spakować? Czego nie zapomnieć? Pewien ekwipunek jest niezbędny. Oto wskazówki, co zabrać na żagle.

Co to jest i do czego służy bosak żeglarski?

Co to jest i do czego służy bosak żeglarski?

Bosak do łodzi to obowiązkowe wyposażenie każdego jachtu. Co to jest i do czego służy bosak żeglarski? Sprawdź, co powinieneś o nim wiedzieć!

Mężczyźni pływający na żaglówce w okularach przeciwsłonecznych  i odzieży żeglarskiej

Patent żeglarski – jak zostać żeglarzem jachtowym?

Patent żeglarski to uprawnienie, które umożliwia zostanie żeglarzem jachtowym. Jak wygląda kurs, egzamin? Sprawdź, jak zdobyć patent żeglarza.