Tatry Polskie – odkryj fascynujący świat tego pasma górskiego

Najwyższym pasmem w łańcuchu Karpat są Tatry. Stanowią część Łańcucha Tatrzańskiego w Centralnych Karpatach Zachodnich. To również najwyższe góry między imponującymi Alpami a dalekimi wschodnimi pasmami, czyli Uralem i Kaukazem. Najwyższym szczytem całego pasma jest Gerlach (2655 m n.p.m.).

Turyści chętnie udają się w Tatry o każdej porze roku. Piękno tamtejszej przyrody zachwyca bez względu na panujący miesiąc i warunki pogodowe. Do malowniczego krajobrazu tatrzańskiego należą liczne szczyty, doliny, przełęcze, wyjątkowe stawy (a właściwie jeziora, z którymi są mylone) oraz jaskinie. Na swoje odkrycie czekają też polany i wodospady. Różnorodność gór jest nie tylko doceniona przez polskie i słowackie Tatrzańskie Parki Narodowe, które sprawują nad nią ochronę, ale także uznana przez UNESCO za jeden z rezerwatów biosfery.

Oprócz wyjątkowej roślinności w Tatrach masz szansę spotkać też wielu przedstawicieli świata zwierząt. Kozice, rysie i niedźwiedzie brunatne cieszą się zazwyczaj największym zainteresowaniem, jednak warto szukać również śladów pozostawionych przez jelenie, świstaki czy orły.

Tatry mają też charakter alpejski, co wyróżnia je na tle innych gór w Polsce. Co to właściwie oznacza? Przede wszystkim tatrzańskie pasmo charakteryzuje się wysokimi, skalistymi szczytami i stromymi zboczami. Do Alp upodabnia je też budowa geologiczna czy rzeźba polodowcowa. W związku z klimatem wysokogórskim należy spodziewać się dużej amplitudy temperatury w ciągu dnia, a także silnych wiatrów, tak zwanych halnych.

Ze względu na trudniejsze warunki należy dokładnie przygotować się do wyprawy, wyposażając się w profesjonalną odzież trekkingową oraz akcesoria turystyczne, które zadbają o Twoje bezpieczeństwo. Do pokonywania wymagających tras potrzebna jest także dobra kondycja i zachowanie ostrożności.

Tatry powstały w wyniku orogenezy alpejskiej na przełomie dwóch er kenozoicznych, czyli paleogenu i neogenu. Intensywne procesy górotwórcze związane z ruchem płyt tektonicznych miały miejsce około 23 milionów lat temu. To właśnie wtedy tatrzańskie pasmo nabrało charakteru odrębnego masywu. Co ciekawe, najstarsze skały metamorficzne Tatr datuje się na ponad 300 milionów lat.

Tatry to młode góry fałdowe. Opierają się na solidnej podstawie geologicznej, tak zwanym trzonie krystalicznym. Składa się on z różnych skał – głównie magmowych (Tatry Wysokie) i metamorficznych (Tatry Zachodnie). W budowie dominują granity, gnejsy, dioryty czy łupki krystaliczne. Na trzonie osadziły się młodsze warstwy skalne, czyli serie osadowe. To właśnie one formują struktury geologiczne zwane płaszczowinami, które zbudowane są z piaskowców, margli, wapieni i dolomitów.

Tatry uległy też przekształceniom w wyniku zlodowacenia. Rzeźba pasma górskiego zyskała na jeziorach polodowcowych, dolinach U-kształtnych i zawieszonych, morenach czy stożkach napływowych.

Masyw Tatr można geograficznie podzielić na dwie części: Tatry Zachodnie i Tatry Wschodnie. Oddziela je Przełęcz Liliowe, która leży w głównej grani, między szczytem Beskid a Skrajną Turnią. 

Jeśli chodzi o dokładniejszy podział tatrzańskiego pasma górskiego, można wyróżnić:

– Tatry Zachodnie – ich północny odcinek leży po stronie Polski, gdzie najwyższym szczytem jest Starorobociański Wierch (2176 m), z kolei Bystra (2248 m) stanowi najwyższy szczyt całej części zachodniej;
– Tatry Wysokie – po polskiej stronie najwyższe są Rysy (2499 m);
– Tatry Bielskie – znajdujące się po stronie Słowacji, a ich najwyższym szczytem jest Hawrań (2152 m).

Każda z części pasma charakteryzuje się czymś innym. Dwie z nich, czyli Wysokie i Bielskie, wchodzą w skład Tatr Wschodnich. Natomiast podział Tatr Polskich obejmuje części Zachodnie i Wysokie, a także Tatry Reglowe, które oficjalnie uważane są za odrębne pasmo dopiero od 2018 roku.

Tatry Wysokie znajdują się w centralnej części pasma. Są najwyższą część łańcucha Karpat. Charakteryzują się ostrymi i wąskimi szczytami, a także strzelistymi grzbietami (turniami) i U-kształtnymi dolinami. Uważane są za bardziej malowniczą część gór, a jednocześnie najchętniej odwiedzaną przez turystów. Na terenie Tatr Wysokich znajduje się większość jezior – są to między innymi Morskie Oko i Czarny Staw Gąsienicowy.

Warto pamiętać, że odkrywanie tamtejszych tras jest bardziej wymagające. Z tego powodu należy odpowiednio przygotować się przed wyruszeniem w drogę.

Grzbiet Tatr Zachodnich oddzielony jest od Tatr Wschodnich przez przełęcz Liliowe, a od Skoruszyńskich Wierchów przez Huciańską Przełęcz. Od północnego zachodu i północy są otoczone malowniczymi przełęczami i dolinami należącymi do tak zwanego Rowu Podtatrzańskiego, w którego skład po polskiej stronie wchodzą Rów Kościeliski i Rów Zakopiański.

Szczyty tej części pasma są znacznie łagodniejsze i niższe, przez co stają się przystępnym rozwiązaniem dla wielu turystów. Liczne doliny, polany czy jaskinie stanowią dobry wybór dla osób chcących zapoznać się z urokiem Tatr, ale obserwowanie krajobrazu z wierzchołków najwyższych gór nie jest dla nich możliwe na przykład z uwagi na wiek, kondycję czy stan zdrowia. Z drugiej strony bardziej doświadczeni taternicy również mają szansę znaleźć zachodnie trasy dopasowane do swoich umiejętności.

Polskie Tatry oferują turystom również szereg atrakcji, które można uwzględnić w swoich planach dotyczących zarówno zdobywania najwyższych szczytów, jak i spokojniejszych wypraw. Do zwiedzania zachęcają między innymi:

– Jaskinia Mylna – znajduje się w Dolinie Kościeliskiej, to właśnie w niej można podziwiać widok z okna Pawlikowskiego, czyli charakterystycznego otworu skalnego,

– Wodospad Siklawica – osiąga łączną wysokość 23 metrów, to jeden z głównych punktów, które warto odwiedzić w Dolinie Strążyskiej, którą często wybierają rodziny z uwagi na przyjaźniejsze warunki do spacerowania z dziećmi,

– Wielka Siklawa – to wodospad uważany za jeden z piękniejszych w Tatrach, wybierając zielony szlak turystyczny, można zatrzymać się dłużej przy Wodogrzmotach Mickiewicza, które tworzy kilka kaskad na potoku Roztok,

– Zadni Mnichowy Stawek – jest najwyżej położonym jeziorem w Polsce;

– Trasa zjazdowa z Kasprowego Wierchu do Kuźnic – najdłuższa narciarska trasa o dobrych warunkach, która co roku przyciąga szerokie grono fanów sportów zimowych.

Tatry Polskie są świetnym kierunkiem podróży dla miłośników górskich wędrówek i malowniczych widoków. Niezapomnianych wrażeń dostarczają zarówno większe wyzwania wspinaczkowe, jak i spokojne spacery wśród przyrody. Giewont to nie jedyne miejsce warte uwagi. Turyści mają szansę znaleźć na mapie Tatr mnóstwo wyjątkowych dolin, schronisk, szczytów i atrakcji, które spełnią ich oczekiwania.