Zwierzęta w Tatrach - poznaj zwierzęta, żyjące w górach Tatrzańskiego Parku Narodowego

Ochrona przyrody, w tym królestwa roślin i zwierząt w górach Tatr, to jeden z głównych powodów powstania Tatrzańskiego Parku Narodowego. Strzegących porządku i prawa, strażników nie ma niestety aż tylu, by skutecznie kontrolować tak ogromną liczbę turystów, którzy przez cały rok odwiedzają TPN. Nie wszyscy czytają regulamin Parku, przed wejściem na jego teren, dlatego postanowiliśmy przybliżyć najważniejsze zasady przebywania na jego terenie. Na terenie TPN nie można:

– poruszać się poza wyznaczonymi szlakami,

– poruszać się po Parku po zmroku,

– śmiecić,

– niszczyć ławek, wiat, tablic ani drogowskazów,

– palić papierosów poza wyznaczonymi do tego miejscami,

– hałasować,

– karmić ani płoszyć zwierząt,

– zbierać grzybów, owoców ani zrywać jakichkolwiek roślin,

– palić ognisk,

– biwakować na dziko,

– kąpać się w potokach i stawach,

– poruszać się z psem poza wyznaczonymi do tego miejscami.

Tatry to góry, w których spotkać można niedźwiedzia brunatnego. Nie ma na to zbyt dużych szans, ale na wszelki wypadek, warto wiedzieć, jak zachować się podczas spotkania z tym majestatycznym stworzeniem. Najważniejszą zasadą jest to, aby nie dać się ponieść emocjom i nie uciekać. Zachowanie spokoju, stojąc o kilka metrów od dorosłego osobnika, może wydawać się niemożliwe, jednak jest to konieczność. Nie powinno się więc ani krzyczeć na niego, ani wykonywać gwałtownych ruchów. Co więc należy zrobić? Przede wszystkim głośno rozmawiać i spokojnie, ale stanowczo wykonywać płynne ruchy ramion, które sprawią, że postura machającego będzie zdawała się niedźwiedziowi większa. Nie należy patrzeć mu w oczy, ani podnosić na niego głosu. Należy powoli wycofywać się i zwiększać dystans, przez cały czas mając niedźwiedzia na oku.

Najbardziej znanym drapieżnikiem w Tatrach jest wspomniany wyżej niedźwiedź brunatny, choć na terenie TPN żyje aż 12 gatunków ssaków drapieżnych. Wśród drapieżnych zwierząt w górach Tatr, należących do ssaków, spotkać można:

– niedźwiedzia brunatnego. Mimo powszechnej opinii, ten wielki drapieżnik rzadko poluje (a jeśli już, to najczęściej na owady) i zazwyczaj żywi się roślinami. Z mięsa wybiera najczęściej padlinę. Podjada truchła kozicy, sarny i jelenia;

– wilka. Świat zwierzęcy Tatr nie zna chyba bardziej drapieżnego drapieżnika. Wilk, występujący w Tatrach, żywi się najczęściej jeleniami, ale nie pogardzi owcą, sarną, kozicą czy głuszcem a nawet padliną. Wilki żyją w grupach rodzinnych, czyli stadach, zwanych watahami;

– lisa. To zwierzę w górach Tatr żywi się w zasadzie wszystkim, od roślin przez jaja ptaków po gryzonie i padlinę;

– rysia europejskiego. Nie spotka się go na terenach wysokogórskich. Bytuje jedynie w lasach, gdzie żywi się sarnami, gryzoniami i płazami. Czasami zdarza mu się wychodzić na hale, gdzie poluje na świstaki oraz na turnie, gdzie wyławia kozice;

– borsuka. Gryzonie, owady, ślimaki i rośliny to podstawowe menu borsuka, choć najchętniej pożywia się dżdżownicami. Borsuki zapadają w sen zimowy, jednak jest on płytki i niewiele ma wspólnego z hibernacją;

– gronostaja. Z dużym prawdopodobieństwem jest to najliczniejszy ssak drapieżny na terenie Tatr. Można go spotkać na wszystkich piętrach roślinnych, od regla dolnego, przez pietra kosodrzewiny, po szczyty gór. W obrębie piętra leśnego, unika jedynie bardzo gęstych lasów;

– żbika. Choć od lat nie widuje się go w Polsce, to zwierzę w górach Tatr spotkać można na Słowacji. Ci stuprocentowi drapieżcy, zjadają najczęściej drobne gryzonie;

– tchórza zwyczajnego. Nie spotka się go ani na górnych piętrach Tatr, ani na niższych piętrach. Tchórza zobaczyć można jedynie na Podhalu, w pobliżu ludzkich osiedli;

– łasicę łaskę. Poluje dużo i chętnie, zwłaszcza na gryzonie i ptaki;

– kunę domową. Na terenie Tatr żyje w pobliżu osiedli ludzkich. Poluje na owady, dżdżownice i myszy;

– kunę leśną. To zwierzę w górach porusza się nawet po piętrach hal i turni. Chętnie zjada wiewiórki i owady;

– wydrę. W rodzinie łasicowatych jest osobnikiem największym. Żyjąc na terenach bogatych w potoki i zbiorniki wodne, żywi się rybami, kaczkami i żabami, ale poluje także na owady i dżdżownice.

Podejrzewa się, że nasze Tatry odwiedza także jenot, jednak brak na to wystarczających dowodów.

Do najbardziej znanych ssaków roślinożernych, żyjących w Tatrach należy:

– kozica tatrzańska, którą spotkać można zazwyczaj na piętrze kosodrzewiny a porze letniej również na graniach i ogólnie rzecz ujmując, terenach położonych nieco wyżej. Jej przysmaki to głównie trawa i zioła;

– jeleń europejski. To majestatyczne stworzenie należy do najliczniejszych gatunków kopytnych, które bytują na terenie Karpat Zachodnich. W Tatrach ich liczebność szacuje się na około 200 osobników;

– świstak, który słynie z charakterystycznych gwizdów. To krępe zwierzątko aż 90% swojego życia spędza w norze, dlatego trzeba mieć szczęście, żeby je spotkać. Byliny, kłącza i pędy to jego główne pożywienie.

Wśród zwierząt w górach Tatr, które żywią się bezkręgowcami i drobnymi owadami należą między innymi:

– jeż wschodni,

– kret europejski,

– rzęsorek rzeczek,

– rzęsorek mniejszy,

– ryjówka górska,

– ryjówka aksamitna,

– ryjówka malutka,

– ziębełek karliczek.

Wśród latającej fauny Tatr, znaleźć można typowo górskie gatunki. Należą do nich między innymi:

– orzeł przedni. Ten gatunek należy do największych wśród drapieżników, bytujących w polskich i słowackich górach. Słynie z wielogodzinnego szybowania na dużej wysokości;

– pomurnik. Mimo niewielkich wymiarów, ten ptaszek potrafi poruszać się nawet po bardzo stromych skałach. Zdarza mu się przysiąść na powierzchni, która jest praktycznie pionowa;

– płochacz skalny. Ten niewiele większy od wróbla ptaszek to gatunek, który jest naprawdę dobrze przystosowany do życia w trudnych warunkach górskich. Zobaczyć go bowiem można nawet na wysokim piętrze turniowym;

– siwerniak. Mimo, że jesienią opuszcza tereny Tatr, w okresie od marca do października spotkać go można w wielu różnych partiach gór.

Wśród dzikiej przyrody Tatr, w zależności od wysokości danego obszaru, napotkać można kilka gatunków gadów i płazów. Do gadów, które bytują na terenie naszych niezwykłych gór o klimacie bliskim alpejskiemu, należą zaledwie 4 gatunki:

– jaszczurka zwinka,

– jaszczurka żyworodna,

– zaskroniec,

– żmija zygzakowata, której ukąszenia należy unikać.

Jeśli zaś chodzi o płazy, to wśród zwierząt w Tatrzańskim Parku Narodowym występują gatunki takie jak:

– salamandra plamista,

– traszka górska,

– traszka karpacka,

– traszka zwyczajna,

– kumak górski,

– żaba trawna,

– ropucha szara.

Tatrzańskie wody to dla ryb środowisko naprawdę trudne. Długi okres zalegania pokrywy śnieżnej i lodowej, niska temperatura wody, liczne wodospady i wezbrania w potokach sprawiają, że radzą tu sobie tylko najsilniejsze gatunki, którym udało się do nich dostosować. Należą do nich:

– pstrąg potokowy,

– głowacz pręgopłetwy,

– lipień,

– strzelba potokowa.

Poza wymienionymi w tytule: świstakami, kozicami, niedźwiedziami brunatnymi, rysiami, wilkami, orłami przednimi i pomurnikami, ochroną objęte są także wszystkie ryby, które bytują w wodach, znajdujących się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Ponadto, chroniona jest także: salamandra plamista, jaszczurka zwinka, zaskroniec i żmija zygzakowata.