Mężczyzna w kamizelce i odzieży do biegania pijący izotonik z bidonu stojąc z kolegą w plenerze

Czy izotonik to energetyk? Podobieństwa i różnice napojów

Napoje izotoniczne i energetyczne to jedne z najczęściej wybieranych alternatyw dla wody. Jednak czy izotonik to energetyk?

Współczesny rynek napojów oferuje szeroki wybór produktów, które mają na celu wspieranie wydajności fizycznej i poprawę samopoczucia. Wśród nich często pojawiają się napoje izotoniczne i energetyczne, które, choć mogą wydawać się podobne, mają zupełnie inne składy. Warto wiedzieć, czym cechują się te trunki, oraz czym się różnią.

Napój izotoniczny, a energetyk

Napój izotoniczny to produkt, który dzięki zawartych w nim składnikach wpływa na nawodnienie organizmu lepiej niż woda. Jest szczególnie pomocny w okresie wzmożonej potliwości i tracenia elektrolitów oraz węglowodanów. Zawiera podobne stężenie soli oraz cukrów, jak płyny ustrojowe człowieka. Osmolalność również jest zbliżona. Pozwala to na szybkie wchłanianie w przewodzie pokarmowym i ekspresowe uzupełnienie braków.

Napój energetyczny to napój, który ma za zadanie pobudzić użytkownika, zwiększyć poziom energii oraz stymulować organizm do wytężonej pracy. Najważniejszym składnikiem jest kofeina oraz inne substancje o działaniu pobudzającym (guarana, tauryna, żeń-szeń, beta-alanina). W jego skład wchodzą również cukry i witaminy.

Kobieta trzymająca bidon z izotonikiem stojąc przy otwartym bagażniku auta

Czym różni się izotonik od energetyka?

Napój izotoniczny i energetyczny różnią się przede wszystkim składem oraz celem stosowania. Izotoniki mają za zadanie nawodnić i uzupełnić poniesione straty w wyniku odwadniania. Osoby korzystające ze stymulantów zazwyczaj oczekują kopa energetycznego. Ze względu na zawartość substancji pobudzających, energetyki powinno się spożywać z umiarem.

Głównym składnikiem dobrych izotoników są woda, sole mineralne i węglowodany. Potrafią również dostarczyć pewną pulę witamin, głównie z grupy B oraz minerałów (wapń, magnez). Stymulanty oprócz tego zawierają kofeinę i inne substancje pobudzające, jak na przykład: taurynę, guaranę, beta-alaninę oraz inozytol. Spora zawartość cukrów prostych potęguje uczucie szybkiej dawki energii. Zarówno izotoniki, jak i energetyki coraz częściej produkowane są również w wersjach bez cukru.

Izotoniki są przeznaczone głównie dla sportowców, zarówno profesjonalnych, jak i amatorów, którzy podejmują długotrwały oraz intensywny wysiłek fizyczny. Są stosowane podczas treningów i zawodów, a także w trakcie regeneracji po wysiłku. Mają za zadanie nawadniać zawodnika. Energy drinki są popularne wśród studentów, pracowników na długich zmianach, kierowców i innych osób potrzebujących szybkiej poprawy koncentracji i zwiększenia poziomu energii.

Czy dzieci mogą pić izotoniki i energetyki?

Dzieci, które biorą udział w długotrwałych i intensywnych treningach, mogą wymagać uzupełnienia elektrolitów oraz węglowodanów. W takich przypadkach izotoniki mogą być pomocne, jednak powinny być używane pod nadzorem dorosłych. Nie powinny być głównym źródłem płynów. Warto edukować najmłodszych o istocie picia wody i jej pozytywnym wpływie na organizm człowieka.

Reklamy produktów z wybitnymi sportowcami często mogą mylić opiekunów. Napoje elektrolitowe zawierają pewne ilości cukru i nadmierne spożycie może przyczyniać się do wzrostu masy ciała, próchnicy zębów i innych problemów zdrowotnych. Elektrolity w nich zawarte są pozytywną kwestią, kiedy służą nadrobieniu niedoborów powstałych na skutek wysiłku. Jeżeli są codziennym głównym napojem, mogą doprowadzić do negatywnych konsekwencji jak problemy z ciśnieniem i nerkami.

Dzieci w większości przypadków nie muszą pić izotoników. Takie trunki powinny być używane tylko w przypadkach, kiedy młody sportowiec uprawia długi, wycieńczający wysiłek. Zbyt częste picie izotoników może doprowadzić do budowania złych nawyków żywieniowych. Warto uczyć dziecko o dobrym wpływie wody i zbilansować używanie jej oraz innych napojów.

Dzieci kategorycznie nie powinny pić napojów energetyzujących. Substancje pobudzające w nich zawarte negatywnie wpływają na rozwój dziecka. Zwiększają również prawdopodobieństwo problemów z układem sercowo-naczyniowym. Często wpływają na pogorszenie jakości snu i pogorszenie koncentracji. Wysoka zawartość cukru zwiększa ryzyko nadwagi i otyłości.

Mężczyzna w kasku i odzieży rowerowej pijący napój izotoniczny jadąc na rowerze szosowym

Co pić uprawiając sport?

Osoby uprawiające sport zastanawiają się, jakie produkty wybrać, aby poprawić swoje zdolności wysiłkowe. Ogólnie lepszym wyborem będzie napój izotoniczny, jednak istnieją sytuację, kiedy świetnie sprawdzi się energetyk. Należy jednak uważać na skutki uboczne ze stosowania energy-drinków, które mogą zniweczyć cały trud treningów. Ból brzucha, nudności, problemy z układem krążenia i oddechowym mogą zrujnować przygotowaną formę.

Napoje elektrolitowe świetnie sprawdzą się w okresie intensywnego i dłuższego wysiłku, szczególnie przy wysokich temperaturach, gdy potliwość jest większa. Z tego powodu utrata elektrolitów (sód, magnez, potas) jest zdecydowanie zwiększona. Zwykła woda może nie być wystarczająca, aby nadrobić poniesione straty. Izotoniki dostarczają łatwo przyswajalnych węglowodanów, które zapewniają organizmowi stałe źródło energii podczas długotrwałego wysiłku. Spożyte po treningu wspierają odbudowę mięśni i przyśpieszają odbudowę glikogenu.

Wypoczęty i gotowy do wysiłku organizm sportowca, to podstawa osiągania dobrych rezultatów. Mimo że regeneracja nocna jest podstawą do osiągnięcia dobrej formy, to czasami sytuacje niezależne od atlety mogą to zaprzepaścić. Stres, problemy rodzinne i inne sytuacje nie pozwalają czasami na odpowiednią ilość snu i obniżają wydolność. Pobudzacz może być wtedy pomocnym rozwiązaniem. Należy jednak mieć na uwadze, że nadmiar substancji pobudzających może negatywnie wpłynąć na samopoczucie zawodnika.

Z całą pewnością izotoniki są lepszym rozwiązaniem dla aktywnych fizycznie. Istnieją jednak sytuacje, kiedy wypicie pobudzacza może zadziałać korzystnie na dyspozycję sportowca. Napoje izotoniczne można traktować jako element codziennej treningowej wyprawki. Stymulanty natomiast należy stosować tylko w kryzysowych momentach. Należy jednak pamiętać, że w kontekście wyboru napojów najważniejsze jest odpowiednie nawodnienie.

Podsumowanie

Napoje izotoniczne i pobudzające mają różne składy oraz cele. Izotoniki są stworzone do nawodnienia organizmu i uzupełnienia elektrolitów utraconych podczas wysiłku fizycznego, co czyni je idealnymi dla sportowców. Z kolei napoje energetyczne zapewniają szybki zastrzyk energii oraz poprawę koncentracji dzięki zawartości kofeiny i cukrów, ale mogą prowadzić do odwodnienia organizmu i są mniej odpowiednie do wyczynowego wysiłku. W kontekście aktywności sportowej izotoniki są zazwyczaj lepszym wyborem niż stymulanty.

Dietetyk kliniczny Patryk Buczkowski

Autor: Patryk Buczkowski

Jestem dietetykiem klinicznym oraz trenerem personalnym. Ukończyłem studia dietetyczne na Collegium Medicum UJK i Uniwersytecie Medycznym im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Jestem absolwentem szkoły policealnej na kierunku trener personalny. W mojej pracy stawiam na połączenie wiedzy teoretycznej z praktyką, którą zdobywam od 2020 roku, rozpoczynając pracę zawodową jeszcze podczas studiów. Szczególnie interesują mnie tematy związane z dietetyką sportową, modelowaniem sylwetki oraz wpływem poszczególnych składników diety na zdrowie człowieka. W wolnym czasie aktywnie uprawiam sport, doskonaląc się w sportach walki.

Przeczytaj także:

Mężczyzna w odzieży sportowej trzymający bidon z domowym izotonikiem

Jak zrobić domowy izotonik?

Napoje izotoniczne to jedne z ulubionych produktów sportowców. Sprawdź prosty przepis na domowy napój izotoniczny.

Mężczyzna pijący z sofflasku podczas biegania

Nawadnianie podczas biegania. Co powinni pić biegacze?

Nawadnianie się podczas biegania jest niezwykle istotne. Co biegacz powinien pić w trakcie treningu? Sprawdź napoje, które warto wypić!

Kobieta i mężczyzna w kaskach czekający na jedzenie w upale siedząc przy stoliku w restauracji

Co jeść i pić w upały a czego unikać? Najlepsza dieta na upalne dni

Jak komponować posiłki podczas upałów? Dieta na gorące dni powinna zadbać o uzupełnienie płynów i ważnych składników mineralnych.

kawa zalewana przez filtr

Kawa przed treningiem – czy warto się na nią zdecydować?

Wielu sportowców decyduje się na wypicie filiżanki kawy przed treningiem.. Czy warto więc pić kawę przed wysiłkiem?

Czy można pić wodę z górskich potoków? 

Czy można pić wodę z górskich potoków? 

Podczas górskiej wędrówki możesz mieć ochotę napić się wody z potoku, jednak nie rób tego, jeśli nie chcesz mieć problemów zdrowotnych!