Mężczyzna będący na diecie wegetariańskiej spożywający baton proteinowy

Wegetarianizm a weganizm - jakie są różnice oraz podobieństwa?

Czym różni się wegetarianizm i weganizm? Jakie są korzyści z diety roślinnej? Który sposób odżywiania wybrać?

Diety roślinne mają wiele zalet i zdobywają coraz więcej zwolenników w Polsce i na świecie. Zastanawiasz się, który sposób odżywiania lepiej sprawdzi się u Ciebie? Poznaj różnice i podobieństwa diety wegetariańskiej i wegańskiej.

Wegetarianizm a weganizm – podobieństwa

Obie wymienione diety są stylem życia i odżywiania, w którym eliminuje się jedzenie mięsa, zarówno mięsa ssaków, jak i drobiu oraz ryb i owoców morza.

W obu dietach zaleca się bazować na:

1. Warzywach i owocach – powinny stanowić przynajmniej połowę każdego dania. Te produkty są bogate w błonnik, wodę, witaminy i minerały oraz fitozwiązki (takie jak chlorofil, beta-karoteny, luteina, polifenole).

2. Produktach zbożowych pełnoziarnistych – kaszy gryczanej, jaglanej, razowym makaronie, brązowym ryżu, płatkach owsianych.

3. Roślinach strączkowych – soczewica, ciecierzyca, fasola, groch, soja.

4. Orzechach i pestkach – to źródło zdrowych tłuszczy, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

5. Grzybach – boczniaki, pieczarki.

Na szczególną uwagę w dietach roślinnych zasługują rośliny strączkowe, nie może ich zabraknąć w codziennym jadłospisie. To właśnie strączki są najlepszym roślinnym źródłem białka, żelaza i cynku. Zawierają również cenny błonnik, który przyczynia się do obniżenia ryzyka zachorowania na choroby układu krążenia.

Grafika przedstawiająca półmisek z wegetariańskim posiłkiem z ciecierzycą przy gałązce z pomidorami

Wegetarianizm i weganizm – powody

Wegetarianie i weganie mają podobne powody swoich decyzji. Przejście na dietę roślinną może być podyktowane:

1. Wyborem zdrowszego trybu życia – diety roślinne mają szereg korzystnych właściwości, które przypisuje się większemu spożywaniu warzyw oraz niższej konsumpcji kwasów tłuszczowych nasyconych. Wegetarianie są statystycznie szczuplejsi i mają niższe prawdopodobieństwo chorób cywilizacyjnych.

2. Ograniczeniem cierpienia zwierząt – powody etyczne są bardzo częstą motywacją wegan i wegetarian.

3. Wpływem na środowisko – produkcja żywności pochodzenia zwierzęcego ma zazwyczaj większy negatywny wpływ na środowisko niż produkcja roślinna. W związku z tym zarówno wegetarianizm, jak i weganizm mogą przyczyniać się do redukcji śladu węglowego, zmniejszenia zużycia wody oraz ochrony bioróżnorodności.

Zrównoważona dieta wegetariańska i wegańska jest w stanie dostarczyć prawie wszystkich niezbędnych składników odżywczych (witamin i minerałów). Jednak w obu dietach zaleca się suplementację:

witaminy D – szczególnie w okresie jesienno-zimowym,

witaminy B12 – witamina ta nie występuje w produktach roślinnych, a jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie układy nerwowego. Wegetarianie mogą dostarczyć ją z jaj i nabiału, ale nie zawsze jest to wystarczające,

kwasów tłuszczowych omega-3 – które występują głównie w rybach. Roślinne źródła omega-3 (orzechy włoskie, chia, siemię lniane), nie są wystarczające, aby zapewnić odpowiednią ilość DHA i EPA (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3),

Dieta wegańska i wegetariańska może również prowadzić do niedoborów:

żelaza – w diecie tradycyjnej znajdziemy je głównie w czerwonym mięsie. Zarówno weganie, jak i wegetarianie muszą pamiętać o strączkach i włączeniu do posiłków źródeł witaminy C w celu lepszego przyswajania żelaza niehemowego,

jodu – źródłem jodu są algi morskie,

cynku – zadbaj, aby w posiłkach znalazły się pestki dyni i kasza gryczana.

Dieta bez produktów pochodzenia zwierzęcego wymaga odpowiedniego zbilansowania i kontrolowania. Jeśli nie masz pewności jak ją ułożyć, skorzystaj z porady dietetyka specjalizującego się w tym stylu odżywiania.

Na rynku dostępne są wegańskie opcje tych suplementów. Jednak każde włączenie suplementu powinno być poprzedzone badaniem krwi oraz ustaleniem niezbędnej dawki, dopasowanej do płci, wieku i stylu życia.

Ojciec z córką jedzący przekąski wegetariańskie pod namiotem

Wegetarianizm a weganizm – różnice

Wegetarianie nie jedzą mięsa, ale spożywają inne produkty pochodzenia zwierzęcego (które nie wymagają zabijania zwierząt), takie jak jaja, nabiał i miód. Weganie wykluczają ze swojego menu wszystkie produkty odzwierzęce. Czyli weganizm jest bardziej restrykcyjną odmianą wegetarianizmu.

W miejsce nabiału, weganie wybierają produkty roślinne:

– mleko krowie zastępują napojami roślinnymi, na przykład mlekiem sojowy, owsianym lub migdałowym,

– twarożek robią z tofu, nasion słonecznika lub orzechów nerkowca,

– jogurty zastępują roślinnymi alternatywami z mleka sojowego lub kokosowego,

– masło i smalec w wypiekach zamieniają na oleje roślinne, a kanapki smarują awokado lub hummusem.

Wegetarianie mogą łatwiej dopasować się do różnych sytuacji towarzyskich, takich jak wspólne posiłki z rodziną czy jedzenie w restauracjach, ponieważ wiele dań wegetariańskich jest powszechnie dostępnych.

Weganizm – dieta czy styl życia?

Weganie poza wykreśleniem ze swojego codziennego jadłospisu mięsa i produktów odzwierzęcych, dbają o ogólny dobrostan zwierząt. Nie jedzą mięs pochodzących z uboju. Kupują tylko produkty, w których produkcji nie ucierpiało żadne zwierzę, przykładowo – nie używają kosmetyków testowanych na zwierzętach, ani ubrań wykonanych ze skóry.

Wegetarianie nie zawsze są aż tak restrykcyjni. Część z nich również unika produktów testowanych na zwierzętach i wykonanych ze skór, ale są też osoby, które ograniczają się do zmian w diecie.

Kobieta przygotowująca napój wegetariański shake proteinowy z owocami w stroju do ćwiczeń

Co wybrać, weganizm czy wegetarianizm?

Być może zastanawiasz się, który styl odżywiania wybrać. Weganizm należy do bardziej restrykcyjnego sposobu odżywiania niż wegetarianizm. Dla części osób wegetarianizm jest pierwszym krokiem (taki okres przejściowy), aby ostatecznie wybrać weganizm. Dzięki takiej decyzji, na początku będziesz mieć czas, aby nauczyć się nowych potraw zastępujących mięso. A dopiero później zrezygnować również z nabiału i jaj.

W sklepach jest już bardzo dużo roślinnych zamienników i 100% roślinne gotowanie w domu staje się coraz łatwiejsze. Dieta wegańska jest jednak zdecydowanie trudniejsza do utrzymania jeśli często podróżujesz i jesz w restauracjach. W takiej sytuacji możesz również zdecydować się na model, w którym w domu jesz wegańsko, a w czasie wyjść, podróży i spotkań rodzinnych wegetariańsko.

Wiele osób na początek decyduje się na jeden dzień w tygodniu bez mięsa. Są również organizowane akcje, takie jak veganuary, które zachęcają, aby spróbować diety wegańskiej przez cały styczeń. Każde ograniczenie produktów pochodzenia zwierzęcego będzie z korzyścią dla Ciebie i dla planety.

Podsumowanie

Zarówno wegetarianizm, jak i weganizm mogą być korzystnymi stylami życia, które przynoszą korzyści zdrowotne, etyczne i ekologiczne. Wybór między nimi zależy od indywidualnych wartości, celów i stylu życia. Dla niektórych wegetarianizm może być wygodnym krokiem pośrednim w drodze do bardziej restrykcyjnej diety wegańskiej, podczas gdy inni mogą zdecydować się na pozostanie przy wegetarianizmie z różnych powodów. Kluczem do sukcesu w obu przypadkach jest świadome planowanie i zbilansowanie diety, aby zapewnić wszystkie niezbędne składniki odżywcze i cieszyć się korzyściami płynącymi z diety roślinnej.

Dietetyk Maria Pabich

Autor Maria Pabich

Ukończyła studia podyplomowe na Uniwersytecie Lubelskim, kierunek dietetyka i planowanie żywienia. Specjalizuje się w żywieniu dzieci, sportowców, dietach wegetariańskich i wegańskich. Szczególnie interesuje ją wzmacnianie odporności poprzez odżywianie oraz dietetyka sportowa. Od 2016 roku prowadzi własną działalność. Prywatnie żona, mama, pasjonatka biegów na orientację i jogi.

Przeczytaj także:

zbliżenie na jedzenie

Dieta IF – post przerywany – na czym polega?

Dieta IF, zwana też postem przerywanym, może być bardzo prostym i skutecznym sposobem na zmniejszenie wagi. Sprawdź, kto może z niej korzystać.

Dieta ketogeniczna a migrena. Czy keto zmniejsza bóle głowy?

Dieta ketogeniczna a migrena. Czy keto zmniejsza bóle głowy?

Migrena charakteryzuje się częstymi epizodami bólu głowy. Czy dieta ketogeniczna może pomóc zmniejszyć objawy? Sprawdź tutaj!

Jak uzupełnić białko w diecie wegetariańskiej? Wskazówki

Jak uzupełnić białko w diecie wegetariańskiej? Wskazówki

Dieta wegetariańska pomija mięso, dlatego weganin czy wegetarianin musi poszukać innych źródeł białka w diecie. Jakie produkty wybierać? Oto porady.

rybka przygotowana do przyrządzenia

Dieta Dąbrowskiej – co warto o niej wiedzieć?

Szukasz diety, która oczyści Twój organizm z toksyn i jednocześnie pomoże schudnąć? Sprawdź, jakie korzyści posiada dieta Dąbrowskiej.

produkty spożywcze leżące na kuchence turystycznej

Dieta niskowęglowodanowa – na czym polega?

Zdarza się, że ze względu na różnego rodzaju choroby jak cukrzyca czy otyłość, konieczne jest wprowadzenie diety niskowęglowodanowej. Sprawdź!