Psychologia sportu — czym jest, jak może pomóc w lepszych wynikach?

Psychologia sportu czerpie z takich dziedzin nauki jak psychologia ogólna, nauki sportowe czy biologiczno – medyczne. Podstawą jest dogłębna (ale też szeroka) wiedza o człowieku, o tym jak funkcjonuje jego umysł i ciało w warunkach sportowych. Psychologia sportu odnosi się do każdej aktywności fizycznej – począwszy od współzawodnictwa sportowego, po rekreację, edukację czy chęć poprawy stanu zdrowia.

W praktyce psycholog sportu głównie zajmuje się przygotowywaniem sportowca do zawodów, wszelkiej rywalizacji sportowej pod kątem psychologicznym. We współpracy ze sportowcem obszary pracy mogą dotyczyć regulowania emocji (jak np. stres przedstartowy), koncentracji uwagi, motywacji czy obniżeniu napięcia fizycznego i psychicznego (np. poprzez odpowiednie techniki relaksacyjne). Spotkania z psychologiem i trening mentalny niejednokrotnie kształtują sportowców i pozwalają zdobyć upragnione zwycięstwa.

W Polsce nie mamy tytułu magistra psychologii sportu, należy ukończyć studia ogólne na kierunku psychologia. Wielu psychologów decyduje się jednak na studia podyplomowe, aby rozwinąć swoje umiejętności i nabrać większej pewności siebie w pracy z osobami aktywnie oprawiającymi sport.

Dla każdego, kto jest w jakikolwiek sposób związany ze sportem. Sportowcy zawodowi, wyczynowcy, amatorzy – to grupy bezpośrednio związane z aktywnością fizyczną. Ale warto też podkreślić, że psychologia sportu jest niezwykle przydatna trenerom, rodzicom, sędziom, a nawet widzom.

To, co warto podkreślić na początku to to, że psychologia sportu to nie magia i nie polega na posługiwaniu się chwytliwym motto lub cytatem, który ma „zagrzewać do walki”. To indywidualna praca (a raczej współpraca) między psychologiem a zawodnikiem lub drużyną. Powinna się opierać na bezpiecznej relacji i zaufaniu. Mając takie fundamenty, zarówno psycholog jak i sportowiec korzystają z dostępnych metod psychologii sportu ukierunkowanych na osiągnięcie konkretnego celu. Przykładowo, jeśli sportowiec osiąga świetne wyniki na treningach, a w chwili zawodów kompletnie nie radzi sobie i nie potrafi przenieść swoich umiejętności z treningu na zawody, to w tej sytuacji praca z psychologiem sportu może okazać się niezwykle pomocna i skuteczna. Wspólne przeanalizowanie czynników wywołujących stres to jeden z kroków, które można podjąć. Oprócz tego, warto zastanowić się jakie zachowania, jakie myśli przynoszą rozluźnienie – może ćwiczenia oddechowe, a może kierowanie pozytywnych zwrotów w swoich myślach takich jak „jestem dobrze przygotowany”, „wiem, jak to zrobić”, „jestem pewny swoich umiejętności”.

Dzięki temu, że (przy wsparciu psychologa sportu) zawodnik wykształci w sobie nawyk wykorzystywania powyższych technik, będzie w stanie kontrolować swoje myśli, zachowanie, ruchy w momencie odczuwania stresu lub zbyt dużej presji. Większy relaks psychiczny to większa swoboda i precyzja ruchów czy lepsza koncentracja na zadaniu. Wielu komentatorów sportowych zwraca uwagę na aspekt psychologiczny w sporcie, powtarzając, że silna głowa i wewnętrzny spokój to klucz do osiągania największych sukcesów w sporcie. Nie tylko praca na siłowni z obciążeniami czy walka ze spiętymi mięśniami na macie pomaga w osiągnięciu najlepszych wyników.