Zasada PRICE – podstawowe zasady postępowania przy urazach

Złamania, zwichnięcia, naderwania – zapewne na samą myśl przeszedł Cię nieprzyjemny dreszcz. Kontuzje i różnego rodzaju urazy poza bólem, obrzękiem i innymi dolegliwościami, potrafią na kilka dobrych tygodni wykluczyć nas ze zwyczajnego funkcjonowania w życiu codziennym. Jeśli na dodatek uprawiamy sport, treningi trzeba będzie także odłożyć na później.

By móc powrócić do pełni sił oraz do trybu życia, do którego zdążyliśmy przywyknąć, a także do ukochanych sportowych pasji, niezwykle ważne jest postępowanie tuż po pojawieniu się urazu. Jeżeli zareagujemy wystarczająco szybko i przede wszystkim właściwie, mamy szanse na sprawny powrót do zdrowia uszkodzonej części ciała. 

Wbrew pozorom zasada PRICE nie jest w żaden sposób związana z angielską nazwą, która sugerowałaby jej powiązanie z ceną powrotu do zdrowia. Nie o cenę jednak tutaj chodzi, choć zdrowie i sprawność są z pewnością bezcenną wartością.

PRICE to akronim i pochodzi od pierwszych liter angielskich słów protection, rest, ice, compression i elevation. Zasada ta w bardzo prosty sposób objaśnia kroki postępowania w przypadku wystąpienia urazu. Powinno się ją zastosować do 48 godzin od wystąpienia uszkodzenia, jednak warto zrobić to, jak najszybciej się da – wówczas szanse na szybsze wyzdrowienie wzrastają. Sprawdź, jak wygląda zasada postępowania PRICE – metoda walki z urazami.

To nie bez powodu pierwszy etap działania po urazie. Ochrona uszkodzonego miejsca jest niezwykle istotna. Pozwala na zaistnienie tak zwanej ciszy mechanicznej, która zapobiega dalszemu rozszerzaniu się stanu zapalnego. W tym etapie należy więc ochronić i unieruchomić miejsce urazu. Do tego celu przydatne będą bandaże, opaski, stabilizatory, temblaki i ortezy. Dzięki temu działaniu zapewnisz właściwe warunki do regeneracji uszkodzonych tkanek.

Od 48 do 72 dwu godzin po urazie powinieneś ograniczyć ruch. W tym czasie miejsce mają procesy usuwania uszkodzonych tkanek oraz produkcja nowych komórek. Nie obciążaj przez ten czas organizmu niepotrzebną aktywnością fizyczną. Pozwól, by procesy regeneracyjne przebiegały w spokoju.

Wykonywanie lodowych kompresów powoduje skurcz naczyń krwionośnych, co z kolei ogranicza rozprzestrzenianie się prozapalnych czynników. Dodatkowo chłodzenie może ograniczyć ból miejsca uszkodzenia, a także zmniejszyć nadmierne puchnięcie. Pamiętaj, by lód owinąć na przykład szmatką, by nie oddziaływać nim bezpośrednio na skórę – mogłoby to doprowadzić do odmrożeń. Ochładzaj uszkodzoną kończynę przez około 20 minut co 3-4 godziny.

Do tego celu możesz wykorzystać opaskę uciskową lub bandaż elastyczny. Zacznij owijać kończynę w odległości około 15 centymetrów od miejsca urazu w stronę końca kończyny dystalnej od serca. Bardzo ważne jest, by ucisk nie był zbyt silny – mogłoby to doprowadzić do biernego zastoju krwi. Ucisk ma na celu ograniczenie miejsca dla płynu, który z kolei powodowałby obrzęk i nasilenie stanu zapalnego.

Tę zasadę stosuje się w przypadku uszkodzenia kończyn. Zasada mówi, iż należy uszkodzoną kończynę unieść powyżej poziomu serca. W tym celu możesz ułożyć ciało w pozycji półsiedzącej. To działanie ma na celu obniżenie ciśnienia krwi w uszkodzonej tkance oraz zapobiegnięcie obrzękowi. Ten element możesz uzupełnić także o przyjmowanie leków przeciwbólowych czy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

W niektórych źródłach podaje się jako ostatni etap wspomnianej zasady literę M – medication, czyli leczenie. Warto przyjmowanie wyżej wymienionych środków skonsultować z lekarzem. Specjalista będzie w stanie dokładnie ocenić, które leki będą odpowiednie, a także pomoże dopasować plan rehabilitacyjny. Nawet w łagodnym lub umiarkowanym urazie warto zasięgnąć konsultacji lekarza, lub fizjoterapeuty.

Protokół postępowania PRICE jest szeroko wykorzystywany w fizjoterapii i rehabilitacji tkanek, które uległy uszkodzeniu. Opisuje on kroki, które należy podjąć w zetknięciu ze świeżym urazem. Wielu uważa, że zastosowanie tej metody to pierwszy element pomocy, który może usprawnić gojenie i dochodzenie do zdrowia.

Są jednak i opozycyjne głosy. Niektórzy twierdzą, że protokół ten sprawdza się głównie w urazach mięśni, jednak nie ma dobrego wpływu na uszkodzenia więzadeł i ścięgien. Podawane są argumenty, które twierdzą, że działanie zimna (czyli wdrożenie trzeciego kroku protokołu) powoduje dłuższą regenerację tych tkanek z uwagi na spowolniony przepływ składników odżywczych niezbędnych do procesu odbudowy. 

Większość fizjoterapeutów jednak dostrzega niepodważalne zalety tejże zasady i zaleca stosowanie zasady PRICE. Rehabilitacja po jej zastosowaniu również może być łatwiejsza i krótsza. Warto podjąć działanie w przypadku urazu już w pierwszych chwilach po jego powstaniu, by móc jak najszybciej powrócić do pełni sprawności i sił.