Czym są mieszane sztuki walki i jakie są zasady walki w MMA?

MMA (Mixed Martial Arts), czyli mieszane sztuki walki, to dyscyplina sportowa, która łączy w sobie chwyty i techniki różnych sztuk walki, w których nie używa się broni. Podczas widowiska możemy zobaczyć na przykład ciosy w MMA z brazylijskiego jiu-jitsu, boksu, judo czy kickboxingu. Celem zawodników jest przede wszystkim pokonanie przeciwnika, ale także dostarczenie widzom dużej dawki emocji i ciekawego widowiska.

Pierwszych aktywności przypominających współczesne MMA należy szukać w starożytnej Grecji. To właśnie tam rozwijała się dyscyplina zwana pankration, w której stosowano różne techniki z klasycznych greckich zapasów i pięściarstwa. Warto wiedzieć, że sport ten znajdował się nawet w programie antycznych igrzysk olimpijskich. 

Przenieśmy się jednak do czasów bardziej współczesnych. W latach 20. XX wieku mieszane sztuki walki bardzo intensywnie rozwijały się w Brazylii poprzez organizację turniejów vale tudo. Były to pojedynki wręcz z bardzo ograniczonymi regułami. Swoją cegiełkę do powstania MMA dołożyły także organizowane w Japonii w latach 70. zawody zwane kakutougi. Historia mieszanych sztuk walki, jakie znamy, zaczyna się w USA na początku lat 90. 12 listopada 1993 roku w Denver zorganizowano pierwszą galę UFC 1. W tym samym roku w Japonii założono organizacje Shooto oraz Pancrase.

Prawdziwy światowy boom na mieszane sztuki walki rozpoczął się po 2000 roku. To właśnie wtedy amerykańska organizacja UFC oraz japońska PRIDE FC podpisały kontrakty z dużymi stacjami telewizyjnymi, co pozwoliło na upowszechnienie tego sportu na całym świecie. W 2007 roku UFC przejęło japońską organizację i tym samym stało się prestiżową organizacją MMA na rynku. Obecnie organizują oni walki na całym świecie, a ich zainteresowanie wciąż rośnie.

Ważną częścią świata mieszanych sztuk walki są organizacje MMA. Są to federacje odpowiedzialne za organizowanie i promowanie zawodowych pojedynków. Trzeba wiedzieć, że każda z tych organizacji posiada swoje własne zasady, regulaminy i różne poziomy rozgrywek. Federacje służą także jako platformy dla zawodników, gdzie mogą rozwijać swoje umiejętności, rywalizować i budować kariery w świecie mieszanych sztuk walki.

Największą federacją MMA na świecie jest Ultimate Fighting Championship, czyli UFC. Gromadzi ona najlepszych zawodników na świecie, wśród których można wymienić takie nazwiska jak między innymi Jan Błachowicz, Jon Jones, Conor McGregor czy Israel Adesanya. Drugą organizacją o zasięgu światowym jest Bellator MMA. Bellator jest znane z innowacyjnego turnieju MMA, w którym zawodnicy rywalizują w różnych rundach, aby zdobyć mistrzostwo w swojej kategorii wagowej. Wśród zawodników należących do federacji można wymienić takie postacie jak Fiodor Jemieljanienko, Ryan Bader, Patricio Freire, Kamil Oniszczuk czy Tito Ortiz.

Na gruncie polskim również istnieje wiele organizacji MMA. Największą i najbardziej znaczącą w Polsce jest Konfrontacja Sztuki Walki, w skrócie KSW. Federacja regularnie organizuje gale z udziałem polskich i zagranicznych zawodników, za każdym razem gromadząc tłumy widzów. Wśród zawodników reprezentujących federację warto wymienić Mariusza Pudzianowskiego, Mameda Chalidowa, Michała Materlę czy Borysa Mańkowskiego. Inną cieszącą się zainteresowaniem organizacją jest FEN, czyli Fight Exclusive Night. Wśród ich zawodników znajdują się między innymi Mateusz Rębecki, Daniel Rutkowski, Marcin Naruszczka oraz Adrian Zieliński.

Zawodnicy walczą po podziale na kategorie wagowe. Każdą walkę poprzedza ważenie. Ważenie zawodników odbywa się w dniu zawodów, zazwyczaj pomiędzy godziną 10 a 12, w miejscu wskazanym przez organizatora. Obecność zawodnika na ważeniu jest obowiązkowa, a niestawienie się może grozić nałożeniem kary finansowej lub nawet dyskwalifikacją.

Zawodnicy dysponują dwiema godzinami, aby wypełnić limit wagowy. Jeżeli nie zostanie on wypełniony w wyznaczonym czasie, fighter otrzymuje dodatkową godzinę. Jeżeli nie uda się to również po jej upływie, skutkuje to nałożeniem kary finansowej. Jej wysokość zależna jest od kilogramów, których zabrakło do wypełnienia limitu. Jeżeli zawodnik przekroczył limit o więcej niż 4 kilogramy, przeciwnik ma prawo odmówić udziału w walce.

MMA to dyscyplina sportowa, w której zawodnicy walczą przy dużym zakresie dozwolonych technik. Jak sama nazwa wskazuje – sport ten łączy w sobie elementy różnych sztuk walki. Nie oznacza to jednak, że nie istnieją w nim pewne zasady. Zawodnicy mogą uderzać jedynie w dozwolone miejsca. Są to: głowa (przód i boki), tułów (przód i boki), a także ręce i nogi (z wyłączeniem stawów).

W mieszanych sztukach walki zawodnicy mogą korzystać z różnych technik MMA, których celem jest uzyskanie przewagi nad przeciwnikiem. Wśród podstawowych technik wykorzystywanych podczas pojedynku można wymienić: kopnięcia (proste, boczne, ukośne), ciosy zadawane rękami, uderzenia łokciem i kolanem, sprowadzanie do parteru, dźwignie oraz duszenia. Co ważne – walka może toczyć się zarówno w stójce, jak i w parterze. Pojedynek w stójce jest sytuacją, kiedy obaj zawodnicy dotykają maty jedynie stopami. Podczas walki w parterze maty dotykają inne części ciała zawodników, na przykład plecy.

Całej walce dokładnie przygląda się sędzia, który ma możliwość przerwania jej lub przedwczesnego zakończenia. Zazwyczaj dzieje się to w sytuacji, kiedy złamana zostaje jedna z reguł lub jeden z zawodników wypracuje sobie tak dużą przewagę nad przeciwnikiem, że kontynuowanie walki może prowadzić do trwałych obrażeń ciała tego drugiego.

Wśród zawodników toczących walki w MMA można wyróżnić różne preferowane przez nich style. Są to: „parterowiec”, „zapaśnik” i „uderzacz”. Większość fighterów, zwłaszcza najlepszych na świecie, łączy ze sobą wszystkie style, jednak każdy z nich posiada jeden, w którym czuje się najpewniej. Poniżej opiszemy pokrótce każdy z nich.

– „Parterowiec” (ang. grappler) specjalizuje się w chwytach. Ten typ zawodnika na ogół przyjmuje taktykę, która dąży do jak najszybszego sprowadzenia przeciwnika do parteru i rozstrzygnięcia pojedynku za pomocą założenia dźwigni lub duszenia. Aby doprowadzić do sytuacji walki w parterze, przeciwnik musi zostać najpierw obalony na ziemię, jednak ten element sam w sobie nie jest dla „parterowca” tak ważny, jak dla zapaśnika.

– Kolejny typ to właśnie „zapaśnik” (ang. wrestler). Ten rodzaj zawodnika preferuje raczej walkę w stójce w zwarciu (klinczu), by następnie sprowadzić przeciwnika do parteru i zasypać uderzeniami. Taktyka ta nosi nazwę „obal i uderzaj” lub „połóż i dołóż”, która wzięła się od angielskiego „ground and pound”. Jednym z najważniejszych elementów tego rodzaju taktyki jest umiejętność obalania. Zawodnik korzystający z tej strategii dąży do powalenia przeciwnika, osiągnięcia dominującej pozycji w parterze i zakończenia pojedynku uderzeniami.

– Ostatni typ zawodnika to „uderzacz” (ang. striker). Ten rodzaj fightera zdecydowanie preferuje w MMA stójkę. Posiada od wysokie umiejętności zadawania uderzeń – zarówno ciosów pięściami, jak i kopnięć. Jego strategię dobrze opisuje angielskie „sprawl and brawl”, które można przetłumaczyć jako „unikaj zwarcia i uderzaj”. „Uderzacz” skupia się na uniknięciu powalenia przez przeciwnika, tak aby samemu pozostać na nogach i rozstrzygnąć pojedynek poprzez zadawane przez siebie ciosy.

Pomimo że MMA dopuszcza korzystanie z elementów różnych sztuk walki, a sam pojedynek stwarza wiele możliwości, to również w tym sporcie istnieje pojęcie faulu. Regulamin określa wiele sytuacji, które podczas pojedynku są zakazane. Oto lista przykładowych sytuacji, które nie są dozwolone w mieszanych sportach walki:

– atakowanie oczu,
– uderzanie za pomocą głowy,
– plucie na przeciwnika,
– gryzienie rywala,
– wkładanie palców do ust,
– ciągnięcie za włosy,
– ataki na krocze,
– pionowe uderzanie łokciem,
– ciosy w tył głowy oraz kręgosłup,
– łapanie za tchawicę i ataki na krtań,
– kopanie w głowę leżącego rywala,
– deptanie po przeciwniku,
– atakowanie przeciwnika po gongu kończącym rundę,
– upuszczenie rywala na głowę,
– ignorowanie instrukcji sędziego,
– unikanie kontaktu z przeciwnikiem,
– symulowanie kontuzji.

Co ważne – jeżeli podczas pojedynku jeden z zawodników popełnił kilka fauli lub sędzia uzna, że popełnił je z premedytacją, ma on prawo zdyskwalifikować faulującego.

Walkę w MMA można wygrać na różne sposoby. Może być to nokaut (w tym również techniczny), poddanie się przeciwnika, ale także decyzja sędziów, której możemy wyróżnić trzy rodzaje. Decyzja jednogłośna ma miejsce w momencie, kiedy wszystkich trzech sędziów wskazuje zwycięstwo jednego z zawodników. Werdykt niejednogłośny jest sytuacją, kiedy dwóch sędziów wskazuje na zwycięstwo jednego zawodnika, a jeden na przeciwnika. Możliwy jest także werdykt większościowy, kiedy dwóch sędziów wskazało na jednego zawodnika, a trzeci arbiter ogłosił remis.

No dobrze, ale na jakiej zasadzie przyznaje się punkty w MMA? Każdy pojedynek jest oceniany przez trzech sędziów. Ustawieni są oni z różnych stron oktagonu, tak aby zapewnić, jak największy obiektywizm oceny. Oprócz nich na ringu znajduje się również czwarty arbiter, który czuwa nad regulaminowym przebiegiem walki. Nie może on jednak przydzielać punktów.

Ocena pojedynku odbywa się według systemu 10-punktowego. Zgodnie z jego założeniami 10 punktów wędruje do zwycięzcy rundy, a 9 lub mniej do jego przeciwnika. Czasami zdarzyć się może runda zakończona remisem, ale jest to bardzo rzadki przypadek. Warto również wiedzieć, że zawodnicy wychodzą do ringu z przyznanymi już 10 punktami, które są odejmowane w przypadku fauli lub przegranej.

Kiedy jeden z zawodników popełnia przewinienie, sędzia ma prawo zarządzić przerwę w walce lub odesłać winnego do narożnika. Za wyłapywanie niesportowych zachowań odpowiedzialny jest sędzia ringowy. To również on decyduje czy faul został popełniony intencjonalnie i czy w związku z tym należy odjąć dokonującemu przewinienia punkty. To właśnie na podstawie decyzji arbitra ringowego sędziowie podejmują decyzje, które później uwzględniają w werdykcie.

Osoby, które zaczynają swoją przygodę ze sportami walki, zastanawiają się, jak wygląda trening MMA. Wiele osób wciąż żyje w przekonaniu, że są to dosyć drastyczne zajęcia, a prawda jest taka, że od pierwszych treningów do sparingów czeka Was długa droga. Na początku przeprowadza się lekcje, podczas których zawodnik ćwiczy koordynację, wydolność oraz technikę MMA. Wykorzystuje się w tym celu lustro, a potem dochodzą przyrządy, takie jak rękawice do mma, worki czy ochraniacze.

Zajęcia dla początkujących rozpoczynają się nauką stabilnej postawy. W tym celu zawodnik staje w rozkroku, z lekko ugiętymi nogami, w tym jedną wysuniętą do przodu. Potem trener pokazuje, jak prawidłowo trzymać gardę oraz wyprowadzać ciosy – w tym przypadku sierpowy, prosty oraz podbródkowy. Adepci muszą także opanować poruszanie się podczas walki, czyli krokiem przestawnym i dostawnym. Dopiero w kolejnym etapie zaczynają się sparingi.

Walki w klatce zyskują coraz więcej odbiorców na całym świecie. Jeśli chcesz spróbować swoich sił w tym sporcie, zaopatrz się w odpowiedni sprzęt do walki, dużą dozę cierpliwości i samozaparcia.