Przepisy ruchu drogowego dla rowerzystów – poznaj zasady kodeksu drogowego 

Aby przygotować się do udanego sezonu kolarskiego, warto nie tylko wyposażyć się w dobrej jakości gadżety dla rowerzystów, ale także poznać ich prawa i obowiązki. Do obowiązków rowerzysty należy znajomość przepisów ruchu drogowego.

Obowiązkiem rowerzysty jest odpowiednie wyposażenie roweru. Pojazd musi mieć co najmniej jedno światło pozycyjne barwy białej lub żółtej selektywnej zamontowane z przodu. Z tyłu z kolei – co najmniej jedno światło odblaskowe barwy czerwonej oraz co najmniej jedno światło pozycyjne barwy czerwonej. W trakcie dnia wystarczy poruszanie się z czerwonym odblaskiem zamontowanych w tylnej części roweru. Zgodnie z przepisami ruchu drogowego dla rowerzystów, pojazd powinien być wyposażony również w przynajmniej jeden działający hamulec, a także sygnał dźwiękowy. Pełne wyposażenie roweru pomoże nam bezpiecznie korzystać z infrastruktury drogowej, a także trenować kolarstwo w trudnych warunkach pogodowych.

Przepisy dotyczące rowerzystów mówią również o obowiązku korzystania z drogi dla rowerów lub pasa dla rowerów (jeśli są wyznaczone). Gdy takich dróg nie ma, rowerzysta obowiązany jest korzystać z pobocza. Jeśli go nie ma, kierujący rowerem może poruszać się ulicą. Przepisy o ruchu drogowym mówią o ruchu prawostronnym i konieczności jazdy możliwie blisko prawej krawędzi jezdni.

Czy rowerzyści mogą jechać obok siebie? Rowerzysta ma prawo poruszać się po jezdni obok innego rowerzysty wyłącznie wtedy, gdy nie utrudnia swoim zachowaniem poruszania się innym uczestnikom ruchu, a także nie zagraża bezpieczeństwu. Każdy swój manewr musi zasygnalizować, na przykład poprzez wystawienie ręki. Jazda rowerem po alkoholu jest zabroniona. Rowerzyście w stanie nietrzeźwości grozi mandat. W niektórych przypadkach grzywna, areszt lub zakaz prowadzenia pojazdów innych niż mechaniczne.

Przepisy ruchu drogowego dla rowerzystów jasno wskazują, że rowerem może poruszać się każdy. Ważne jest jednak to, że w zależności od wieku musi on posiadać stosowne dokumenty lub znajdować się pod opieką osoby dorosłej.

– Do 7 roku życia dzieci muszą być przewożone w specjalnych fotelikach lub przyczepkach rowerowych.

– Do 10 roku życia dziecko może poruszać się rowerem pod opieką osoby dorosłej wyłącznie po chodniku (traktowane jest jako pieszy).

– Od 10 roku życia dziecko może poruszać się po drodze samodzielnie po uzyskaniu karty rowerowej (egzamin obejmuje część teoretyczną oraz praktyczną).

– Od 18 roku życia nastolatek może poruszać się po drodze bez dokumentów. Musi jednak przestrzegać przepisów ruchu drogowego.

Częstym pytaniem, które zadają sobie początkujący rowerzyści, jest: po jakich drogach można jeździć rowerem? Czy rowerem można jeździć po ulicy? Czy jedyną trasą, na której można poruszać się bezpiecznie rowerem, jest ścieżka rowerowa? Przepisy regulują te kwestie.

Jazda rowerem po ulicy, mimo że jest dozwolona (w niektórych przypadkach), jest niebezpieczna. Dlatego powstaje coraz więcej specjalnych dróg dla rowerzystów lub pasów ruchu dla rowerów w obrębie jezdni. To nimi powinniśmy się poruszać w pierwszej kolejności. Jako że często krzyżują się z chodnikiem lub drogą dla pieszych, należy zachować szczególną ostrożność. Czy można zatem jeździć rowerem po chodniku? Na ogół nie można. Przepisy ruchu drogowego dla rowerzystów przewidują jednak sytuacje, w których dopuszcza się wyjątkowo jazdę po chodniku. Rowerzysta może korzystać z chodnika, gdy:

– porusza się z dzieckiem poniżej 10 roku życia;

– szerokość chodnika wynosi minimum 2 metry, nie ma wyznaczonego pasa dla rowerów oraz ograniczenia prędkości do 50 km/h;

– panują złe warunki atmosferyczne, które mogłyby zagrozić bezpieczeństwu.

Drogami dla rowerzystów należy poruszać się z maksymalną prędkością obowiązującą na sąsiadującej jezdni. Warto również pamiętać, że zgodnie z kodeksem ruchu drogowego, na chodniku pieszy ma zawsze pierwszeństwo. Rowerzysta nie może także przejeżdżać rowerem przez przejście dla pieszych. W przypadku rowerzysty w strefie zamieszkania przepisy określają, że może poruszać się z maksymalną prędkością 20 km/h.

Ważną kwestią, którą należy wyjaśnić, są zasady jazdy rowerem w grupie. Ilu rowerzystów może jechać w zorganizowanej kolumnie? Według przepisów prawa o ruchu drogowym liczba rowerów jadących w zorganizowanej kolumnie nie może przekraczać 15 pojazdów.

Warto zauważyć, że przepisy ustawy o ruchu drogowym rowerzystów określają także odległość, jaka musi być zachowana między kolumnami. Jest to minimum 200 metrów. Każda osoba jadąca w kolumnie musi ściśle przestrzegać zasad ruchu drogowego. Nie można wjeżdżać w kolumny, rozdzielając rowerzystów.

Jak się okazuje, przepisy ruchu drogowego dla rowerzystów zezwalają na taki manewr. Dopuszczalne jest wymijanie i wyprzedzanie samochodów, które stoją w korku lub poruszają się bardzo wolno. Manewr możemy wykonać w obrębie jednego pasa ruchu, rowerzysta jednak obowiązany jest zachować szczególną ostrożność. Wyprzedzać lub wymijać możemy z prawej, lub z lewej strony.

Zanim zdecydujemy się ominąć stojący pojazd, należy zwrócić uwagę na to, czy inni uczestnicy ruchu nie podjęli takiej samej decyzji. Dobrze upewnić się również, czy kierowca samochodu, który chcemy wyprzedzić lub ominąć, nas widzi. Jeśli manewr będzie zbyt ryzykowny, warto się przed nim powstrzymać.

Jazda przez skrzyżowanie bywa wyzwaniem. Kiedy rower ma pierwszeństwo? Jak wygląda jazda rowerem po rondzie? 

– Jeśli w kierunku jazdy wyznaczona jest DDR (czyli droga dla rowerów), to jedziemy nią i przejeżdżamy na wyznaczonych przejazdach, zachowując zwiększoną ostrożność.

– Jeśli DDR jest po drugiej stronie ulicy, to nie mamy prawnego obowiązku korzystania z niej, ale jeśli dalej prowadzi w wybranym przez nas kierunku – rozważmy to, nawet mimo dopuszczalności jazdy po jezdni.

– W prawo skręcamy z prawej krawędzi pasa ruchu, w lewo – albo z lewej krawędzi pasa wspólnego dla kilku kierunków, albo z prawej strony najdalej na prawo wysuniętego pasa do lewoskrętu. Skomplikowane, ale chodzi o to, żebyśmy po skręcie od razu znajdowali się maksymalnie blisko prawej krawędzi.

– Jeśli zamierzamy jechać na wprost, to przepisy nadal nakazują zajęcie miejsca przy prawej krawędzi, ale możemy się od niej odsunąć, żeby zablokować ewentualnie skrajnie niebezpieczny manewr wyprzedzenia i natychmiastowego skrętu w prawo tuż przed naszym rowerem. To jednak nie oznacza, że wolno nam jechać cały czas środkiem pasa!

 – Na skrzyżowaniach z ruchem sterowanym sygnalizacją świetlną, należy stosować się do sygnału dla naszego pasa ruchu, a w pozostałych sytuacjach stosować się do znaków lub poleceń kierującego ruchem. 

– Na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym, potocznie zwanym rondem, rowerzyści powinni zachować szczególną ostrożność. Rowerom wolno poruszać się po rondach, gdy nie ma w pobliżu ścieżki, która by to rondo omijała. Poruszając się po rondzie rowerzysta powinien trzymać się jak najbliżej prawej krawędzi pasa ruchu. Czy rowerzysta ma pierwszeństwo na rondzie? O tym decyduje znak umieszczony przed skrzyżowaniem – gdy widnieje przed nim znak "ustąp pierwszeństwa" rowerzysta jest zobowiązany do dostosowania się do niego. Ważną informacją jest fakt, że nie można rozdzielać kolumny rowerów, jeśli więc ta znajduje się na rondzie, wówczas inni uczestnicy ruchu drogowego powinni kolumnę przepuścić.

Wyprzedzanie pojazdów to w gruncie rzeczy dość prosty manewr – przynajmniej od strony przepisów. Sygnalizujemy zamiar, wyprzedzamy, wjeżdżamy na swoje miejsce. Oczywiście, sprawdzamy, czy istnieją warunki do wyprzedzania i odpowiednio dużo miejsca.

Czy można wyprzedzać rowerem z prawej strony? Można. UPoRD mówi wyraźnie: „kierujący rowerem może wyprzedzać inne niż rower powoli jadące pojazdy z ich prawej strony”. 

Zdecydowana większość wykroczeń uchodzi rowerzystom na sucho, bo albo w pobliżu nie ma policjantów, albo (głównie ze względów wizerunkowych) nie wstawiają mandatów za jazdę chodnikiem w mieście. Ale prawda jest taka, że mogą to zrobić. Zresztą taryfikator dla rowerzystów jest dość rozbudowany. Poniżej kilka najczęściej występujących wykroczeń kolarzy:

– Za jazdę po chodniku – 50 złotych. Wysokość symboliczna i w zdecydowanej większości przypadków mandat byłby jednak nałożony słusznie. Wszystko dlatego, że jako rowerzyści zbyt często po prostu jako opcję domyślną wybieramy chodnik, mimo że ulicą byłoby wygodniej i bezpieczniej.

– Nieustąpienie pierwszeństwa pieszym na drodze pieszo-rowerowej – 50 złotych. Połączenie ścieżki rowerowej i chodnika to wybitnie nieszczęśliwy twór, ale skoro już istnieje, to pieszy ma na nim pierwszeństwo. Mandaty za to wstawia się rzadko, ale jednak się zdarzają.

– Nieporuszanie się po DDR, jeśli jest – 100 złotych. Przepisy nie czynią tutaj wyjątków dla zawodników trenujących albo rowerzystów rekreacyjnie jeżdżących na szosówkach. Nie wszędzie DDR jest odpowiedniej jakości dla takiego roweru, ale wyjątku w przepisach nie ma. 

– Wyprzedzanie na przejazdach rowerowych lub bezpośrednio przed nimi – 200 złotych (sytuacja analogiczna do wyprzedzania na skrzyżowaniach jezdni).

– Jazda w stanie po użyciu alkoholu – 300-500 złotych, w stanie nietrzeźwości – 500, przewożenie osoby nietrzeźwej – 150.

Wybierając się na przejażdżkę rowerową, konieczna jest znajomość obowiązkowych zasad poruszania się po drogach publicznych. Warto korzystać wówczas ze specjalnych ścieżek dla rowerów lub pasa ruchu, który jest do tego celu przeznaczony. Pamiętaj, bezpieczeństwo przede wszystkim!