Sporty walki na igrzyskach olimpijskich – w jakich dyscyplinach można walczyć o medale? Możesz się tego dowiedzieć z naszego artykułu!
Sporty walki stanowią bardzo ważną część historii Igrzysk Olimpijskich. Dawne odmiany sztuk walki były już rozgrywane podczas starożytnych Igrzysk. Nic więc dziwnego, że tego rodzaju dyscypliny towarzyszą najważniejszej imprezie sportowej świata właściwie od samego początku. Jakie sporty walki są olimpijskie i jak wygląda ich historia? Które niestety wypadły z programu? Tego dowiesz się z naszego artykułu!
Lista sportów walki jest niesamowicie długa. Warto jednak wiedzieć, że tylko nieliczne z nich znajdują się w programie Igrzysk Olimpijskich. Co więcej, ta lista często ulega zmianom. Jedne sporty wypadają, ich miejsce zajmują inne. Niestety nie jest możliwe, aby przedstawiciele każdej sztuki walki na świecie mogli brać udział w Igrzyskach. Jakie sztuki walki są olimpijskie? Oto aktualne zestawienie!
Boks pojawił się po raz pierwszy w programie Igrzysk w 1904 roku, czyli już podczas trzeciej edycji w czasach nowożytnych. Od tego czasu był rozgrywany podczas każdej edycji (poza Igrzyskami Olimpijskimi w Sztokholmie w 1912 roku). Samo to świadczy o tym, jak ważna dla olimpizmu jest to dyscyplina. Na przestrzeni lat zmieniały się jednak rozgrywane konkurencje wagowe.
W 1904 roku było to 7 konkurencji, w 1908 5 kategorii, a w latach 1984-2012 było ich 12. Od Igrzysk w Londynie w 2012 rozgrywa się ich 10. Warto również odnotować inne ważne zmiany, które następowały na przestrzeni lat. Do 1948 roku przegrani półfinaliści rywalizowali w pojedynku bokserskim o brązowy medal. Z tego pomysłu jednak zrezygnowano ze względu na krótki czas regeneracji przed kolejnym pojedynkiem.
W związku z tym od Igrzysk Olimpijskich w 1972 roku wprowadzono zasadę, że brązowymi medalistami są obaj przegrani półfinałów. Co ciekawe, zaległe medale otrzymali również półfinaliści z lat 1952-1968. Kolejna ważna zmiana miała miejsce podczas Igrzysk Olimpijskich w Londynie w 2012 roku, gdzie zadebiutował boks kobiecy. Cztery lata później do rywalizacji dopuszczono natomiast bokserów profesjonalnych. Wcześniej boks na Igrzyskach był przeznaczony dla amatorów.
Innym sportem walki, który możemy znaleźć w programie Igrzysk Olimpijskich, jest judo. W Igrzyskach Olimpijskich zadebiutowało ono w 1964 w Tokio. Cztery lata później wypadło z programu, jednak od 1972 dyscyplina ta była rozgrywana na każdych następnych Igrzyskach Olimpijskich. Do 1988 roku w jej ramach rywalizowali jedynie mężczyźni. Kobiece judo znajduje się w programie od Igrzysk w Barcelonie w 1992 roku.
Formuła rozgrywania zawodów różni się nieco od tej znanej z boksu. Sportowcy również rywalizują w ramach kategorii wagowych. Według zasad każdy kraj ma prawo zgłosić tylko jednego reprezentanta w obrębie danej kategorii. Złote medale są przyznawane według pojedynczej drabinki. W tym przypadku także przyznaje się dwa brązowe kruszce, jednak odbywa się to na nieco innych zasadach.
Na początek przegrani ćwierćfinaliści walczą ze sobą w ramach tej samej części drabinki. Przegrani tych pojedynków kończą zmagania na 7. miejscu. Wygrani awansują dalej, aby zmierzyć się w walce o brązowy medal z przegranymi półfinalistami z drugiej części drabinki. Wygrani tych pojedynków wyłaniają podium i zdobywają brązowe medale, a przegrani zajmują 5. miejsce.
W programie Igrzysk Olimpijskich można znaleźć również taekwondo. Oficjalnie zadebiutowało ono w programie Igrzysk Olimpijskich rozgrywanych w Sydney w 2000 roku. Pierwszy raz mogliśmy je jednak obserwować podczas ceremonii otwarcia imprezy w Seulu w 1988. Wtedy to taekwondo miało charakter części widowiska, kiedy to setki dorosłych i dzieci wykonywało zsynchronizowane ruchy. Cztery lata później w Barcelonie sport ten pełnił funkcję dyscypliny pokazowej.
Historia walki o taekwondo na Igrzyskach Olimpijskich zaczęła się wcześniej, bo w 1974 roku. Wtedy to sport ten został przyjęty do Amateur Athletic Union (AAU), którego zadaniem było wypracowanie międzynarodowych standardów. Rok później, w 1975 roku, taekwondo zostało włączone do Generalnego Stowarzyszenia Międzynarodowych Federacji Sportowych (GAISF), które współpracuje z ruchem olimpijskim. W 1980 sport ten został oficjalnie uznany przez MKOI(Międzynarodowy Komitet Olimpijski).
Potem historia potoczyła się już dosyć szybko. Taekwondo zostało uznane za sport pokazowy podczas Igrzysk Olimpijskich w 1988 oraz 1992 roku. Następnie ta dyscyplina sportowa dołączała do kolejnych wydarzeń sportowych: Mistrzostw Świata (1986), Igrzysk Azjatyckich (1986), Igrzysk Afrykańskich (1986) oraz Igrzysk Panamerykańskich (1988). W 2000 roku zadebiutowało na Igrzyskach Olimpijskich.
Zapasy są jedną z najbardziej tradycyjnych dyscyplin olimpijskich. Zadebiutowały one już podczas pierwszych nowożytnych Igrzysk Olimpijskich w Atenach w 1896 roku (w formie zapasów grecko-rzymskich). Wypadły one z programu Igrzysk na jedną edycję (Paryż 1900), ale od tego czasu były rozgrywane na każdych pojedynczych letnich Igrzyskach.
Uprawiane do dzisiaj zapasy w stylu wolnym, a także kategorie wagowe funkcjonują na Igrzyskach od 1904 roku. Przez ponad 100 lat była to jednak konkurencja męska. Rywalizować mogli tylko zapaśnicy. Pierwsze w historii zapasy kobiet zorganizowano na Igrzyskach Olimpijskich w 2004 roku w Atenach. Do bardzo ciekawych wydarzeń związanych z zapasami na Igrzyskach doszło w 2013 roku.
Wtedy to MKOI zagłosował za usunięciem zapasów z programu Igrzysk. Taka decyzja poskutkowała dużymi zmianami w organie zarządzającymi tym sportem (FILA). Do dymisji podał się prezydent federacji oraz kilku członków. Po wprowadzeniu kilku reform zapasy powróciły do programu Igrzysk, nie opuszczając żadnej edycji.
Oczywiście sporty walki, których próżno szukać na Igrzyskach Olimpijskich, można wymieniać długo. Nie znajdziemy tam między innymi niezwykle popularnego w Polsce i na świecie MMA. Jest jednak pewien sport walki, który jeszcze niedawno miał swoje miejsce w programie Igrzysk, niestety szybko został z nich wykreślony. Która sztuka walki nie jest sportem olimpijskim?
Mowa oczywiście o karate. Choć sama dyscyplina nie zalicza się do sportów nowoczesnych, na swój debiut na najważniejszej imprezie sportowej na świecie musiała czekać dokładnie aż do Igrzysk w Tokio 2020 (rozegranych ostatecznie w 2021 roku z powodu pandemii COVID-19). Zawodnicy karate nie cieszyli się jednak długo olimpijską obecnością, ponieważ dyscyplina ta została wykreślona z programu Igrzysk Olimpijskich w Paryżu 2024.
Dlaczego tak się stało? Dyrektor sportowy Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego uargumentował tę decyzję „koniecznością zachowania równowagi pomiędzy dyscyplinami tradycyjnymi a rozwijającymi się”. W związku z tym w Paryżu karate zostało zastąpione przez breakdance, co miało na celu dotrzeć do młodszych osób. Czy karate wróci do programu igrzysk? Na ten moment nie ma takich planów.
