Co to jest system VAR w piłce nożnej? Wszystko co musisz wiedzieć

System Video Assistant Referee (VAR) stał się integralną częścią współczesnej piłki nożnej, zapewniając dodatkową pomoc sędziom w podejmowaniu decyzji. Wprowadzony w odpowiedzi na potrzebę zwiększenia sprawiedliwości i dokładności w ocenie sytuacji na boisku, VAR zmienił sposób, w jaki oceniane są kontrowersyjne akcje podczas meczów.

System wideoasystenta sędziego (Video Assistant Referee, w skrócie VAR) to narzędzie pomocnicze dla sędziów, które ma na celu wspieranie arbitrów w podejmowaniu decyzji w trudnych i kontrowersyjnych sytuacjach występujących podczas meczów piłki nożnej. VAR działa jako dodatkowe oko, które może zauważyć incydenty, które mogły zostać przeoczone przez głównego sędziego, oraz dostarczać dodatkowe informacje, które pomagają w trafnym ocenianiu sytuacji na boisku.

System VAR został po raz pierwszy wprowadzony podczas Mistrzostw Świata w 2018 roku, a od tamtej pory znalazł zastosowanie w ponad 100 różnych zawodach piłkarskich na całym globie.

Zespół VAR wspiera proces podejmowania decyzji przez sędziego w czterech kluczowych sytuacjach, które mogą istotnie wpłynąć na przebieg meczu:

– Uznanie bramki – w tym przypadku VAR sprawdza, czy nie doszło do sytuacji spalonej lub czy piłka nie została dotknięta ręką, co mogłoby wpłynąć na legalność zdobytej bramki.

– Decyzje o rzucie karnym – VAR analizuje, czy w polu karnym faktycznie doszło do faulu, który zasługuje na przyznanie rzutu karnego, zapewniając w ten sposób sprawiedliwe rozstrzygnięcie sytuacji.

– Faule – w przypadku potencjalnie karalnych zagrywek, VAR ocenia, czy zdarzenie kwalifikuje się do ukarania piłkarza czerwoną kartką, co może istotnie wpłynąć na dalszy przebieg meczu.

– Błędna tożsamość – jeśli sędzia pomyli się co do tożsamości zawodnika i ukarze nie tego, kto popełnił faul lub złamał zasady gry, zespół VAR interweniuje, aby naprawić ten błąd.

W trakcie trwania meczu zespół wideoasystentów sędziów stale monitoruje sytuacje związane z wymienionymi czterema kluczowymi momentami, które mogą zmienić bieg wydarzeń na boisku. Komunikacja pomiędzy zespołem VAR a głównym arbitrem następuje jedynie w przypadku wyraźnych i oczywistych błędów lub poważnych incydentów, które zostały przeoczone lub pominięte przez głównego sędziego.

Zespół VAR składa się z wideoasystenta sędziego (VAR) oraz trzech asystentów (AVAR1, AVAR2 i AVAR3), którzy wszyscy są doświadczonymi sędziami na meczach FIFA. Wszyscy członkowie zespołu mają za zadanie analizowanie sytuacji z różnych perspektyw, a trzej operatorzy powtórek starają się wybrać najlepsze kąty kamery, aby zapewnić kompleksową ocenę incydentów na boisku:

– VAR – śledzi główną kamerę na górnym monitorze, na którym analizuje lub ogląda incydenty przy użyciu czteroczęściowego monitora, dodatkowo, VAR jest odpowiedzialny za zarządzanie zespołem VAR oraz komunikację z głównym sędzią na boisku, zapewniając płynność i skuteczność działania całego systemu.

– AVAR1 – skupia się na obserwowaniu głównej kamery i przekazywaniu VAR informacji na temat wydarzeń na żywo, które są aktualnie sprawdzane lub analizowane.

– AVAR2 – pełni rolę sędziego asystującego sędziemu bocznemu, jego zadaniem jest sprawdzanie potencjalnych sytuacji spalonego przy użyciu półautomatycznej technologii offside, co ma na celu przyspieszenie procesu oceny i analizy przez system VAR.

– AVAR3 – skupia się na śledzeniu transmisji telewizyjnej meczu, wspierając VAR w ocenie incydentów na boisku, dodatkowo, AVAR3 pełni istotną rolę w zapewnianiu efektywnej komunikacji między VAR a AVAR2, który jest odpowiedzialny za analizę sytuacji spalonych.

Obszar przeglądu sędziowskiego (RRA) to wyraźnie oznaczona przestrzeń, zawierająca ekran, który umożliwia sędziemu dokładne przeanalizowanie incydentów. Jest on umieszczony przy boisku, zazwyczaj w pobliżu strefy technicznej, aby sędzia mógł szybko skonsultować się z zespołem VAR i podejmować trafne decyzje na podstawie dostępnych materiałów wideo.

FIFA opracowała system informacyjny VAR dla nadawców, komentatorów oraz systemów informacyjno-rozrywkowych. Podczas meczu członek personelu FIFA na bieżąco informuje nadawcę, komentatora oraz system informacyjno-rozrywkowy o różnych etapach procesu przeglądu. Informacje te są przekazywane za pomocą tabletu dotykowego, który jest podłączony do sieci.

System informacyjny VAR jest również stosowany do automatycznego generowania szablonów graficznych. Są one wyświetlane na telewizyjnych transmisjach meczów i na wielkim ekranie na stadionie. Zapewnia to widzom klarowne i aktualne informacje na temat decyzji podejmowanych przez sędziów zespołu VAR.

Półautomatyczna technologia spalonych jest narzędziem pomocniczym dla wideoasystentów i sędziów na boisku, które znacznie ułatwia podejmowanie szybszych i bardziej precyzyjnych decyzji dotyczących sytuacji spalonych.

Do tego celu technologia wykorzystuje 12 kamer zamontowanych pod dachem stadionu. Te kamery nie tylko śledzą ruch piłki, lecz także rejestrują do 29 punktów na ciele każdego zawodnika, aż 50 razy na sekundę. Dzięki temu system jest w stanie obliczyć dokładną pozycję każdego zawodnika na boisku. Z tych 29 punktów danych, system wybiera te, które są kluczowe dla podejmowania decyzji dotyczących sytuacji spalonych, uwzględniając wszystkie ich kończyny oraz inne istotne części ciała.

Dzięki połączeniu danych dotyczących śledzenia ruchu kończyn zawodników i piłki oraz zastosowaniu sztucznej inteligencji ta technologia zapewnia automatyczne powiadomienia o spalonym. Zanim informacja zostanie przekazana sędziemu na boisku, sędziowie VAR potwierdzają proponowaną decyzję poprzez manualną weryfikację automatycznie wyznaczonego punktu podania oraz automatycznie wygenerowanej linii spalonego, która oparta jest na obliczonych pozycjach kończyn zawodników.

Następnie animacja jest prezentowana na ekranach na stadionie oraz udostępniana dla telewizyjnych transmisji meczów.

VAR oraz wspomagające ją technologie, takie jak goal-line i półautomatyczna technologia offside zrewolucjonizowały sędziowanie meczów piłkarskich. Zminimalizowały ewentualne pomyłki sędziów, a także wpływanie na wynik meczu przez skorumpowanych arbitrów.