Zasady gry w baseball. Co musisz wiedzieć o tym sporcie?

Pochodzenie baseballu jest przedmiotem wielu sporów. Pasjonaci historii sportowej regularnie dyskutują na temat tego, z jakiej innej dyscypliny może się wywodzić. Jednym z przykładów jest staroangielska gra Rounders. Zasady i przepisy baseballu zostały uformowane dość wcześnie, gdyż już w 1845 roku. W tamtych czasach w Nowym Jorku powstał klub the Knickerbockers. Dziś Knicks to już ekipa koszykarska, lecz baseball to nadal sport bardzo ważny w jednym z największych miast Stanów Zjednoczonych.

Zaledwie dwa lata później powstała organizacja Natonial League of Professional Base Ball Clubs. Regulowała zasady dotyczące tego, kto może zostać włączony do drużyny baseballowej. Należące do niej zespoły zawarły nieformalną umowę zakazującą zatrudniania afroamerykańskich zawodników. Co więcej, taki stan rzeczy utrzymywał się przez prawie 100 lat. 

Do ogromnej formalizacji sportu doszło w XX wieku. W całych Stanach powstawały ogromne stadiony mieszczące dziesiątki tysięcy widzów. Sport ten uprawiali ludzie z niższych i średnich sfer, a po II wojnie światowej stał się czołową dyscypliną w USA. Ówcześni gracze byli prawdziwymi gwiazdorami na skale całego kraju, otrzymywali milionowe kontrakty, sama zaś dyscyplina rozrosła się do niewyobrażalnego stopnia.

Tak wysoki status baseballu nigdy już nie wrócił. Dwa strajki zawodników w ostatnich dekadach XX wieku zahamowały wzrost dyscypliny, której globalna sława zaczęła słabnąć. Poskutkowało to między innymi usunięciem sportu z programu Letnich Igrzysk Olimpijskich, na których rozgrywano baseballowe zawody w latach 1992–2008. Decyzja argumentowana była niską oglądalnością na świecie, a także zahamowaniem rozwoju dyscypliny w innych krajach niż USA.

Same w sobie dość kultowe stały się akcesoria do gry w baseball. By dobrze zrozumieć zasady tego sportu, trzeba najpierw zapoznać się z jego charakterystycznym sprzętem.

Podstawą całej rozgrywki jest oczywiście piłka do baseballa. Jej obwód wynosi od 9 do 9,25 cala, średnica to około 2,90 cala, a waga wynosi mniej więcej 150 gramów. Powstaje z dwóch pasków końskiej lub wołowej białej skóry, które są zszywane ze sobą z pomocą specjalnej czerwonej przędzy. Piłka do baseballa powinna dobrze leżeć w dłoni zawodników.

Wśród zagorzałych fanów tej dyscypliny zainteresowaniem cieszą się egzemplarze kolekcjonerskie, które dodatkowo mogą być podpisywane przez najsłynniejszych graczy. Takie piłki potrafią kosztować krocie lub nawet być bezcenne.

Do odbijania piłki służy kij baseballowy. W zawodowych ligach są one wykonane z drewna, mają dwuręczny uchwyt, a kształt jest lekko stożkowy i zaokrąglony na końcu. Dzięki solidnej, dwuręcznej konstrukcji wprawny gracz może odbijać piłkę aż na drugą część boiska.

Nieodzownym elementem wyposażenia jest też sporej wielkości rękawica do baseballa. Ma za zadanie ułatwić złapanie piłki miotaczowi. Rękawice potrzebne są do neutralizowania dużej siły uderzeń oraz zapobiegania odciskom. Różnicuje się je na lewe i prawe, w zależności od preferencji łapacza. Wykonane są najczęściej ze skóry lub materiałów typu PVC.

Boisko do gry jest dość nietypowe, gdyż ma kształt wycinka koła o kącie 90 stopni. Składa się z dwóch części. Pole wewnętrzne, czyli infield poznasz po tym, że jego nawierzchnia jest wykonana z utwardzonego piasku. Pole zewnętrzne jest już z kolei wyłożone trawą.

W infield znajduje się też kwadrat wyznaczony przez cztery bazy. Długość każdego z boków kwadratu, czyli też odległość pomiędzy bazami to 30 jardów, czyli około 27,43 metra. Na wierzchołku boiska znajdziemy bazę domową, nazywaną też czwartą. W języku angielskim jest ona znana jako home plate. To w jej okolicy ustawiony jest pałkarz. Po prawej stronie z perspektywy pałkarza i łapacza znajduje się pierwsza baza. Druga baza jest po przeciwnej stronie. Trzecią bazę znajdziemy z kolei po lewej stronie pałkarza.

Mniej więcej w środku pola znajduje się okrąg kluczowy dla całej gry w baseball. Miotacz, ustawiony w tym charakterystycznym polu, stoi na lekkiej górce, dzięki której ma odpowiedni widok na boisko – zwłaszcza na pałkarza.

Każdy jest dobrze zapoznany z kulturą amerykańską poprzez filmy. Z pewnością niejednokrotnie widziałeś produkcję, gdzie jednym z głównych wątków były rozgrywki w baseball. Jednak mimo swojej rozpoznawalności jest to sport, o których zasadach wie stosunkowo mała liczba osób. Na czym dokładnie polega baseball? Przepisy nie są tak skomplikowane, jak mogłoby się wydawać. Czas poznać najważniejsze zasady.

Mecz w typowych rozgrywkach ligowych podzielony jest na dziewięć rund, to tak zwane inningi. Są one podzielona na dwie połowy, aby każda z drużyn mogła wcielić się w rolę atakujących i broniących. Najbardziej cenne są potężne odbicia, gdy piłka ląduje aż za trybunami.

Warto też wiedzieć, że zasady nie przewidują remisów na koniec spotkania! Przez to w baseball gra się tak długo, by wyłonić zwycięzcę. Nad wszystkim czuwają oczywiście sędziowie. W zwykłych spotkaniach znajdziesz jednego za łapaczem, a do tego do każdej bazy jest przypisany przynajmniej jeden arbiter. To oni w czasie gry decydują o tym, czy doszło do zdobycia bazy.

To sport dość prosty, w którym w każdej chwili na boisku znajdują się dwie drużyny. Celem gry jest uzyskanie większej liczby punktów od przeciwnika, które przyznawane są w momencie, gdy na boisku zostanie „zdobyta baza”.

Aby się to udało, zawodnik drużyny atakującej musi odbić pałką piłkę. Następnie rzuca kij i biegnie w kierunku pierwszej, a potem kolejnych baz, jeśli to możliwe. Zawodnik zalicza bazę w momencie, gdy dotknie jej jakąkolwiek częścią ciała.

W tym samym czasie zawodnicy drużyny broniącej starają się jak najszybciej złapać piłkę i odrzucić ją do konkretnego gracza. Ten zawodnik musi jeszcze dotknąć bronionej przez siebie bazy. Największym wyzwaniem jest wyłapywanie bardzo długich odbić. Są takie zagrania, których drużynie nie udaje się wybronić. Wówczas ma miejsce home run.

Oznacza on sytuację, w której pałkarz trafi w piłkę i ta poleci poza obszar boiska. Dzięki temu zawodnikowi udaje się zdobywać wszystkie bazy i jednocześnie punkty dla swojej drużyny – może być ich aż cztery. Aby tak się stało, trzech zawodników musi zajmować bazy w momencie, gdy zdarzy się home run.

W wypadku, gdy pałkarz nie dobiegnie do pierwszej bazy, zostaje „zbity”. Oznacza to, że jest usuwany z boiska i wycofuje się z gry. Jeśli ruch mu się udał, zmienia swoją rolę i staje się biegaczem. Na zostanie zbitym są również inne sposoby:

– Jeśli zawodnik drużyny atakującej trzy razy wykona pełen zamach pałką, nie dotykając piłki rzuconej przez miotacza.

– Miotacz popełnia cztery błędy przy rzucie, zanim pałkarz trzykrotnie się pomyli. Wtedy pałkarz dostaje bazę za darmo. Jeśli pierwsza jest zajęta, to biegacze muszą przesunąć się o jedno miejsce tak, by pałkarz mógł zająć swoją pozycję. Jeśli wszystkie trzy były zajęte, to drużyna zdobywa punkt, gdyż jeden z biegaczy dojdzie do bazy domowej. 

Zasady baseballu przewidują spotkanie dwóch drużyn na specjalnie przygotowanym boisku. Jak już wspomnieliśmy, każda z nich naprzemiennie wciela się w rolę atakujących (uderzających), bądź broniących się (grających w polu). Do rozpoczęcia meczu potrzebnych jest 9 zawodników w zespole, uzupełnianych o zmienników. Wśród osób przebywających na boisku można wyróżnić następujące pozycje:

– Miotacz – w fazie defensywnej jest najważniejszy, ponieważ musi rzucać piłkę z niewyobrażalnie dużą prędkością, nierzadko jeszcze ją zręcznie podkręcając. W ten sposób maksymalnie utrudnia odbicie piłki pałkarzowi, zmniejszając szansę na zdobycie punktu przez rywali. Jego technika i kunszt nierzadko decydują o wygranej w spotkaniu. Ponadto musi być gotowy na wyłapanie piłki odbijanej przez pałkarza. To jeden z dobrze opłacanych graczy, a w MLB, czyli najwyższej lidze, istnieje zasada, która pozwala im grać tylko w fazie obrony.

– Łapacz – spędza w pozycji przykucniętej na bazie domowej sporo czasu. Jego zadaniem jest wyłapanie piłki rzucanej przez miotacza, z którym ściśle współpracuje. W określonych momentach musi również być gotowy do odrzucenia piłki do bazowych.

– Pałkarz – osoba dzierżąca kij do baseballa. Obok miotacza skupia on najwięcej uwagi, jest kluczowy dla drużyny atakującej. Musi odbić piłkę, by następnie odrzucić kij i rozpocząć bieg przez kolejne bazy w celu zdobycia punktu.

– Gracze wewnątrzpolowi – to pierwszobazowy, łącznik, drugobazowy i trzeciobazowy. Ich zadaniem jest strzeżenie każdej z baz, a łącznik dodatkowo stoi najczęściej w okolicach drugiej bazy, próbując przeciąć tor lotu odbijanej przez pałkarza piłki.

– Gracze zapolowi – trzy osoby grające na zapolu. Ich zadanie polega na wyłapywaniu bardzo długich odbić tak, aby nie dotknęły one murawy.

Po stronie broniących jest zatem na boisku zawsze 9 osób, a atakujący mają do dyspozycji (w zależności od przebiegu meczu) od jednego do czterech graczy.

W Polsce mamy obecnie 26 oficjalnie działających klubów baseballowych, z czego spora część funkcjonuje na terenach Górnego i Dolnego Śląska. Wszystkie z nich zrzeszone są w ramach Polskiego związku baseballu i softballu (PZBall), który nadzoruje rozgrywki ligowe, puchar i inne turnieje.

Polski baseball to również kadra narodowa seniorska i kilka dywizji młodzieżowych, pokazujących się w rozgrywkach European Championship. Od lat sport ten walczy w kraju o uwagę, początkowo tłamszoną przez władze PRL-u, a później przez braki budżetowe. O takich funduszach, jakie ma piłka nożna czy nawet skoki narciarskie, polscy baseballiści mogą tylko pomarzyć. Głównym problemem jest chociażby brak zaplecza boiskowego czy nikłe zainteresowanie mediów.

Mimo to każdy chętny, którego zafascynuje ten sport, ma szansę na rozwój oraz… założenie własnego klubu drugoligowego (Participation League). Bariera wejścia jest naprawdę niewielka, a PZBall mocno zachęca do spróbowania swoich sił. Prawdziwym problemem może być brak boisk – tych pełnowymiarowych mamy w kraju obecnie tylko siedem.

Baseball jest grą zespołową, która cieszy się największym uznaniem w Stanach Zjednoczonych. Zasady skupiają się wokół zdobywania punktów przez obie drużyny, które w trakcie trwania meczu zmieniają się rolami – atakującą i broniącą. Jeśli udało Ci się przyswoić podstawowe przepisy charakteryzujące baseball, to warto chwycić piłkę, kij, rękawicę i w gronie znajomych spróbować czegoś nowego!